Morgunblaðið - 25.11.2001, Blaðsíða 41

Takk fyrir allt, elsku afi, takk fyrir
að kenna okkur að spila og tefla.
Við skulum passa ömmu fyrir þig.
Jesú er heppinn að hafa þig, því þú
ert svo góður.
Alexander og Kristófer.
Af eilífðar ljósi bjarma ber sem brautina
þungu greiðir.
Vort líf sem svo stutt og stopult er það
stefnir á æðri leiðir.
Og upphiminn fegri en auga sér mót öllum
oss faðminn breiðir.
(E. Ben.)
Ég horfi til baka hljóður og hefi
margs að minnast, því æviárin eru
orðin æði mörg. Þá dvelur hugurinn
oft við endurminningar frá árunum
mínum á BSR sem spanna yfir meira
en helming ævi minnar. Þegar ég
kom á BSR snemma árs 1948 var
Stebbi farinn að keyra þar, en í dag-
legu tali kölluðum við hann alltaf
Stebba. Mér varð hann fljótt hug-
stæður og fann að við áttum ýmislegt
semeiginlegt. Hann var Norður-
Þingeyingur úr Núpasveitinni inn af
botni Axarfjarðar. Sveitin er grösug
og búsældarleg og afmarkast af
botni fjarðarins og fjöllum er sunnar
dregur. Hann mun hafa átt erfið upp-
vaxtarár, því föður sinn missti hann
átta ára gamall. Mér er það efst í
huga þegar leiðir okkar lágu saman
hvað hann var mildur og ljúfur í allri
umgengni, bóngóður og vildi hvers
manns vanda leysa og lagði gott til
þeirra mála sem voru til hagsbóta
fyrir okkar stétt. Hlédrægur að eðl-
isfari og ýtti engum til hliðar til að
koma sjálfum sér feti framar. Skoð-
anir hafði hann á mönnum og mál-
efnum sem hann lét síst í ljósi þegar
honum þótti miður því engan vildi
hann særa. Svipurinn hreinn og þýð-
ur og þegjandi vottur um drengskap,
traust og vináttu þegar honum
fannst vel á málum haldið. Á þeim ár-
um sem við kynntumst fyrst vorum
við margir á líku reki á stöðinni og í
þann veginn að festa ráð okkar, eign-
ast konu og börn og mynda heimili.
Þá var fátítt að leigubifreiðastjórar
ættu þak yfir höfuðið og síst við sem
yngri vorum. Þá áttu nú ekki allir allt
til alls. Þótti gott ef hægt var að hola
sér niður í lélegt leiguhúsnæði. En
tímarnir breyttust til hins betra og
létum við bílstjórarnir ekki okkar
eftir liggja í þeim efnum. Okkar hag-
ur eins og annarra batnaði til mikilla
muna og ekki leið á löngu þar til
flestir áttu þak yfir höfuðið. Stebbi
giftist eyfirskri konu, Láru Val-
steinsdóttur, og áttu þau þrjú börn
svo út af þeim eru margir niðjar
komnir. Þau hjón voru mjög gestris-
in.
Stebbi bjó yfir léttum húmor, ræð-
inn, skemmtilegur og vermdi alla
með hlýju viðmóti. Hann var ágætur
skákmaður, einn af þeim bestu á
stöðinni. Einnig góður bridsspilari
og mun hann hafa stundað það sér til
gamans til þess síðasta. Eftir að leið-
ir okkar skildu á BSR, en ég hætti
þar nokkrum árum á undan honum
og missti konu mína fyrir tæpum níu
árum, lágu leiðir okkar sjaldan sam-
an en það hlýnaði yfir okkur báðum
þegar við hittumst þótt oftar hefði
mátt vera. Það þarf langan vinnudag
til að hafa sæmilegar tekjur af akstri
og annríki líðandi stundar gefur lít-
inn frítíma. Þetta þekktum við
Stebbi vel en góðar eiginkonur
studdu börnin okkar til vaxtar og
þroska, þegar okkar vinnutími utan
heimilis var of langur til að geta sinnt
uppeldinu sem skyldi. Ég lít til baka
og er þakklátur fyrir hvað Guð hefur
fyrir mig gjört. Stebbi hafði átt við
langvarandi vanheilsu að stríða en
með meðulum og góðri læknishjálp
var hægt að halda heilsunni í sæmi-
legu horfi. Þegar lokadagur þessa
góðvinar míns rann upp fékk hann
hvíldina án meiri þjáningar en hann
hafði áður þurft að þola. Skammdeg-
ið grúfir yfir, dimmt og drungalegt,
en ég verð þess naumast var þegar
ég orna mér við glæður frá kyndli
minninganna og veit að nú er hann
lagður af stað inn á þá björtu braut
sem liggur að musteri allrar dýrðar.
Eiginkonu og niðjum þeirra sendi ég
mínar bestu samúðarkveðjur. Ég
kveð þig að síðustu með þakklæti og
virðingu fyrir traust og góð kynni.
Jakob Þorsteinsson.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 2001 41
✝ Elísabet Engil-ráð Ísleifsdóttir
var fædd á Sauðár-
króki 18. september
1910. Hún lést
Hjúkrunarheimilinu
Eir 16. nóvember
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
hjónin Engilráð Val-
gerður Jónasdóttir,
f. 10.3. 1876, d. 12.4.
1957, og Ísleifur
Gíslason, hagyrðing-
ur og kaupmaður, f.
20.6. 1873, d. 29.7.
1960. Elísabet ólst
upp á Sauðárkróki til 12 ára ald-
urs er foreldrarnir slitu samvistir.
Flutti þá með móður sinni til
Reykjavíkur og átti þar heima síð-
an.
Elísabet lauk stúdentsprófi frá
MR 1931. Hún giftist 6.10. 1934
Kristjóni Kristjónssyni, frá Útey í
Laugardal, þá fulltrúa hjá Sam-
bandi íslenskra samvinnufélaga
og síðar frkvstj., f .8.10. 1908, d.
6.1. 1984. Kristjón var sonur
hjónanna Sigríðar Bergsteins-
dóttur, ljósmóður, f. 11.5. 1871, d.
6.9. 1950, og Kristjóns Ásmunds-
sonar bónda í Útey, f. 9.8. 1882, d.
18.3. 1955. Börn Elísabetar og
Kristjóns eru: 1)Bragi, fornbók-
sali, f. 17.7. 1938. Hann kvæntist
1.9. 1966 Nínu Björk Árnadóttir,
skáldi, f. 7.6. 1941, d. 16.4. 2000.
Þau skildu 1998. Synir þeirra eru:
A) Ari Gísli, fornbóksali, f. 3.3.
1967, kona hans er Sigríður I.
Hjaltested, leikskólastjóri, f. 19.8.
1962. Dóttir þeirra er Ragnheiður
Björk, f. 28.11. 1997. B) Valgarð-
steinn Máni, f. 5.3. 1984, fram-
haldsskólanemi, móðir hans Elísa-
bet Rónaldsdóttir kvikmynda-
gerðarmaður; Örnólfur,
barnaskólanemi, f .13.7. 1996,
móðir hans er Anita Jónsdóttir
námsráðgjafi; og Þórhildur
Helga, leikskólanemi, f. 28.3.
1999, móðir hennar er Ingibjörg
Þórisdóttir leikkona. Dóttir Jó-
hönnu og Höskuldar Skarphéðins-
sonar, skipherra, f. 15.6. 1932, er
D) Kolbrá, búfræðingur og bók-
menntafræðinemi, f. 20.10. 1971.
Dóttir Kolbrár og Sigurðar P.
Guðjónssonar er Magdalena, leik-
skólanemi, f. 23.2. 1999. 3) Val-
gerður, kennari, f. 12.11.1945.
Hún giftist 23.7. 1966 Birni Theo-
dórssyni viðskiptafræðingi, f. 3.10
1943. Fósturdóttir þeirra er Krist-
ín Pétursdóttir, viðskiptafræðing-
ur, f. 24.7 1969. Maður hennar er
Árni Guðbrandsson flugumferðar-
stjóri, f 10.11. 1964. Dætur þeirra
eru Dóra Björg, barnaskólanemi,
f. 3.8. 1994, og Vala Birna leik-
skólanemi, f. 25.10. 1999.
Elísabet vann með skóla á sumr-
in, lengst af hjá Vigfúsi Guð-
mundssyni, veitingamanni. Síðar
starfaði hún sem ritari á Nýja
dagblaðinu og Útvarpinu, Iðnskól-
anum og hjá Sambandi íslenskra
samvinnufélaga. Hún var heima-
vinnandi húsmóðir í Reykjavík frá
1937–1959. Þá hóf hún störf sem
gjaldkeri á Bifreiðastöð Íslands
og vann þar til starfsloka 1980. El-
ísabet bjó síðustu fjögur ár á
Hjúkrunarheimilinu Eir. Útför El-
ísabetar fór fram frá Fossvogs-
kapellu og var gerð í kyrrþey að
ósk hennar.
ur, háskólanemi, f.
21.3. 1971, sambýlis-
kona hans er Hulda-
Vilhjálmsdóttir
myndlistarmaður, f.
6.6. 1971. C) Ragnar
Ísleifur, háskólanemi
í Hollandi, f. 21.2.
1977, sambýliskona
hans er Sigrún Sum-
arliðadóttir, háskóla-
nemi í Hollandi, f.
10.6. 1980. Samferða-
kona Braga er Jónína
Benediktsdóttir, rit-
ari, f. 5.10 .1943. 2)
Jóhanna, f. 14.2. 1940,
blaðamaður og rithöfundur. Hún
giftist 31.8. 1957 Jökli Jakobssyni,
rithöfundi, f. 14.9. 1933, d. 25.4.
1978. Þau skildu 1969. Börn
þeirra eru: A) Elísabet Kristín, rit-
höfundur, f. 16.4. 1958. Sonur
hennar og Guðjóns Kristinssonar,
hleðslumanns og útskurðarmeist-
ara, er Kristjón Kormákur,
starfsm. Íslenskrar erfðagrein-
ingar, f. 4.2. 1976. Dætur hans og
Helgu Guðjónsdóttur, f. 5.1 1971,
eru Jóhanna Líf og Alexía Sól, f.
14.4. 1997, og Helena Mánadís, f.
8.6. 2000; Garpur og Jökull, fram-
haldsskólanemar, f. 26.4. 1984,
faðir þeirra er Ingi Bæringsson
ráðgjafi. B) Illugi, rithöfundur, f.
13.4. 1960. Kona hans er Guðrún
S. Gísladóttir leikari, f. 12.12.
1954. Börn þeirra eru Vera Sóley,
grunnskólanemi, f. 13.9. 1989, og
Ísleifur Eldur, leikskólanemi, f.
26.4. 1999. C) Hrafn, rithöfundur,
f. 1.11. 1965. Kona hans er Guðrún
Eva Mínervudóttir, rithöfundur, f.
17.3. 1976. Börn Hrafns eru Þor-
Ísleifur Gíslason kaupmaður, hag-
yrðingur og lífskúnstner var búsett-
ur á Sauðárkróki frá upphafi tutt-
ugustu aldarinnar í nær sextíu ár.
Hann var glaðsinna manneskja, sem
allir á Króknum virtu, nákvæmur og
samvizkusamur og reglusamur með
afbrigðum, dálítíð tímalaus og gat
gleymt sér á hjali við menn og mál-
leysingja – og kom ekki alltaf á til-
settum tíma í kveldmatinn til konu
sinnar og ömmu minnar, Valgerðar
Jónasdóttur, sem komin var af
Steini ríka í Stóru-Gröf.
Þessi sæmdarhjón bjuggu í ást-
litlu hjónabandi á annan áratug, þá
skildu þau og amma flutti til
Reykjavíkur árið 1922 með 12 ára
dóttur sína. Þar gerðist amma Val-
gerður sauma- og ræstingakona, bjó
í einu vænu herbergi með aðgang að
gaseldavél á nærliggjandi gangi,
vann fyrir dótturinni, sendi hana í
Landakotsskóla og síðar í gamla
Menntaskólann og þaðan varð hún
stúdent árið 1931. Í bekknum henn-
ar var líkt og forðum úrval afkom-
enda íslenzka aristókratísins: Hall-
dór H. Jónsson, síðar arkitekt,
Halldór stórkaupmaður Kjartans-
son, Erlingur læknir, sonur Þor-
steins skálds Erlingssonar, Geir
Borg hagfræðingur, sonur Stefaníu
leikkonu Guðmundsdóttur, Tóta
Hafstein náfrænka Hannesar ráð-
herra, ljúflingur og læknir Gunnar
Cortes, Hulda Jakobsdóttir síðar
bæjarstjóri og fleira yndisfólk.
Þetta voru glöð og starfsöm ár og
kynni bekkjarfélaganna voru alla tíð
náin og innileg. Ég held hún hafi
ekki síðar á ævinni bundizt vináttu-
böndum nema við örfáar manneskj-
ur aðrar, utan þessa ágæta mennta-
skólaárgangs.
Svo fór hún að vinna á kontórum
og dagblöðum og fréttastofum 4ða
áratugarins; kynntist ungum bónda-
syni frá Útey við Laugarvatn og
giftist honum árið 1934. Hann fékk
ágæta stöðu hjá Sambandinu heitnu
og vann þar langar tíðir og var vin-
sæll og vel látinn maður, sem líka
umgekkst skrítið fólk eins og Stein
Steinarr og Villa frá Skáholti utan
vinnutíma. En svo gekk hann í Sjálf-
stæðisflokkinn rétt fyrir 1960 og
þurfti eftir það að skipta um starfs-
vettvang. Svona var þetta bara í
þann tíð. Svo eignuðust foreldrar
mínir þrjú börn á átta árum og þau
voru samhent við uppeldi unganna,
hann hlýr og notalegur og skilnings-
ríkur – hún öguð og ákveðin en
þægileg í umgengni án mikillar lík-
amlegrar nálgunar. Svona var
amma líka, oft hörð, stundum fá-
skiptin, en stöku sinnum hlý og góð,
þegar henni þótti það við eiga.
Afi Ísleifur kom reglulega í heim-
sóknir vor og haust. Hann virtist al-
vörulaus grallari og spaugari með
kveðskap á vörum og allskyns dul-
arfull galdrauppátæki og tröllkon-
usögur fyrir okkur krakkana.
Aldrei töluðu þau amma og afi
saman eftir skilnaðinn. Það vildi
hún ekki – og þá var það bara
svona.
Þegar amma var orðin gömul og
nánast alveg blind, var innréttað
fyrir hana kames heima hjá okkur.
Pabbi fór og náði bara í hana – hálf-
nauðuga – og hún bjó hjá okkur þar
til hún fór á spítalann til að deyja. Í
herberginu hennar var allt önnur
lykt en hjá okkur, það var ilmur úr
gömlu kaffikvörninni hennar, af
sméri og harðfiski og þyngslalykt úr
gömlum fatnaði og undirsængum.
Þarna bara var hún síðustu árin sín,
við sáum hana meira, en það var
ekkert meira talað saman en áður.
Það ríkti heimilislegt jafnrétti hjá
foreldrum okkar: hjónin sáu bæði
jöfnum höndum um matseld og ann-
að stell. Stundum voru vinnukonur,
því húsfrúin vann oft úti. Vinnu-
stúlkurnar trúðu okkur krökkunum
oft fyrir ástamálum sínum og alls-
kyns vandamálavafstri. Frú Elísa-
bet vildi ekkert um slíkt vita.
Svona liðu árin í þægilegu jafn-
vægi, aldrei varð þeim hjónum
sundurorða utan einu sinni, en þá
allgressilega, svo var það afgreitt,
stungið undir stól og ekki meira um
það.
Þegar pabbi dó bara rúmlega sjö-
tugur fékk móðir okkar heilmikið
þunglyndi um hríð og fór á spítala,
en hristi það fljótlega af sér og hélt
eftir það sínu gamla striki: Sinnti
um heimili sitt, bróderaði og saum-
aði, safnaði allskyns dóti, sem hún
fyllti með skápa og skúffur, tók á
móti börnum og barnabörnum og
lifði eðlilegu lífi, þar til hún var orð-
in of heilsuslök til að vera ein. Þá fór
hún á prýðis ellistofnun. Þar hélt
hún líka sínu striki, var þægileg og
til fyrirmyndar eins og ævinlega.
Og svo sofnaði hún útúr lífinu
þessi 91 árs gamla móðir okkar mið-
aldra systkina fyrir nokkrum dög-
um og var kvödd í kyrrþey sl. mið-
vikudag.
Æskuferill hennar varð til þess,
að hún var ætíð vinnusöm og öguð
og réttsýn, líkt og móðir hennar var
alla tíð. Hjónaband hennar var far-
sælt og hlýtt, hún bjó við vissa of-
verndun frá hendi bónda síns – hún
kunni því bara vel – en hún var líka
sjálfstæð manneskja og góð fyrir-
mynd barna sinna í daglegu fari.
Tilfinningar sínar lét hún ekki mikið
í ljós við börnin sín, en þónokkuð við
barnabörnin og heilmikið við barna-
barnabörnin.
Líf hennar leið við dugmikla far-
sæld, bóndi hennar unni henni mjög
og börn hennar virtu hana á eigin
forsendum. Barnabörnunum þótti
vænt um hana og dauði hennar var
þjáningalaus og tímabær skapgerð
hennar.
Bragi Kristjónsson.
Amma Elísabet,
takk fyrir að vera alltaf svona fín,
takk fyrir að hafa hlutina alltaf á
sínum stað, takk fyrir að vera þakið
á húsinu mínu þegar ég var lítil, og
takk fyrir að tína með mér gula kuð-
unga.
Elísabet (Ella Stína).
Amma mín, hún Elísabet Engil-
ráð, er látin. Rétt eins og kertalogi,
sem blíðlega hefur verið blásið á,
slokknaði ljósið hennar, sem hefur
lýst okkur, afkomendum hennar, í
svo fjöldamörg ár. Og rétt eins og
amma gerir hún það með sínum eig-
in stíl, hún fer hvorki fyrr né seinna
en hún sjálf ákveður. Kötturinn er
sagður fara sínar eigin leiðir, eiga
níu líf og mér býður í grun að frú
Engilráð hafi fyrir löngu slegist í för
með honum og saman spígspori þau
nú, ekki óánægð með sjálf sig eftir
frábæra frammistöðu. Í gegnum tíð-
ina, eftir að heilsu ömmu minnar fór
að hraka, komu oft (og mér er óhætt
að segja oft) þau augnablik að við
héldum að hún væri að kveðja þenn-
an heim og við báðum einlæglega
allar góðar vættir um að það þyrfti
einfaldlega ekki að taka langan
tíma. En amma reis upp að nýju,
glaðhlakkaleg og sposk, henti frá
sér hjólastólnum, sem hún var farin
að notast við á síðustu árum, og
byrjaði að ganga á ný, stolt og
ánægð.
En hverjum hefði þetta átt að
koma á óvart? Amma var töffari og
nagli fram í fingurgóma og aðvitað
gæfist hún ekki svo auðveldlega upp
og hreinlega gæfi spilið. Það var
ekki í anda spilamennsku ömmu
minnar. Ég man eftir, frá því er ég
var krakki, þessum sífellda dugnaði,
hröðu göngulagi hennar og hvernig
small í inniskónum er hún arkaði
um, hvernig henni var umhugað um
að hún og sínir stæðu sig og skiluðu
sínu, þessari hörku, þessari blíðu og
þessum sífellda starfa sem var
ömmu minni svo nauðsynlegur.
Hversu gott var að koma til henn-
ar eftir skóla, hlusta á tifið í stofu-
klukkunni og heyra hvernig hún sló
hátt og drungalega á heilum og hálf-
um tíma, finna værðina leggjast yfir
sig, dotta smástund í sófanum, á
meðan amma sat hjá og saumaði.
Vera ávallt velkomin og amma
virkjaði okkur til þess að taka þátt í
því sem hún var að gera á hverjum
tíma. Hvort sem það var 5.000
stykkja púsluspil sem þyrfti að
klára, gulrótamarmelaði að laga,
jólaföndur að búa til eða annað,
amma fékk okkur í bandalag með
sér og allir voru með.
Við tímamót sem þessi hrannast
minningarnar upp, hver leiðir af
annarri og allar eru þær góðar og
hlýjar, sannfæra mig enn betur um
að ég átti alveg einstaka ömmu. Full
þakklætis og auðmýktar tek ég ofan
og hneigi mig fyrir þessari sérstöku
konu sem lýsti líf mitt og síðar einn-
ig dóttur minnar. Ég þakka henni
kærlega samfylgdina og óska henni
innilega góðrar ferðar.
Starfsfólki á Eiri og vistfólki
þakka ég kærlega fyrir hlýju og
góða umönnun.
Kolbrá Höskuldsdóttir og
Magdalena Sigurðardóttir.
Ég er að skoða ljósmyndirnar,
hræra í minningunum.
Elísabet ‘löngu’ kynntist ég fyrir
19 árum þegar hún tók mér opnum
örmum inní fjölskyldu sína.
Hún sleppti aldrei takinu. Jafnvel
þegar ég eignaðist börn inní allt
aðrar fjölskyldur, þá átti hún pláss
fyrir þau líka.
Af ljósmyndunum horfir hún
beint á mig, fínleg og mjúk, einbeitt
og stolt.
Á borðstofuborðinu lá alltaf nýtt
púsluspil, hundruð örsmárra litríkra
stykkja sem hún fékk raðað uppí
hinar fegurstu myndir. Hún gaf sér
alltaf tíma. Naut þess að koma reglu
á óregluna.
Við hópurinn hennar alltaf í ring-
ulreið, en þegar hún kallaði okkur
til sín mættum við á réttum tíma.
Hún var höfuð fjölskyldunnar.
Stjórnun hennar fólst í sterkri rétt-
lætiskennd og hreinni samvisku.
Velþóknun hennar var okkur hæsta
einkunn.
Hér sitjum við í eldhúsinu. Hún
með Mána í fanginu og dagatalið
með nælunum í bakgrunninn. Hver
næla átti sinn afmælisdag eða brúð-
kaupsdag. Það skyldi aldrei gerast
að hún gleymdi hátíðisdögum þessa
stóra hóps. Fimm ættliðir.
Það var hægt að ræða allt við El-
ísabet löngu. Hún hafði hárbeittan
húmor sem byggði á visku, alltaf
stutt í hláturinn. Hún var diplómat
af guðs náð en aldrei hrædd að
segja skoðanir sínar. Hún vissi hvað
hún vildi og hvernig best væri að
komast þangað. Þannig var hún.
Hún er fyrirmynd fimm ættliða.
Börn, barnabörn og barnabarna-
börn sem hafa getað fundið dýr-
mæta fjársjóði í að spegla sig í
stoltri sjálfsmynd Elísabetar.
Af ljósmyndunum horfir hún
beint á mig, fínleg og mjúk, einbeitt
og stolt.
Og þarna sit ég hjá henni við eld-
húsborðið stolt og þakklát fyrir að
hafa fengið að kynnast henni.
Elísabet Ronaldsdóttir.
ELÍSABET ENGILRÁÐ
ÍSLEIFSDÓTTIR
 Fleiri minningargreinar um El-
ísabet Engilráð Ísleifsdóttur bíða
birtingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.