Morgunblaðið - 16.02.2002, Side 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
YFIRLÝSINGAR ástralskra
stjórnvalda um að flóttafólk hafi
kastað börnum sínum í sjóinn til að
neyða Ástrala með þeim hætti til að
taka við þeim og foreldrum þeirra
hafa verið afhjúpaðar sem ósannindi
frá upphafi.
Hart er nú sótt að ríkisstjórn
hægriflokkanna eftir að embættis-
menn í sjálfu forsætisráðuneytinu
höfðu rannsakað fyrrnefndar full-
yrðingar og komist að því, að þær
hefðu verið með öllu tilhæfulausar.
John Howard forsætisráðherra og
tveir aðrir ráðherrar héldu þeim
samt hátt á loft í kosningabaráttunni
sl. haust og almennt er talið, að þær
og mikil andstaða meðal kjósenda
við flóttamannastraumnum hafi
tryggt Howard og stjórninni sigur í
þriðja sinn.
Philip Ruddock innflytjendaráð-
herra sagði nokkrum klukkustund-
um eftir að áströlsk herskip höfðu
stöðvað bát með flóttafólki 8. októ-
ber sl., að fólkið hefði varpað börn-
unum í sjóinn. Tveimur dögum síðar
„sannaði“ Peter Reith, þáverandi
varnarmálaráðherra, þetta með
myndum af börnum í sjónum. Nú
hefur verið upplýst, að myndirnar
voru teknar eftir að báturinn sökk
undir fólkinu.
Howard neitar
Howard neitaði á fimmtudag, að
hann hefði viljandi sagt ósatt og
sagði, að ráðgjafar hans og stjórn-
arinnar hefðu aldrei varað hann við
því, að sagan væri tilbúningur.
Rannsóknarnefndin, æðstu embætt-
ismenn í hans eigin ráðuneyti, segir
þó í skýrslunni, að yfirmenn hersins
hafi látið Ruddock vita innan nokk-
urra daga, að ekkert væri í henni
hæft.
Annar angi þessa máls er sá, að
stjórnin lét helstu njósnastofnunina í
Ástralíu hlera með ólöglegum hætti
fjarskipti við norska skipið Tampa,
sem hafði bjargað flóttafólki á leið til
Ástralíu úr sjónum. Voru þær upp-
lýsingar síðan notaðar til að móta
viðbrögð stjórnarinnar. Er þetta mál
nú til rannsóknar í öldungadeildar-
nefnd.
Flóttafólk og kosningarnar í Ástralíu
Howard vændur
um ósannindi
Sydney. AFP.
BRÉFRITARINN býður þeim sem
fær tölvupóstinn/faxið/sendibréfið
að auðgast með auðveldum hætti, til
dæmis með því að lána nafn sitt svo
að hægt sé að stofna löglegt fyrir-
tæki er ætli að hefja fjárfestingar.
Þóknunin fyrir að vera leppur getur
numið nokkrum milljónum dollara.
Ef samband næst við „Moses
Nwanga Mobutu“ í símanum sem
hann gefur upp er vafalaust hægt að
treysta einu: hann útskýrir fyrir við-
mælandanum að til að koma ábata-
sömum viðskiptum í kring verði við-
takandinn að senda ákveðna
fjárhæð, ef til vill nokkur hundruð
eða nokkur þúsund dollara til að
staðfesta samkomulagið. Engin
hætta sé á ferðum en því miður séu
stjórnvöld í Afríkulöndum iðin við að
leggja stein í götu frumkvöðla og
ekki sé hægt að komast hjá því að
smyrja embættismenn með mútum.
Í stöku tilfellum láta Moses eða
fjölmargir, tölvuvæddir starfsbræð-
ur hans í aldagamalli iðju svikarans
nægja að fá númerið á bankareikn-
ingi viðtakandans í von um að geta
notað upplýsingarnar til að mjólka
reikninginn með fölsunum eða
greiðslukortaprettum. Heimildar-
menn segja að nokkur atriði séu eins
og rauður þráður. Beðið er um:
 Nafn á viðskiptabanka og banka-
stjóra viðtakanda tölvupóstsins,
símanúmer, númer á bankareikn-
ingi og faxnúmer.
 Síma- og faxnúmer heima – til að
auka traustið og auðvelda per-
sónuleg samskipti.
 Eyðublað með bréfhaus fyrirtæk-
is eða stofnunar viðtakandans,
stimplað og með undirskrift hans.
Nöfnin sem sett eru undir tölvu-
póstinn eru auðvitað mörg tilbúin og
oft skreytt titli eins og fursti, (á
ensku prince). Oft er nefnd há fjár-
hæð í mútur í fyrstu umferð og fár-
ast yfir því hvað nígerískir embætt-
ismenn séu harðsoðnir, um leið er
minnt á að þetta sé samt smáræði í
samanburði við væntanlegan gróða.
Sendandinn býðst til að selja húsið
sitt til að fjármagna sinn hluta ef
samstarfsmaðurinn annist síðan af-
ganginn. En eftir hávær mótmæli
Vesturlandamannsins tekst oft til
allrar hamingju að fá mútugreiðsl-
una lækkaða um þriðjung eða helm-
ing. Menn varpa öndinni léttar og
eru fullvissaðir um að nú þurfi ekki
fleiri mútur en stöðugt kemur samt í
ljós að einhverjir örðugleikar eru
enn fyrir hendi og ekki hægt að
greiða úr þeim nema með peningum.
Dottið í lukkupottinn
En stundum er yfirskriftin önnur.
Hún getur verið happdrætti, góð-
gerðarstarfsemi, samskot, einnig er
reynt að veiða fólk með því að bjóða
áskrift að gjafaklúbbum, að sjálf-
sögðu eingöngu fyrir örfáa útvalda
sem hafa dottið í lukkupottinn.
Stundum láta þrjótarnir sér nægja
að fá eina greiðslu en hrista síðan af
sér fórnarlambið með því að gufa
upp eða bera við óvæntum áföllum.
Aðrir stefna að hámarksgróða og
netið er riðið af stakri þolinmæði,
einkum ef þeir finna lykt af miklu fé.
Þá er beitt sálfræðibrellum. Ein er
að titla viðtakandann hærra en staða
hans er í reynd, önnur að hafðar eru
fáeinar, hæfilega grófar stafsetning-
ar- og málfræðivillur í póstinum til
að viðtakandinn fái á tilfinninguna að
hann sé klárari en sendandinn og
muni því hafa yfirhöndina ef eitthvað
komi upp á. Oft er tekið fram að
mælt hafi verið með viðtakandanum
og sagt að hann væri heiðarlegur og
með gott viðskiptavit.
Alltaf hafa verið til menn sem
reyna að notfæra sér fégræðgi
náungans og
blekkja hann.
Flestir sem bíta
á agnið og sitja
eftir með sárt
ennið skamm-
ast sín of mikið
til að segja frá
því og kæra. Oft
hafa þeir líka
verið tældir til að fara á ystu nöf lag-
anna og samviskan því ekki of góð.
Samt kemur fyrir að reiðir viðskipta-
vinir fara alla leið til Nígeríu og ætla
að hafa uppi á braskaranum. Sumir
þeirra eru barðir og hótað enn verri
meðferð, öðrum rænt og þeir krafðir
um lausnargjald. Nokkrir hafa verið
myrtir, aðrir hafa fyrirfarið sér eftir
að hafa lent í klóm hrappanna og
tapað stórfé.
Þegar væn-
legur fiskur er
kominn á öng-
ulinn og vill
kynna sér að-
stæður í millj-
ónaborginni
Lagos er
stundum haft
mikið við. Þá er sett upp heilt leikrit,
hann teymdur inn á stóra skrifstofu
þar sem tekið er vel á móti honum,
háttvísin er í fyrirrúmi. Dæmi eru
um að plantað hefur verið fréttum af
tilbúnum fyrirtækjum í dagblöð
landsins eða búin til fölsuð ljósrit af
slíkum tíðindum. Ef bragðið mis-
heppnast getur viðskiptavinurinn
endað ævina í skuggasundi, nóg er af
fégráðugum launmorðingjum.
Æ algengara mun vera að Níger-
íumennirnir sendi tölvupóst sinn frá
öðrum Afríkulöndum en einnig hafa
þeir sumir komið sér upp útibúi í
Bretlandi eða Hollandi. Spillingin í
heimalandinu veldur því að þeir eiga
auðvelt með að koma sér upp virðu-
legu „andliti“ með trúverðugum fyr-
irtækjaheitum og jafnvel skjölum
með haus frá opinberum stofnunum.
Aðstoðarseðlabankastjóri Nígeríu
var í fyrra dæmdur fyrir hlutdeild í
fjársvikum í Bandaríkjunum. Margir
af svikahröppunum eru á kafi í fíkni-
efnasölu og peningaþvætti.
Aðferðirnar sem notaðar eru
verða sífellt fullkomnari, bandarískir
embættismenn telja að hagnaður
Nígeríumannanna af starfseminni
vestra sé að jafnaði yfir milljón doll-
ara á dag, liðlega hundrað milljónir
króna. Dálagleg búbót fyrir efnahag
blásnauðra landa í Afríku. Að sögn
fréttavefjar BBC er fyrirbærið
þekkt í Nígeríu undir heitinu „419
fyrirframgreiðslusvindlið“ en talan
er númerið á lögum um fjársvik.
Trúgjarnir sérfræðingar
Hver eru fórnarlömbin? Margir
halda að þau séu yfirleitt aldrað og
hrekklaust fólk en að sögn Les
Henderson, sem heldur úti vefsíðu
um svikarana og aðferðir þeirra, er
það rangt. Margir eru lögfræðingar,
bókarar, endurskoðendur eða aðrir
sem stjórna fésýslu fyrir einstak-
linga og hópa og fá jafnvel peningana
„að láni“, ætla að endurgreiða þegar
milljónirnar eru í höfn.
Hvers vegna eru slíkir sérfræð-
ingar ekki tortryggnir á gylliboð?
Oft eru þeir svo fullir sjálfstrausts að
þeir telja sig hafa í fullu tré við Afr-
íkumennina. Raunin er stundum allt
önnur og örvæntingin getur síðan
rekið menn til að halda áfram að láta
teyma sig á asnaeyrunum, haldið er í
vonina þar til yfir lýkur. Skuldaklaf-
inn er orðinn hár og óviðráðanlegur,
sjálfsblekkingin verður eina hald-
reipið.
Nýjasta bragðið mun vera að hafa
samband við fórnarlömb eftir nokk-
urt hlé, segja að sendandi sé lögregl-
an í Lagos eða aðrar stofnanir. Verið
sé að reyna að hafa hendur í hári
svindlaranna og beðið um upplýsing-
ar. Þegar búið er að sannfæra mann-
inn um að ætlunin sé að rétta hlut
hans kemur skyndilega í ljós að
greiða þarf fyrir rannsókninni með
nokkrum dollurum – og einhverjir
falla á ný fyrir blekkingunni.
Endalaust teymd
á asnaeyrunum
Nígerískir svikahrappar nota tölvupóst og
faxtæki til að féfletta fólk á Vesturlöndum
Reuters
Brunnin farartæki eftir óeirðir í Idi-Araba-hverfinu í Lagos fyrr í mánuðinum. Flestir Nígeríumenn eru blá-
snauðir, stjórnkerfið er hrjáð af spillingu og lífsbaráttan hörð. Samúðin er lítil með fégráðugum Vesturlanda-
mönnum sem hyggjast hagnast á spillingunni en verða fórnarlömb nígerískra svikahrappa á Netinu.
’ Flestir sem bíta áagnið og sitja eftir með
sárt ennið skammast
sín of mikið til að segja
frá því og kæra. ‘
SLÖKKVILIÐSMÖNNUM tókst í gær að slökkva eld
sem kviknaði í fangelsi í Bedfordshire í Englandi fyrir
flóttafólk sem hefur verið neitað um hæli í Bretlandi.
Óeirðir höfðu blossað upp í fangelsinu og lögreglan tel-
ur miklar líkur á að kveikt hafi verið í því af ásettu
ráði. Fimm fangar, sem sluppu í ringulreiðinni, voru
handteknir.
Mannréttindahreyfingin Liberty sagði að talið væri
að óeirðirnar hefðu hafist vegna þess að veik kona í
fangelsinu hefði verið handjárnuð þegar hún var flutt á
sjúkrahús. Lögreglan sagði að ráðist hefði verið á lög-
reglumenn og talið væri að fangar hefðu skipulagt
óeirðirnar til að reyna að sleppa. Ekki var vitað í gær
hversu margir sluppu.
Þrír fangar, tveir lögreglumenn og einn af starfs-
mönnum fangelsins voru fluttir á sjúkrahús vegna
minniháttar meiðsla. 384 fangar, þeirra á meðal konur
og börn, voru fluttir út úr fangelsinu vegna eldsins.
AP
Eldur í fangelsi fyrir flóttafólk