Morgunblaðið - 16.02.2002, Síða 38

UMRÆÐAN
38 LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Í
vetur hafa loksins farið
fram miklar umræður um
Evrópusambandið, EES-
samninginn, fullveldi Ís-
lands og evruna. Síðasta
útspilið í umræðunni var að EES-
samningurinn dygði vel, það
þyrfti jú kannski að prófarkalesa
hann. Aðild Íslands að ESB væri
alls ekki á dagskrá, hún væri ekki
aðkallandi, öllum meginhags-
munum Íslendinga væri borgið
innan EES og umræður um
rottueitur væru það helsta sem
fælist í aðild að ESB.
Það er kannski allt í lagi með
EES-samninginn. Það er ekki
hundrað í
hættunni eins
og er vinsælt
orðatiltæki nú
um stundir.
En þróun
þarf nú að
eiga sér stað
þótt það sé ekki hundrað í hætt-
unni. Íslendingar þurfa að láta af
þessari skammsýni og móta
stefnu til lengri tíma. Hverju
stöndum við frammi fyrir eftir
áratugi en ekki bara eitt ár? Vilj-
um við vera hluti af Evrópu í al-
vöru eða viljum við vera áhorf-
endur og þiggjendur, alltaf á
varamannabekknum?
Mig rekur ekki minni til að hafa
lesið eða fræðst um eitthvað sem
heitir sæfiefni, en mér er sagt að
þetta sé heldur léttvægur mála-
flokkur. Heldur almenningur
virkilega að stjórnmálamenn og
fleiri lýsi yfir áhyggjum sínum af
framtíð EES-samningsins vegna
einhvers sem skiptir svo litlu
máli? Að sjálfsögðu er rottueitur
ekki málið. Málin eru m.a. minnk-
andi áhrif EFTA-stoðarinnar í
samningnum um Evrópska efna-
hagssvæðið, aukin áhrif Evrópu-
þingsins og ráðherraráðsins og
minni áhrif framkvæmdastjórn-
arinnar sem átti m.a. að verða
tengiliður EFTA-ríkjanna. Og al-
gengara verður að ESB-stoðin
taki einhliða ákvarðanir sem við
þurfum að láta yfir okkur ganga.
Við þurfum að eiga aðild að
nefndum og það eru ekki bara
nefndir sem fjalla um hollustu á
vinnustöðum.
Það er merkilegt að þrátt fyrir
miklar umræður undanfarna
mánuði, skuli áfram heyrast
raddir um að Ísland afsali sér full-
veldinu með inngöngu í ESB.
Ýmsir sérfræðingar hafa leitt rök
að því í ræðu og riti að fullveld-
isafsalið sé meira með EES-
samningnum heldur en við fulla
aðild að ESB.
Aðild að ESB snýst um annað
og meira en umræður um rottu-
eitur og nefndarstörf varðandi
hreinlæti á vinnustað. Hún snýst
um endurheimtingu á hluta af
fullveldinu, að láta rödd okkar
heyrast, að hafa eitthvað um
framtíðarhagsmuni okkar að
segja. Og einfaldlega að vera hluti
af Evrópu án undanþágu. Fyrir
utan efnahagslegan ávinning, sem
verður staðreynd, þrátt fyrir að
við greiðum tvo til þrjá milljarða
nettó til sambandsins í félags-
gjöld á ári.
Norðmenn rita einnig mikið og
ræða um þessar mundir um stöðu
Noregs utan ESB. Í Noregi er
rætt um það sem staðreynd að
enginn áhugi er fyrir hendi af
hálfu ESB-stoðarinnar að endur-
skoða og uppfæra EES-
samninginn. Utanríkisráðherrar
bæði Noregs og Íslands hafa lýst
áhyggjum af þessari staðreynd.
Espen Barth Eide, fyrrverandi
ráðuneytisstjóri í norska utanrík-
isráðuneytinu og Jonas Gahr
Støre, fyrrverandi ráðuneyt-
isstjóri í norska forsætisráðu-
neytinu, birtu í vikunni grein í
Aftenposten undir yfirskriftinni:
Aumingja EES-samningurinn.
Í greininni lýsa þeir breyttum
aðstæðum, gamli EES-samning-
urinn á ekki við lengur, hann var
barn síns tíma. Þeir lýsa Norð-
mönnum sem áhorfendum að því
að nágrannarnir í Evrópu þróa
mikilvægt samstarf á milli 25
landa en á sama tíma snýst Evr-
ópuumræðan í Noregi um að
lappa upp á EES-samninginn.
Umræðan er komin í öngstræti
og þaðan þarf að ná henni. Það
nákvæmlega sama á við hér á
landi.
„Kjarni málsins er: EES-
samningurinn varð, hvorki meira
né minna, svarið við hvernig ríki
utan ESB gætu tryggt sér fulla
þátttöku í innri markaðnum án
aðildar að ESB. Hann svarar
spurningum níunda áratugarins.
Hann er sveigjanlegur aðeins á
þessu sviði, þannig að við inn-
leiðum samþykktir ESB í norska
löggjöf endurtekið og án allra
áhrifa. EES-samningurinn hefur í
raun leitt til nýrra vinnubragða í
utanríkisstefnu: Aðferð einhliða
aðlögunar,“ segir m.a. í grein
þeirra félaga í lauslegri þýðingu.
Við eigum ekki að krefjast þess
af EES-samningnum að hann
veiti okkur allan mögulegan að-
gang að Evrópusamvinnu, segja
þeir Eide og Støre, og það má
einnig heimfæra upp á Ísland.
Spurningarnar og áskoranirnar
varðandi Evrópu sem við stönd-
um frammi fyrir nú á dögum eru
annars eðlis en þegar EES-
samningurinn var samþykktur og
ná langt út fyrir hann. Þær taka
t.d. til pólitískrar samvinnu, þró-
unar velferðarkerfis, sameig-
inlegs gjaldmiðils, sterkari sam-
vinnu í umhverfismálum, baráttu
gegn fátækt og þátttöku í þróun
stefnu í öryggis- og varnarmálum.
Þetta eru alvöru mál og sorglegt
að þeim skuli kastað fyrir brand-
ara um prófarkalestur, rottueitur
og hreinlæti á vinnustað.
Við höfum notað aðferð einhliða
aðlögunar við að hengja okkur á
ESB, líka á málaflokka sem
standa utan EES, eins og þeir fé-
lagar segja að Norðmenn hafi
gert. Og það er einmitt málið, við
höngum með en afsölum okkur
atkvæðisrétti og áhrifum. Það er
skoðun þeirra félaga að endur-
meta þurfi afstöðuna til Evrópu í
Noregi. Umræðan þurfi að verða
upplýstari og ekki eins bundin við
hinn takmarkaða EES-samning.
Allar þessar vangaveltur þeirra
félaga eiga við hér á landi.
Hundrað í
hættunni
Heldur almenningur virkilega
að stjórnmálamenn og fleiri lýsi yfir
áhyggjum sínum af framtíð EES-samn-
ingsins vegna einhvers sem skiptir
svo litlu máli? Að sjálfsögðu er
rottueitur ekki málið.
VIÐHORF
Eftir Steingerði
Ólafsdóttur
steingerdur
@mbl.is
VAKA hefur lengi talað fyrir því
að á svæði Háskólans í Vatnsmýr-
inni rísi Vísindagarðar þar sem
rannsóknartengd atvinnustarfsemi
og starfsemi Háskóla Íslands fari
fram. Nú liggja fyrir teikningar af
Vísindagörðum og er mikilvægt að
rösklega verði staðið að þeim fram-
kvæmdum sem fyrirhugaðar eru.
Mikilvægt er að hugað sé að því að
stúdentar fái góða aðstöðu til rann-
sóknarvinnu í þessum nýju bygg-
ingum og mikilvægt er að sjónar-
mið stúdenta fái að heyrast í
auknum mæli við byggingu þeirra,
svo hönnunarslys á borð við Nátt-
úrufræðihúsið endurtaki sig ekki.
Þar hefði eflaust mátt spara heilan
milljarð með skynsamlegri ákvarð-
anatöku.
Vaka leggur til
einfaldar lausnir
Vaka leggur í komandi kosning-
um mikla áherslu á húsnæðismál,
enda afar brýnt hagsmunamál stúd-
enta. Vaka telur mikilvægt að Stúd-
entaráð beiti sér í auknum mæli
fyrir því að styrkja Háskólann sjálf-
an og tryggja að þeir miklu mögu-
leikar sem í stúdentum og kenn-
urum búa séu nýttir. Það er hægt
að hugsa sér ýmsa litla hluti sem
kosta lítið en geta komið að gagni.
Lengja má opnunartíma bygginga
Háskólans með því að fá stúdenta
sjálfa til þess að sjá um gæslu
þeirra. Hægt er að bæta aðstöðuna
á Þjóðarbókhlöðunni með því að
fjarlægja háværar flettivélar úr les-
sal. Þar má einnig laga vinnuum-
hverfi með því að bjóða upp á betri
nestisaðstöðu. Það er lítið mál að
fjölga innstungum í byggingum Há-
skólans til þess að nemendur eigi
auðveldara með að vinna á fartölv-
ur. Þetta eru hlutir sem einfalt er
að framkvæma ef viljinn er fyrir
hendi.
Stúdentagarða í fleiri
bæjarfélögum
Vaka mun beita sér fyrir áfram-
haldandi uppbyggingu Stúdenta-
garða, enda er ástandið á leigu-
markaði óhagstætt stúdentum.
Garðabær hefur sýnt glæsilegt
frumkvæði með uppbyggingu stúd-
entagarða þar. Vaka ætlar að leita
eftir samstarfi við fleiri sveitarfélög
í nágrenni Reykjavíkur svo að hægt
sé að bjóða stúdentum að búa í
ódýru húsnæði víðar en í Reykja-
vík. Þá mun Vaka beita sér fyrir því
að ríkið styrki byggingar við Há-
skóla Íslands til jafns við byggingar
annarra skóla á háskólastigi, en svo
er ekki nú. Verður það að teljast
óréttlátt.
25% námsmanna eiga börn
Vaka hóf í fyrra umfangsmikið
starf með það að leiðarljósi að bæta
hag barnafólks í námi. Sú vinna
gerði það að verkum
að stofnaður var
starfshópur sem á að
móta fjölskyldustefnu
Háskólans. Engin slík
stefna er til nú, þrátt
fyrir að 25% allra
stúdenta eigi börn.
Vaka vill tryggja það
að börn stúdenta eigi
kost á tryggri dag-
vistun. Það er for-
senda náms hjá for-
eldrum ungra barna
að geta gengið að
dagvistun fyrir börn
sín. Vaka ætlar að
beita sér fyrir því að
að foreldrar í námi
greiði lægri leikskólagjöld en þeir
foreldrar sem eru á vinnumarkaði,
jafnvel þótt aðeins annað foreldri sé
í námi. Vaka hefur enn fremur bent
á það í vetur að við gerð stunda-
skráa verði að koma til móts við
þarfir barnafólks. Kennslustundir
til kl. 19 eru mjög erfiðir þeim sem
eru með börn á leikskólaaldri.
Próftöflur eiga að geta verið til-
búnar þegar stúdentar skrá sig í
kúrsa. Þannig er fyrirkomulagið í
mörgum háskólum erlendis. Próf-
tíminn sjálfur er oft úrslitaatriði
fyrir foreldra. Nemendur ættu að
geta stjórnað tíma sínum og því
ættu próftöflur að liggja fyrir þegar
nemendur eru að velja kúrsa fyrir
næstkomandi önn. Það er enn frem-
ur algjör forsenda þverfaglegs
náms að stúdentar geti séð hvenær
próf í ólíkum deildum verða.
Vaka leggur fram
ítarlega stefnu
Vaka hefur á undanförnum dög-
um kynnt stefnu sína fyrir stúd-
entum Háskólans og fengið mjög
góðar viðtökur. Með samstarf að
leiðarljósi vitum við að hægt er að
gera betur en nú er. Við hvetjum
stúdenta til að nýta sér kosninga-
rétt sinn dagana 20. og 21. febrúar
næstkomandi.
Vaka vill kröftugt
háskólasamfélag
Páll Ragnar
Jóhannesson
Stúdentar
Vaka vill að Stúd-
entaráð beiti sér fyrir
því, segja Erla Ósk Ás-
geirsdóttir og Páll
Ragnar Jóhannesson,
að styrkja Háskólann
sjálfan og tryggja að
þeir möguleikar sem í
stúdentum og kenn-
urum búa séu nýttir.
Páll Ragnar skipar 4. sæti á lista
Vöku til Stúdentaráðs og Erla Ósk
Ásgeirsdóttir skipar 6. sæti á sama
lista.
Erla Ósk
Ásgeirsdóttir
AF hverju setjumst
við á skólabekk í Há-
skóla Íslands? Það er
til að stunda nám og
gera okkur þannig
betur hæf til að takast
á við framtíðina. Gæði
þeirrar kennslu sem
við hljótum er því eitt
mikilvægasta hags-
munamál okkar stúd-
enta og sameinar okk-
ur öll. Röskva hefur
því ætíð lagt mikið
upp úr kennslumálum
og leggur sem áður
fram ítarlega stefnu
sem miðar að bættri
kennslu við skólann.
Góðir kennarar njóti
þess í launum
Röskva vill berjast fyrir því að
kennarar sem leggja mikla rækt
við kennslu njóti þess í launum. Í
núverandi kerfi fá kennarar nær
eingöngu greitt eftir rannsóknar-
virkni. Þeim kennurum sem leggja
mesta áherslu á kennslu er í raun
refsað því það tekur tíma frá rann-
sóknarvinnu sem metin er til launa.
Á næstu mánuðum á að endur-
skoða framgangskerfi kennara og
Röskva vill að tekið sé aukið tillit
til kennsluþátta þannig að góðir og
metnaðarfullir kennarar fái greidd
hærri laun. Röskva
vill einnig að þeir
kennarar sem sækja
námskeið í kennslu-
tækni fá það metið til
launa.
Handbók og
skiptidagar
Röskva vill koma á
námskeiðahandbók í
sem flestum deildum
skólans. Námskeiða-
handbók hefur verið
gefin út með góðum
árangri í viðskipta-
fræði en í slíkri bók
eru upplýsingar um
áfanga frá eldri nem-
um sem hafa þegar setið viðkom-
andi kúrsa. Upplýsingar af þessu
tagi geta reynst mikilvægt tæki
fyrir nemendur sem eru að velja
sér áfanga.
Röskva hefur lengi lagt áherslu
á þverfaglegt nám sem er í sífelldri
sókn innan Háskólans. Röskva vill
taka upp svokallaðan Skiptidag
innan Háskólans þar sem gerð
væri tilraun til að hvetja fólk til að
kynna sér nám í fleiri deildum. Þá
færi fram almenn kynning á grein-
um eins og stjórnmálafræði og ís-
lensku og nemendur úr öðrum fög-
um gætu kynnt sér um hvað námið
snýst í þessum fögum.
Röskva vill að settar verði skýr-
ar vinnureglur fyrir leiðbeinendur
við lokaritgerðir þar sem hlutverk
leiðbeinenda og æskilegt vinnuferli
lokaritgerða er skilgreint. Röskva
vill líka fleiri ókláraðar lokarit-
gerðir í hús en fleiri hundruð stúd-
entar eiga einungis eftir að skila
inn lokaritgerð til að fá prófgráðu.
Röskva vill að Háskólinn marki sér
stefnu í tæknivæðingu kennslu um
hversu langt eigi að ganga í tækni-
væðingu kennslu og hvernig hún er
best framkvæmd. Röskva vill einn-
ig skýrar reglur um nemendur í
verknámi, t.d. um eðlilegan þátt
nemenda í heimahjúkrun.
Bætt menntun er allra hagur.
Röskva leggur því áherslu á að
fylkingarnar í Stúdentaráði vinni
saman að bættri kennslu. Það hef-
ur einnig verið raunin. Ég hvet
stúdenta til að kynna sér þær hug-
myndir sem fylkingarnar hafa
kynnt til þess að bæta kennslu við
Háskólann.
Röskva vill mennta-
mál í öndvegi
Gunnhildur
Stefánsdóttir
Stúdentar
Röskva vill berjast fyrir
því, segir Gunnhildur
Stefánsdóttir, að kenn-
arar sem leggja mikla
rækt við kennsluna njóti
þess í launum.
Höfundur skipar 2. sæti á lista
Röskvu til Stúdentaráðs.