Morgunblaðið - 17.02.2002, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 17. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SNIGLAVEISLA Ólafs Jó-hanns Ólafssonar verðurfrumsýnd í London ámorgun, mánudag, eftirgóðar viðtökur á forsýn-
ingum frá því í byrjun febrúar.
Verkið er á fjölum Lyric-leikhúss-
ins á Shaftesbury Avenue, stein-
snar frá Piccadilly Circus, í hjarta
miðborgarinnar.
Leikarar sem taka þátt í upp-
færslunni eru ekki af verri endan-
um, en frægastur þeirra er þó án
efa David Warner, sem margir
kannast við úr kvikmyndaheimin-
um. Hann hefur ekki stigið á breskt
leiksvið í nærri þrjátíu ár, og hafa
bresk blöð gert endurkomu hans
góð skil og fjallað af samúð um bar-
áttu hans við sviðsótta og heilsu-
brest á þessu tímabili, enda hefur
hann sjálfur talað mjög opinskátt
um þann vanda. Sniglaveislan hefur
því notið athygli breskra fjölmiðla
með óbeinum hætti meðan á að-
draganda frumsýningarinnar hefur
staðið. Aðrir leikendur koma aðdá-
endum bresks sjónvarpsefnis meðal
íslensks almennings kunnuglega
fyrir sjónir, ekki síst Sorcha Cu-
sack, sem m.a. hefur leikið í þátt-
unum um lögreglumanninn geð-
vonda, Morse.
Blaðamaður Morgunblaðsins var
á ferðinni í Lundúnum í liðinni viku
og náði tali af leikstjóra verksins,
Ron Daniels, en hann hefur getið
sér gott orð fyrir störf sín á sviði
leiklistar bæði í Bretlandi og
Bandaríkjunum. Hann starfaði um
skeið sem listrænn stjórnandi The
Other Place Theater í Stratford-
upon-Avon, sem rekið er af Royal
Shakespeare Company, en þar er
hann enn heiðursstjórnandi.
Þegar Ron er spurður að því
hvort það sé ekki töluvert stökk
fyrir hann, sem mest hefur unnið
með verk Shakespeares, að snúa
sér að uppsetningu eftir íslenskan
höfund sem er tiltölulega lítt þekkt-
ur í Bretlandi segir hann svo ekki
vera. „Sjálfur kem ég enn lengra
að, frá Brasilíu, og það vill svo til að
meginhluti ævistarfs míns hefur
farið í það að sviðsetja annars vegar
verk Shakespeares og hins vegar
verk sem eru alveg ný af nálinni. Að
vísu er ég í síauknum mæli að setja
upp óperur, en það hefur einungis
verið á síðari árum. Ég vonast líka
til þess að leikstýra mynd á þessu
ári, svo ég vinn svo sem í öllum
miðlum,“ segir Ron.
„Ég vann hér á Englandi, bæði í
London og í Stratford, um 25 ára
skeið fyrir The Royal Shakespeare
Company, en undanfarin ár hef ég
þó búið í Bandaríkjunum og unnið á
eigin vegum að margvíslegum verk-
efnum. Vinnan við Sniglaveisluna
er því alveg á sömu nótum og annað
sem ég hef fengist við í gegnum tíð-
ina, ég hef alltaf unnið mikið með
nýjum höfundum.“
Ron segir tengslin á milli vinnu
sinnar við Shakespeare og vinnu við
ný verk alveg rökrétt. „Það er
áhugaverð staðreynd að þessir
miklu klassísku textar gamla meist-
arans hafa mikil áhrif á það hvernig
maður nálgast það raunsæi sem
flestir samtímahöfundar eru að
vinna með og öfugt. Ég er mjög
hrifinn af Shakespeare, en geri mér
einnig grein fyrir að verk nútíma-
skálda eru mér alveg nauðsynleg til
þess að viðhalda ferskleika, spennu
og lífi í viðhorfum mínum til starfs-
ins.“
Hann segist einnig hafa unnið
töluvert með aðra klassíska meist-
ara á borð við Ibsen og Strindberg,
„en áhugi minn á nýjum leikverkum
og löngun til að vinna með nýjum
höfundum er líklega helsti drif-
krafturinn í lífi mínu. Og vinna við
eitthvað á borð við þetta verk, þar
sem ég er með splunkunýtt handrit
í höndunum, er ákaflega spenn-
andi“.
Blaðamanni lék nokkur forvitni á
að vita hvernig það bar til að þetta
íslenska verk rataði á fjalirnar á
Shaftesbury Avenue. Ron segist
ekki hafa átt frumkvæði að sam-
starfinu en það hafi heldur ekki orð-
ið fyrir atbeina umboðsmanna.
„Þetta gerðist alfarið í gegnum
sameiginlegan vin okkar Ólafs,
Jeffrey Sine, sem er reyndar einn
framleiðenda þessarar uppsetning-
ar sem og kvikmyndarinnar sem ég
er að fara að vinna við. Hann sendi
mér leikritið. Hann er reyndar einn
minna elstu og bestu vina og jafn-
framt samstarfsmaður Ólafs – hann
var sá lögfræðingur sem bar ábyrgð
á samningunum á milli netfyrirtæk-
isins AOL og Time Warner. Eftir
að hafa lesið verkið
hafði ég samband við
Ólaf og við fórum að
vinna saman.“
Þegar Ron er beð-
inn að lýsa því sam-
starfi segist hann
hafa álitið nauðsyn-
legt að skýra betur
þau skilaboð sem fel-
ast í verkinu. „Það
var mjög þétt og
margt sem í því var
tilheyrði sértækum
heimi Íslands. Ég bað
Ólaf því að víkka það
aðeins út og sú vinna
hefur skilað undra-
verðum árangri.“
Verkið fjallar um átök tveggja
manna, auðjöfurs og ókunnugs
kennara sem kemur óvænt inn á
heimili hans, og þeirra ólíku heima
sem þeir hrærast í. En Ron segir þó
einnig slegið á aðra mikilvæga
strengi í verkinu. „Það fjallar ekki
síður um ólík lífsviðhorf, þ.e.a.s.
íhaldssamt og frjálslynt, sambandið
á milli feðra og sona, og síðast en
ekki síst veikleika og styrk einstak-
linga. Styrkur verksins sem heildar
liggur í því að það er í mörgum ólík-
um lögum, sem leiðir að lokum til
þess að það afhjúpar þá samfélags-
gerð sem við búum við. Hinn stöð-
ugi undirtónn er átök á milli ólíkra
lífsviðhorfa.“
Meginpersóna verksins, Karl,
hefur að mati Rons tekið nokkrum
breytingum í þessari leikgerð, en
hann lýsir honum sem „hægrisinn-
uðum og íhaldssömum manni, sem
er næsta ófyrirleitinn. En hann á
sér jafnframt heillandi, geðfellda og
aðlaðandi hlið. Andspænis honum
stendur ungur maður, sem er boð-
beri sannleikans, en um leið óskap-
lega hræddur við lífið. Hann er
hæverskur en skortir styrk til að
takast á við það sem lífið hefur upp
á að bjóða. Samleikur þessara
tveggja manna og það hvernig þeir
endurnæra hvor annan verður til
þess að ýmislegt sem áður hafði
verið á huldu í lífi þeirra kemur upp
á yfirborðið. Þessi afhjúpun á ólíku
lífi þeirra verður að mínu mati að
mjög skemmtilegu leikhúsverki. Í
því er hvorki að finna góðu hetjuna
né vonda manninn, því allir eiga sér
tvær hliðar – allir eru margþættir
persónuleikar. Tvíhyggjan í verk-
inu er mikill styrkur að mínu mati,“
segir Ron.
Þegar Ron er spurður nánar út í
samstarf sitt við Ólaf og þær breyt-
ingar á verkinu er miðuðu að því að
gera það minna sértækt hvað ís-
lenskan veruleika varðar segir
hann að það hafi verið skrítið
hversu fljótt þeir hættu báðir að
hugsa um Ísland annars vegar og
umheiminn hins vegar. „Við unnum
bara í verkinu sjálfu. Hann var á Ís-
landi og ég í New York og ég sendi
honum mínar tillögur með tölvu-
pósti. Hann vann úr þeim og þannig
gekk þetta á milli. Ólafur tók við öll-
um mínum athugasemdum á mjög
skapandi máta, og það var gaman
að eiga þátt í samstarfi sem gekk
upp með þessum hætti.“
Ron segir að hann hafi langað
mikið til þess að fá David Warner til
samstarfs við þá og þeir hafi því
sent honum handritið. „Það var mér
mikil ánægja að Warner skyldi vilja
stíga aftur á svið í London í þessu
verki. Það sem gerir það enn
áhugaverðara er að aðalpersónan
sem hann leikur, Karl, er mjög ólík-
ur honum sjálfum. David er þessi
skrítni Englendingur sem býr yfir
hjarta úr gulli, þótt hann hafi leikið
margan óþokkann á sjónvarps-
skjánum. Þarna er um skemmtileg-
ar andstæður að ræða er verða til
þess að tvíhyggjan í verkinu sjálfu
afhjúpast betur og betur eftir því
sem David finnur sig betur í hlut-
verkinu.“
Svo vel vildi til að Ólafur Jóhann
var kominn til Englands og var ein-
mitt staddur í húsinu á meðan
blaðamaður var að spjalla við leik-
stjórann. Því var tilvalið að fá að
eiga við hann nokkur orð um upp-
setninguna og þá upplifun að sjá
leikverk sitt lifna við öðru sinni á
stuttum tíma og að þessu sinni í
West End.
Blaðamanni lék forvitni á að vita
hvort það hefði ekki verið spenn-
andi fyrir höfund sem ekki hefur
skrifað mörg leikrit að fá að vinna
með jafnreyndum manni og Ron
Daniels. „Ron er frábær maður,“
svarar Ólafur Jóhann með áherslu í
upphafi samtals, „og ferlið hefur
allt verið mjög skemmtilegt. Hann
skilaði mér í raun ritgerð um verkið
strax í upphafi enda er slík greining
hans sterka hlið. Þar kom fram
hvernig hann sæi leikritið, persón-
urnar og hvað lægi þar að baki.
Þetta var tíu blaðsíðna ritsmíð og
verkið greint í smáatriðum, sem var
auðvitað mjög athyglisverð lesning
fyrir mig.
Síðan fór þetta þannig fram að ég
sendi honum eitthvað á tölvupósti á
kvöldin og þegar ég vaknaði á
morgnana var ég búinn að fá eitt-
hvað frá honum til baka.“ Ólafur Jó-
hann hlær og segir tímamismuninn
á milli Íslands og New York hafa
hjálpað þeim heilmikið.
Þegar blaðamaður spyr hvernig
honum hafi fundist að nálgast þann
Átök ólíkra lífsviðhorfa
Verk Ólafs Jóhanns Ólafssonar, Sniglaveislan, verður frumsýnt í London á
morgun. Í viðtali sem Fríða Björk Ingvarsdóttir átti við leikstjórann Ron
Daniels kemur í ljós að sýningin átti sér óvenjulegan aðdraganda því afar fá
verk rata rakleiðis á svið markaðsleikhúsanna í West End. Ron segir þeim
hafa tekist að fá nauðsynlega fjárfesta í lið með sér og því hafi draumurinn
getað orðið að veruleika.
Aðalpersónurnar, sem eru á sviðinu
nánast allan tímann, þeir David
Warner og Philip Glenister.
Leikendur í Sniglaveislunni: David Warner, Philip Glenister, Sorcha Cusack og Siwan Morris.
Leikstjóri Sniglaveisl-
unnar, Ron Daniels.
Ólafur Jóhann
Ólafsson.