Morgunblaðið - 31.03.2002, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31. MARS 2002 23
ÍHVERJU felst það að verða fulltíðamanneskja? Þótt eflaust megi lengi deilaum það, held ég að flestir geti verið sam-mála um að í því felist ákveðið frelsi ogum leið ábyrgð á eigin gerðum. Það er
einnig fremur óumdeilt að það sem hvað mestu
ræður um þessar gerðir þegar upp er staðið er
það veganesti sem fólk er útbúið með að heim-
an, áður en hin ævintýralega gönguför um fjöll
og dali mannsævinnar hefst fyrir alvöru.
Eitt af því sem tilheyrir páskum eru ferm-
ingar. Vítt og breitt um landið láta misjafnlega
vaxin og hormónavædd ungmenni það yfir sig
ganga að klæðast drifhvítum englabúningi og
sitja, standa og krjúpa samkvæmt fyrirmælum
í kirkjum landsins eina dag-
stund í þeim opinbera til-
gangi að staðfesta sjálf og
ein að þau séu kristin líkt og
foreldrar þeirra. Miðað við
almennt trúarlíf Íslendinga
er vart hægt að segja að í
slíkri staðfestingu felist umfangsmikil skuld-
binding.
Athöfnin sjálf er auðvitað aðeins myndbirt-
ing afar mikilvægra þáttaskila í lífi fólks sem
ekki hafa endilega mikið með trúmál að gera.
Hún er táknræn útskrift frá leikskóla bernsk-
unnar og felur meðal annars í sér formlega við-
urkenningu á því að barnið sé um það bil að
verða fullgildur þjóðfélagsþegn. Fermingin
táknar á vissan hátt lok bernskunnar með in-
dælu andvaraleysi sínu og sakleysi.
Táningsárin sem blasa við um fermingu eru
auðvitað ekki síður en bernskan mikilvæg mót-
unarár í lífi hverrar manneskju. Á þeim árum
reynir í fyrsta sinn á það hvernig til hefur tek-
ist með þá uppeldislegu forritun sem átt hefur
sér stað fyrir þann tíma. Táningurinn lendir
HUGSAÐ
UPPHÁTT
Eftir
Sveinbjörn I.
Baldvinsson
Endimörk
uppeldisins
óhjákvæmilega í aðstæðum og samskiptum
sem foreldrarnir eiga enga aðild að og verður
þá að treysta á eigin þekkingu og dómgreind er
kemur að úrræðum og ákvörðunum.
Í vissum skilningi má því segja að fermingin
marki endimörk uppeldisins, eða sé einhvers
konar táknrænn lokapunktur þess.
Augljóslega er fermingin mikilvæg fyrir
fermingarbarnið sem stendur á þröskuldi sjálf-
stæðis. Þó er fermingin ef til vill enn mikilvæg-
ari fyrir foreldrana sem verða nú að horfast í
augu við það, að mikilvægasta og besta tæki-
færið til að nesta barn sitt fyrir lífsreisuna sé
hérmeð horfið og í besta falli hægt að bregðast
við aðsteðjandi vanda og vafamálum héðan í frá
að því marki sem ungmennið kýs. Margt for-
eldrið uppgötvar á þeim árum sem í hönd fara
að það hefði betur lagt meiri rækt við börn sín
en raun ber vitni, meðan þess var enn kostur.
Í því ljósi er áhugavert að velta því fyrir sér
hvort við sem fyllum flokk foreldra íhugum
nokkurn tíma nógu vandlega hvernig við sinn-
um þeim áralanga fermingarundirbúningi sem
ekki er í höndum presta eða borgaralegra
fermingarfræðara og heitir einfaldlega uppeldi.
Hvernig eru blessaðir englarnir okkar með
fílapenslana í stakk búnir til að takast á við lífið
sem sjálfstætt fólk þegar skjannahvíti kyrtill-
inn er kominn í þvott og fermingarpeningarnir
í kassann hjá öflugum verslunareigendum? Sú
spurning verður stundum býsna áleitin og því
miður fullseint að velta henni fyrir sér eftir að
gestirnir eru farnir úr fermingarveislunni.
Í raun ætti að gera það að skyldu nýbakaðra
foreldra að sækja eins og eina fermingarmessu
um það leyti er þeir skíra barn sitt, til að festa
þeim þá þegar í minni hve stuttan tíma þeir
hafa til að búa yndið sitt undir að verða fulltíða
manneskja.