Morgunblaðið - 17.04.2002, Blaðsíða 60

60 MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Fyrir 1250 punkta
færðu bíómiða.
„Splunkunýtt framhald af
ævintýri Péturs Pan!“
Sýnd kl. 6, 8 og 10.10.
B.i.12.Vitnr.356




kvikmyndir.is
Sýnd kl. 3.45. Vit nr. 363 Sýnd kl. 4.Ísl tal. Vit nr. 358.
Sýnd kl. 8 og 10.20.
B.i. 12. Vit 335.

kvikmyndir.com

DV
Eitt magnaðasta ævintýri
samtímans eftir sögu H G Wells
Sýnd kl. 5.45, 8 og 10.15. Vit nr. 337.
Sýnd í LÚXUS kl. 4, 6, 8 og 10.10. B.i. 16 ára.
ANNAR PIRRAÐUR.
HINN ATHYGLISSJÚKUR.
SAMAN EIGA ÞEIR AÐ
BJARGA ÍMYND
LÖGREGLUNNAR
Sýnd kl. 4 og 6. Ísl tal. Vit nr. 370.
Sýnd kl. 4, 6 8 og 10. Enskt tal. Vit nr. 368.

kvikmyndir.is

kvikmyndir.is
Sýnd
bæ
ði
með
ísle
nsku

og e
nsku
tali.
Sýnd kl. 3.45, 5.50, 8 og 10.10. Vit nr. 367.
Myndin var tilnefnd til Óskarsverðlauna sem besta teiknimynd ársins.
ENSKA ER OKKAR MÁL
Hringdu í síma
588 0303
Faxafeni 8
enskuskolinn@isholf.is
www.enskuskolinn.is
4ra vikna
hraðnámskeið
hefjast í maí
Áhersla á talmál
Innritun í fullum gangi
Sýnd kl. 6, 8 og 10. B. i. 16.
kvikmyndir.is


kvikmyndir.com
ÓHT Rás 2
tilnefningar til Óskarsverðlauna5
Sýnd kl. 5.
Síðustu sýningar.




Ó.H.T Rás2




Strik.is




SG. DV
SG DV
Frá framleiðanda Snatch
og Lock, Stock
And Two Smoking Barrels
kemur ný kvikmynd sem
hittir beint í mark. Með
hinum gallharða Vinnie
Jones (Snatch, Swordfish).

SV Mbl
Sýnd kl. 7.30 og 10. B.i. 12.
Sýnd kl. 8.
Síðasta sýning
Sýnd kl. 5, 8 og 10. B. i. 16.
Sýnd kl. 10.
MYND EFTIR DAVID LYNCH
Ævintýrið um Harry Potter og
viskusteininn er nú komið aftur
í bíó í örfáa daga.
Ekki missa af því að sjá hana
aftur á hvíta tjaldinu og nú á
sérstöku 2 fyrir 1 tilboði.
Henkel / Böðlar
Sýnd kl. 5.
2 fyrir einn
OFT ER lítil rökhugsun á bak við
uppáhaldsbækur, ég á til að mynda
erfitt með að útskýra hvers vegna
ég hef svo mikið dálæti á Sælir eru
miskunnsamir eftir ókunnan höf-
und, sem segir frá atviki í ævi
Kristjáns von Gellerts. Bókin, sem
kom út 1926 sem kristileg dæmi-
saga, er sannkölluð perla fyrir
tæra bjartsýnina og trú á framtíð-
ina og þrungin kalvínískum anda,
en að sama skapi illa skrifuð og
barnaleg.
Aftur á móti er auðveldara að
rökstyðja „gleymdar“ bækur eins
og Salamöndrustríðið eftir Karel
Capek, Góða dátann Svejk eftir
Jaroslav Hasek, Bör Börsson eftir
Johann Falkebjerget, Ættarsögu
Borgarfólksins eftir Gunnar Gunn-
arsson (Borgarættin í seinni út-
gáfu), Hákarlalegur og hákarla-
menn eftir Theódór Friðriksson,
Allt í lagi í Reykjavík eftir Ólaf við
Faxafen (Ólaf Friðriksson), Sælu-
eyjuna eftir August Strindberg,
Sylvanus Heythorp eftir John Gals-
worthy, Hraunabræður eftir Árna
Þorkelsson, Jerúsalem og Nilla
Hólmgeirsson eftir Selmu Lagerlöf
og Mannamun Jóns Mýrdals, svo
dæmi séu tekin um bækur sem
ætti að vera hægt að finna á forn-
sölum hér á landi og sumar hafa
komið út í fleiri en einni útgáfu, en
eru þó margar illfáanlegar í dag.
Týndar bækur
Í bókinni Lost Classics sem kom
út síðastliðið haust nefna fjölmargir
rithöfundar og skáld bækur sem
eru þeim kærar, höfðu áhrif á þá
eða þeim finnst miður að séu ekki
lengur lesnar. Ritstjórar bók-
arinnar eru Michael Ondaatje,
Michael Redhill, Esta Spalding og
Linda Spalding og í inngangi að
henni kemur fram sú skoðun þeirra
að gleymdar bækur séu líkt og
deyjandi tungumál; því færri sem
muni eftir viðkomandi bók því lík-
legra sé að hún hverfi að eilífu.
Ritstjórarnir nefna sjálfir til
bækur, en aðrir sem þátt taka eru
meðal annars Margaret Atwood,
Russell Banks, Anne Carson,
George Elliott Clarke, Karen
Connelly, Githa Hariharan, Steven
Heighton, Nancy Huston, John
Irving, Wayne Johnston, Philip Le-
vine, David Malouf, Susan Mus-
grave, Colm Toibin og Edmund
White
Uppáhaldsbók er
persónuleg upplifun
Ekki síst undirstrikar Lost
Classics hve uppáhaldsbók er per-
sónuleg upplifun, oftar en ekki svo
samofin lífshlaupi þess sem segir
frá að ógerningur er fyrir aðra að
skilja hana á sama hátt, hvað þá að
hrífast svo af henni. Uppáhalds-
bækur eru líkastil best geymdar
innra með hverjum og einum, bæk-
ur sem ylja og styrkja, leggja líkn
með þraut eða auka gleði og galsa.
Þannig segja skýringarnar af
hverju viðkomandi tilnefna viðkom-
andi bók yfirleitt meira um þann
sem tilnefnir, sögu hans og þroska,
en um bókina.
Skáldin tala mest um sig sjálf,
eins og skálda er siður og margir
höfundanna nota það takmarkaða
pláss sem þeir hafa til að stæra sig
af því hversu merkilegir þeir séu,
hvað þeir hafi verið að ganga í
gegnum merkilegt skeið ævi sinnar
og/eða hvað þeir hafi uppgötvað
merkilegan rithöfund sem sé eig-
inlega varla fyrir dauðlega að
skilja. Sjá til að mynda skreytni
Bryans Bretts og ótrúlega tilgerð
George Elliott Clarke (sem er
reyndar í samræmi við það sem
tíðkast meðal bandarískra höfunda
núorðið; aulalegar samlíkingar og
flúraður innihaldslaus stíll, en það
er annað mál).
Brekkukotsannáll
og Glas læknir
Fjölmargar ábendingarnar eru
þannig að mann langar mikið að
lesa viðkomandi bók, en aðrar ylja
um hjartaræturnar; gaman þegar
einhver er sammála. Þannig var
gaman að sjá Brekkukotsannál til-
nefndan og ekki síður að sá sem
nefndi hann kunni ekki að meta
enskt heiti bókarinnar, The Fish
Can Sing. Einnig kom skemmtilega
á óvart að merkisbókin Glas læknir
eftir Hjalmar Söderberg, sem til er
á íslensku í snjallri þýðingu Þór-
arins Guðnasonar, er nefnd af ein-
um.
Margir höfundanna eru þekktir,
til að mynda Louis Aragon, Arnold
Bennett, Mikhail Bulgakov, Paul
Eluard, Ford Madox Ford, William
Golding, Juan Goytisolo, James
Hilton, Bohumil Hrabal, Flann
O’Brian, Stendhal og James White,
en aðrir minna þekktir þó þeir séu
margir merkilegir, eða virðast svo
af lýsingum að dæma.
Ill- eða ófáanlegar, eða hvað?
Eins og gefur að skilja eru flest-
ar bókanna sem tilgreindar eru í
Lost Classics ill- eða ófáanlegar
eða voru það í það minnsta þegar
höfundarnir tíndu þær til. Netið
hefur aftur á móti gerbreytt að-
stöðu bókavina, ekki bara með til-
komu Amazon.com, stærstu bóka-
búð veraldar, heldur einnig gert
mönnum kleift að komast í forn-
bókaverslanir ytra, sjá til að
mynda bookfinder.com og einnig
reyndar Used Books á Amazon.
Tæknin gerir fyrirtækjum einnig
kleift að gefa út bækur eftir pönt-
un, „Print on Demand“ kallast það
víst, sjá til að mynda vefsetur
Wildside Press, wildsidepress.com,
en á setrinu kemur fram að það
gefi þannig út bækur sem seljist
kannski ekki nema í 50 eintökum,
of fáum til að borgi sig fyrir stór-
fyrirtæki að gefa út, en er nóg fyr-
ir útgáfu eftir hendinni. Vonandi
kemur að því að íslensk fyrirtæki
taki upp sömu háttu, enda grúi
bóka íslenskra sem of dýrt er að
gefa út aftur þó bókmenntalegt
gildi þeirra sé ótvírætt.
Þá er ekki annað eftir en skora á
þá sem þetta lesa að senda línu um
eigin týndar uppáhaldsbækur, ef
þær eru þá nokkrar, á netfangið
arnim@mbl.is.
Lost Classics, safn greina um
bækur. Ritstjórar Michael Ond-
aatje, Michael Redhill, Esta Spald-
ing og Linda Spalding. 288 síðna
kilja. Anchor Books gefa út í ágúst
2001. Kostar 1.795 kr. í Pennanum
Eymundsson.
Mærðar
týndar
bækur
Af öllum þeim grúa sem gefinn
hefur verið út af bókum í gegnum
aldirnar er ekki nema von að ein-
hverjar gleymist eða týnist að ófyr-
irsynju. Árni Matthíasson las bók
sem helguð er „týndum“ bókum.
Góði dátinn Svejk með vesen.
Sögur Jaroslavs Haseks af þess-
um einstæða hermanni hafa not-
ið mikilla vinsælda hérlendis en
eru, illu heilli, sjaldséðar í búð-
um í dag.
Ensk útgáfa af Brekkukotsannál frá árinu 2001 (t.v.). Þetta öndveg-
isverk Halldórs Laxness er tiltekið í bókinni Lost Classics (t.h.).
Morgunblaðið/Kristinn
Verslanir með gamlar og sjaldgæfar bækur eru
enn ekki af baki dottnar, og kemur þar til óvænt
hjálparhella, sjálft Netið! Myndin er tekin í forn-
bókabúðinni Bókavörðunni.