Morgunblaðið - 01.05.2002, Page 49

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. MAÍ 2002 49
1. MAÍ, baráttudagur verkafólks um
allan heim, er í dag haldinn í skugga
einhverra blóðugustu og óhugnanleg-
ustu atburða sem átt hafa sér stað í
Mið-Austurlöndum. Íslendingar hafa
alla tíð stutt tilverurétt Ísraelsríkis
og viljað að sá réttur sé virtur af öll-
um þjóðum. Helförin gegn Gyðingum
í seinni heimsstyrjöldinni átti ríkan
þátt í að skapa Ísraelsmönnum sam-
úð og stuðning til að stofna sitt eigið
ríki. En á sama hátt hafa Íslendingar
stutt af einhug að Palestínumenn geti
byggt upp eigið ríki á landi sem að
fornu var þeirra. Íslenskt launafólk
fordæmir þau hryðjuverk sem stjórn
Sharons hefur staðið fyrir á und-
anförnum vikum. Íslensk stjórnvöld
verða að sýna í verki að þau beita sér
gegn hryðjuverkum hvar sem er í
heiminum. Útsendarar stjórnar
Sharons eru ekki velkomnir gestir á
Íslandi meðan þetta ástand varir.
Morð og aftökur eru stríðsglæpir
sem ber að stöðva og láta hina seku
síðan svara til saka. Okkur ber einnig
að veita fórnarlömbum ofbeldisins
aðstoð og stuðla að uppbyggingu þess
samfélags sem nú hefur verið lagt í
rúst á herteknu svæðunum í Palest-
ínu.
Biðraðir eftir matargjöfum
til vansæmdar
Á Íslandi fer nú breikkandi bilið á
milli ríkra og snauðra. Á fjár-
málamarkaði raka peningamenn
saman milljörðum en á undanförnum
árum hafa þeir hagnast sem aldrei
fyrr. Stjórnvöld og fjármálaöflin í
landinu hafa búið sérstaklega í hag-
inn fyrir þá sem betur mega sín með
skattaívilnunum og alls kyns fyr-
irgreiðslu.
Á sama tíma og ríkisvaldið gengur
erinda efnamanna er stöðugt þrengt
að lágtekjufólki og hafa útgjöld þess
farið jafnt og þétt hækkandi. Útgjöld
til húsnæðismála og heilbrigðismála
hafa þannig margfaldast. Varnaðar-
orð verkalýðshreyfingarinnar við
breytingar á húsnæðislöggjöfinni
hafa því miður reynst á rökum reist.
Hið sama á við þegar mótmælt var
hækkunum í heilbrigðisþjónustunni.
Þeim dæmum fjölgar þar sem fólk
veigrar sér við að leita læknisþjón-
ustu og kaupa nauðsynleg lyf vegna
fátæktar. Biðraðir fátæks fólks við
hjálparstofnanir eftir matargjöfum
og fjárhagsaðstoð til nauðþurfta eru
ríkri þjóð til vansæmdar.
Vöknum til vitundar
um orsakatengslin
Stöðugar fréttir berast af upplausn
heimila og jafnvel sjálfsvígum tengd-
um bágbornum fjárhag. Þjóðfélag
okkar verður að vakna til vitundar
um orsakatengslin á milli versnandi
skuldastöðu heimilanna og þeirrar
óhamingju sem þar býr að baki. Enda
þótt hagur margra heimila sé bæri-
legur getur samfélagið ekki vikist
undan samfélagslegri ábyrgð á þeim
sem verst eru staddir fjárhagslega.
Það er staðreynd að mörg heimili eru
að kikna undan skuldaklyfjunum og
geta ekki lengur séð sér farborða.
Nauðsynlegt er að ríki og sveit-
arfélög efni til markviss átaks í
húsnæðismálum í samræmi við kröf-
ur verkalýðshreyfingarinnar um
uppbyggingu á húsnæði til kaups og
leigu á viðráðanlegum kjörum.
Ung kynslóð Íslendinga á kröfu á
því að fá að alast upp í samfélagi þar
sem samhjálp, umhyggja og virðing
einkennir þjóðlífið en ekki gróða- og
markaðshyggja á öllum sviðum.
Stefna og staða í kjaramálum
Í undanförnum samningum hefur
það verið stefna verkalýðshreyfing-
arinnar að byggja upp kaupmátt til
lengri tíma. Forsenda samninganna
hefur verið annars vegar að halda
verðbólgu í skefjum og skapa um leið
samstöðu um að launaþróun hópa
verði þeim í hag sem búa við lakari
kjör. Mikilvægt er að samfélagið allt
taki á með verkalýðshreyfingunni í
viðureigninni við verðbólguna. Allir
launamenn njóta hags af stöðugu
verðlagi og þess vegna er sanngjarnt
að allir leggi sitt af mörkum. Í þessari
baráttu eiga stundarhagsmunir ekki
að ráða för heldur langtímamarkmið.
Hækkun verðlags umfram kaup hef-
ur í för með sér kaupmáttarrýrnum
sem bitnar harðast á þeim sem hafa
lægstu launin og njóta ekki launa-
skriðs.
Krafan um vaxtalækkanir og sann-
gjarna gjaldtöku í fjármála- og
bankakerfi er afdráttarlaus. Hagn-
aður bankastofnana á síðasta ári sýn-
ir að gróði þeirra byggðist á ok-
urvöxtum og háum þjónustugjöldum.
Afleiðingin birtist okkur í skuldaklafa
heimilanna.
Bætum samfélagsþjónustuna
Fram á síðustu ár hefur ríkt um
það víðtæk samstaða á Íslandi að
samfélagsþjónusta á borð við heilsu-
gæslu og menntun eigi að vera undir
handarjaðri samfélagsins. Einkavæð-
ing teygir nú arma sína sífellt lengra
inn á þessi svið. Verkalýðshreyfingin
hefur alla tíð verið hliðholl endur-
skoðun á opinberum rekstri með um-
bætur að leiðarljósi. Það er hins veg-
ar deginum ljósara að einkavæðing
og einkaframkvæmd dregur að lok-
um úr þjónustu og eykur á félagslega
mismunum. Verkalýðshreyfingin
hafnar því afdráttarlaust að hagn-
aðarsjónarmið einkaaðila eigi að
stýra velferðarþjónustunni. Okkur
ber skylda til að líta fyrst til hags-
muna þeirra sem eiga að njóta þjón-
ustunnar. Sem skattborgarar viljum
við fá góða þjónustu á sem bestum
kjörum.
Stuðningur byggður
á jafnræðishugmyndum
Stuðningur íslenskra stjórnvalda
við Íslenska erfðagreiningu og de-
CODE í formi ríkisábyrgðar kallar á
svör við grundvallarspurningum um
stuðning stjórnvalda við einkafyr-
irtæki. Ekki hafa verið sett fram
haldbær rök um stuðning í formi rík-
isábyrgðar sem gætu ekki átt við um
ýmis önnur framsækin íslensk fyr-
irtæki.
Verkalýðshreyfingin hafnar ekki
alfarið stuðningi við atvinnulífið. Að-
stoð getur átt rétt á sér vegna tíma-
bundinna erfiðleika í atvinnulífi eða
vegna byggðasjónarmiða. Hér þurfa
hins vegar að gilda almennar, skýrar
reglur. Því er harðlega mótmælt að
gert sé upp á milli fyrirtækja eins og
ríkisstjórnin greinilega áformar.
Geðþóttaákvarðanir mega ekki
stjórna ráðstöfun á skattfé launa-
fólks. Sagan sýnir að stuðningur sem
byggir á svo ótraustum grunni er lík-
legur til að skaða lífskjör þjóðarinnar
þegar til lengri tíma er litið. Allar
hugmyndir í þessu efni hljóta að mið-
ast við að jafnræðissjónarmið séu í
heiðri höfð og að fyrirtæki og launa-
fólkið sem þar starfar sitji við sama
borð.
Framtíðarsýn hreyfingarinnar
Þann lærdóm má tvímælalaust
draga af sögunni að jafnan þegar
breið samstaða myndast með launa-
fólki verður árangurinn í launa- og
réttindabaráttu mestur. Slík sam-
staða hefur oft myndast á und-
anförnum árum bæði í vörn og sókn.
Þær raddir gerast háværari innan
allra samtaka launafólks að efla eigi
samstarf og treysta samstöðuna. Þar
á meðal heyrast sjónarmið um endur-
skoðun skipulags hreyfingarinnar til
að efla allt starf fyrir félagsmennina.
Undir þessi sjónarmið skal kröft-
uglega tekið á baráttudegi verkalýðs-
ins.
Hvarvetna í heiminum heldur
verkalýðshreyfingin uppi kröfum um
mannréttindi, jöfnuð og bræðralag.
Hún er vörn hinu almenna launafólki
og mikilvæg stoð í allri þróun lýðræð-
is og mannréttinda. Hún berst af
hörku gegn öfgastefnum þjóðern-
isafla s.s. á Ítalíu og í Frakklandi.
Staðreyndin er að þar sem samtaka
launafólks nýtur ekki við, eyðileggj-
ast allar lýðræðisstofnanir.
Á nánast öllum sviðum þjóðlífsins
fer fjármagnið nú sínu fram af miklu
offorsi og óbilgirni. Aðeins verkalýðs-
hreyfingin getur megnað að veita því
aðhald og mótspyrnu.
Minnumst þess að sókn er besta
vörnin. Við eigum ekki að láta staðar
numið fyrr en við höfum jafnað kjörin
í landinu, stórbætt kjör aldraðra og
öryrkja, bætt húsnæðiskerfið, heil-
brigðisþjónustuna, og menntunina og
útrýmt atvinnuleysi. Forsenda þess
að þetta takist er samstillt átak allra
samtaka launafólks – verkalýðshreyf-
ingarinnar allrar. Leggjumst öll á ár-
arnar. Þá mun takast að gera hreyf-
inguna að Afli í þína þágu.
F.h. Fulltrúaráðs verkalýðsfélag-
anna í Reykjavík, Guðmundur Þ.
Jónsson, Georg Páll Skúlason, Þór
Ottesen, Grétar Hannesson, Sus-
anna B. Vilhjálmsdóttir.
F.h. BSRB, Þuríður Einarsdóttir,
Garðar Hilmarsson.
F.h. Bandalags háskólamanna,
Björk Vilhelmsdóttir.
F.h. Kennarasambands Íslands,
Elna Katrín Jónsdóttir.
F.h. Iðnnemasambands Íslands,
Jónína Brynjólfsdóttir.
1. maí-ávarp Fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna í Reykjavík, BSRB, BHM, Kennarasambands Íslands og Iðnnemasambands Íslands
Afl í þína þágu
Morgunblaðið/Sverrir
Dagskrá 1. maí í Reykjavík
DAGSKRÁ 1. maí-hátíðahald-
anna í Reykjavík hefst á því að
safnast verður saman fyrir
framan Hallgrímskirkju kl.
13.30. Kröfugangan leggur af
stað kl. 14. Lúðrasveit verka-
lýðsins og Lúðrasveitin Svanur
leika fyrir göngu.
Útifundur hefst á Ingólfstorgi
kl. 14.35 og lýkur kl. 15.20.
Fundarstjóri á fundinum verður
Súsanna B. Vilhjálmsdóttir,
formaður Félags hársnyrti-
sveina, en ræður halda Sigurður
Bessason, formaður Eflingar –
stéttarfélags, Sjöfn Ingólfs-
dóttir, formaður Starfsmanna-
félags Reykjavíkurborgar, og
Jónína Brynjólfsdóttir, formað-
ur Iðnnemasambands Íslands.
Arnar Jónsson leikari les ljóð og
tónlist flytja Milljónamæring-
arnir og Ragnar Bjarnason. Í
lok fundar leika Lúðrasveit
verkalýðsins og Lúðrasveitin
Svanur.