Morgunblaðið - 01.05.2002, Blaðsíða 55

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. MAÍ 2002 55
Mig langar til að
kveðja kæra mágkonu
mína og nágranna-
konuna í meira en hálfa öld, kjarna-
konuna Brynhildi Eysteinsdóttur og
þakka fyrir þau kynni. En til þess
verð ég aðeins að rifja upp aðdrag-
andann að þeim kynnum.
Ég og Karl bróðir minn (sem lést
fyrir rúmum sex árum.) bjuggum fé-
lagsbúi með Vigdísi móður okkar,
sem var ekkja. Búið var ekki stórt,
en nokkuð notadrjúgt, því nokkur
hlunnindi fylgdu jörðinni, svo sem
reki, selveiði og silungsveiði. Krepp-
an var í algleymingi og hvorki pen-
inga né vinnu að hafa. Það kom sér
því vel að fá allt að sex lambsverð
fyrir selskinn, sem þá voru tísku-
vara.
Heyskapurinn var mestur á engj-
um, sem hægt var að slá með hesta-
sláttuvél en varð að handraka og
snúa með hrífum. Til þess þurfti
kvenfólk. Þær voru nefndar kaupa-
konur. Þær fóru landshornanna á
milli, komu t.d. frá Ísafirði, Akranesi
og víðar. Stelpur af Suðurlandi fóru
norður í land og stelpur að norðan
komu suður. Þetta voru yfirleitt lífs-
glaðar stelpur sem fluttu með sér
nýja og oft ferska siði og fóru oft
ekki til baka aftur, heldur tengdust
fjölskyldunni. Þannig krækti undir-
ritaður í sína konu, Helgu, bónda-
dóttur norðan úr Húnaþingi og kom
úr átta systkina hópi. Þetta reyndist
yfirleitt holl blóðblöndun fyrir þjóð-
ina, í stað þess að upp kæmu ættir á
afmörkuðum svæðum, sem ef til vill
stæðu svo í illdeilum við aðra ætt-
flokka, sem er þekkt fyrirbæri úti í
heimi. Eins og áður sagði hafði
heimilið verulegar tekjur í allsleys-
inu af hlunnindum. En nú höfðu viss-
ir menn uppgötvað það að útrýma
bæri öllum sel úr Ölfusá og fylla
hana af laxi, því selur æti svo mikið
af honum að til auðnar horfði. Skyldi
allur fiskur veiddur á einum stað,
stunduð stangaveiði og arðinum svo
útdeilt til veiðiréttareigenda. Engar
fengum við nú bætur fyrir að missa
þessa tekjulind, enda vorum við
bræður ungir og óreyndir og höfðum
við engan Björn á Löngumýri í vörn
fyrir okkur. En arðurinn lét standa á
sér og framtíðin ekki björt. En þá
kom blessað stríðið og breytti öllu.
Allt í einu var næg vinna. Bændur og
bændasynir hlupu frá búum sínum
(svo þurrð varð á sumum búvörum)
og fóru að vinna fyrir herinn. Jafnvel
gamlir karlar gerðust smiðir. Við
bræður sáum þarna möguleika. Og
úr varð að Karl sæi um búið og ég
hélt af stað með hamar, sög og múr-
skeið og gerðist nú iðnaðarmaður á
þreföldu verkamannakaupi, 13 tíma
á dag, þó ekki væri unnið að nafninu
til nema átta til níu tíma. Fyrst á
Kaldaðarnesflugvelli en eftir áramót
á Reykjavíkurflugvelli. En nú vand-
aðist málið. Ég þurfti nefnilega að
koma fötunum mínum í þvott. Helga
kunni ráð við því. Hún vissi að Bryn-
hildur systir hennar stjórnaði
þvottahúsi í Reykjavík og sendi mig
til hennar. Hún var þarna í óða önn
að afgreiða viðskiptavini sem aðal-
lega voru hermenn. Það vakti at-
hygli mína að hún virtist geta talað
við þá snurðulaust á þeirra eigin
máli. Ég sá að þeir gerðu hosur sínar
grænar fyrir þessari bráðfallegu
konu, en án endurgjalds. Ég hafði
lítið kynnst þessari mágkonu minni,
en nú tókust með okkur góð kynni,
sem staðið hafa í rúma hálfa öld.
Nú fór að verða erfiðara að fá
kaupakonu því margar stelpur voru
farnar að þvo skítug föt af hermönn-
BRYNHILDUR
EYSTEINSDÓTTIR
✝ Brynhildur Ey-steinsdóttir
fæddist í Meðalheimi
á Ásum í Húnavatns-
sýslu 4. febrúar
1918. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Ljósheimum á Sel-
fossi 13. apríl síðast-
liðinn og var útför
hennar gerð frá Þor-
lákskirkju í Þorláks-
höfn 27. apríl.
um og fleirum. Þar var
gróska í þeim iðnaði.
Nú kom að því að okk-
ur bráðvantaði kaupa-
konu. Benti þá Helga
okkur á að Brynhildur
systir sín væri á lausu
um þessar mundir og
annáluð fyrir dugnað.
Var hún snarlega ráðin
og kom í sláttubyrjun.
Maður sá fljótlega að
Helga hafði ekkert of-
sagt af dugnaði hennar
og lífsþrótti. Það fór
ekki fram hjá neinum
er leið á sumarið, hvert
stefndi hjá Karli bróður mínum og
kaupakonunni. Og um haustið mun
það hafa verið fastmælum bundið að
þau myndu rugla saman reytum sín-
um. En nú vandaðist málið. Auðséð
var að ekki var pláss fyrir tvær ung-
ar fjölskyldur í einu litlu húsi. Það
varð því úr að undirritaður kom sér
upp litlu húsi nokkrum metrum frá
gamla húsinu. Sótti ég um nýbýla-
styrk og fékk dálitla fjárhæð. Nú
kom sér vel að hafa kynnst múrverki
og smíðum hjá setuliðinu. Ég kom
sem sé upp húsi með hjálp Karls
bróður og annarra góðra manna,
byggt úr holsteini, sem við bræður
steyptum, rekaviði, kassafjölum og
innréttingu úr hermannaskála. Svo
nú gátum við hjónin flutt í nýju höll-
ina vorið eftir. Það er skemmst frá
að segja að þau Karl og Brynhildur
giftu sig 24. maí 1946.
Nú voru heimilin orðin tvö á
Hrauni og að sjálfsögðu mikill sam-
gangur á milli. Við bræður bjuggum
félagsbúi og konur okkar systur. Það
var oft gott að líta inn til mágkonu og
þiggja kaffisopa og kannske stund-
um að fá tár út í það. Nú hófst nýtt
tímabil, tímabil barneigna hjá fjöl-
skyldunum, þegar því lauk voru
komin sex börn á hvoru heimili, öll
hraust og heilbrigð, það var því
stundum nokkuð hávaðasamt þegar
12 heimilisbörn og oft nokkur utan-
aðkomandi börn voru saman komin.
Og víst er það að mörg af þeim börn-
um og unglingum sem mágkona mín
tók að sér yfir sumartímann bundust
henni vináttuböndum meðan ævin
entist.
Brynhildur átti fleiri áhugamál en
barneignir. Hún hafði gaman af
ljóðalestri, kunni mikið af kvæðum.
Svo var hennar mesta áhugamál
hestamennskan. Hún átti því oftast
góða reiðhesta. Skipti þá ekki máli
hvort hesturinn væri fulltaminn,
bara að viljinn væri nægur, það var
því oft fjör þegar farið var á engjar
eða komið heim að kvöldi. Alltaf var
gammurinn látinn geisa. Eða þá að
farnir voru lengri reiðtúrar þegar
vel stóð á á sumrin. Enda minnir mig
að hún hafi kunnað allt kvæðið
„Fáka“ utanað.
Í morgunljómann er lagt af stað.
Allt logar af dýrð svo vítt sem er séð.
Sléttan hún opnast sem óskrifað blað,
þar akur ei blettar, þar skyggir ei tréð.
– Menn og hestar á hásumardegi
í hóp á þráðbeinum, skínandi vegi
með nesti við boga og bikar með.
Betra á dauðlegi heimurinn eigi.
Já, mágkona mín vildi lifa lífinu
hratt. Hefði sennilega fallið vel að
vera flugfreyja. Eins og áður sagði
missti hún manninn fyrir nokkrum
árum. Síðan hefur hún verið meira
og minna á sjúkrahúsum.
Við kveðjum hana að lokinni veru
á meðal okkar. En minningin um
hana mun lifa hjá kynslóðunum.
Ólafur á Hrauni.
Fréttin sem mér barst inn á heim-
ili mitt í Chicago að hún amma mín
og nafna á Hrauni í Ölfusi væri dáin.
Það fyrsta sem kom upp í huga minn
var að hún væri nú frjáls og flogin á
braut til að hitta Kalla sinn. Bryn-
hildur amma mín var einn sá sterk-
asti karakter sem ég hef kynnst, hún
var skapstór og viljasterk en að
sama skapi sanngjörn og heiðarleg.
Hún var ætíð fljót að standa upp fyr-
ir þeim sem minna máttu sín og tók
annarra þarfir ætíð fram fyrir sínar
eigin.
Amma var mikil kvenréttinda-
kona og sat í kvenfélaginu til fleiri
ára.
Hestamennska var hennar aðal
áhugamál og yndi, það fékk ég í blóð-
inu frá henni.
Ég var ætíð hvött af henni að
stunda þá íþrótt sem ég og gerði
þangað til að ég flutti til Bandaríkj-
anna.
Án nokkurns efa hef ég verið svo
lánsöm að erfa nokkra af hennar að-
alkostum. Ég mun ætíð vera stolt af
að bera nafn hennar.
Elsku amma mín, ég bið þér góðr-
ar ferðar og bið að frelsari vor Jesús
Kristur blessi þig og varðveiti þig í
Paradís. Vertu honum falin.
Þín sonardóttir
Brynhildur Gunnarsdóttir.
Það er erfitt að kveðja hana Binnu
frænku mínu sem var mér eins og
amma, alltaf góð við mig og hress.
Þegar maður hugsar þá koma minn-
ingarnar fram í hugann hver af ann-
arri.
Ég var á fjórða ári þegar ég flutti í
sveitina á Hrauni þar sem ég bý nú.
Þetta var mikil heppni að fara á
Hraun því ég kynntist Binnu miklu
betur, því á leið til Helgu ömmu þá
fór ég stundum í heimsókn til Binnu
í leiðinni. Eins og eitt skipti þá sagði
ég að ég væri að fara til ömmu en
þegar mamma hringdi þangað þá
var ég hvergi sjáanlegur og hafði
ekki komið. Fór hún þá að leita og
hafði ég þá laumað mér upp tröpp-
urnar hjá Binnu og farið í heimsókn.
Ég var mikið hreykinn því þetta var
langt fyrir lítinn snáða að fara aleinn
þessa leið í fyrsta skiptið. Ég ákvað
því að deila þessari sigurstund með
Binnu því ég vissi að þar mundi ég fá
súkkulaði og kandís. Þetta gerði ég
reglulega að heimsækja hana og
urðum við góðir vinir.
Ég og Jobbi frændi minn héldum
alltaf einu sinni á ári sumarhátíð,
þetta var mikil hátíð í okkar augum
en þetta var í raun og veru bara
fiskikassi með ýmsu á. Þar vorum
við með skúffuköku og djús sem við
sníktum frá ömmu og ýmislegt ann-
að góðgæti sem fannst í skápunum á
Hrauni. Oft hjálpaði Brynja okkur
með hátíðina og skemmtum við okk-
ur mjög vel. Á hátíðina komu Binna,
amma og fleiri, og skemmtu sér með
okkur. Eitt skipti þá var ákveðið að
fara í kapphlaup, keppendurnir voru
ég, Jobbi frændi og Binna. Hvað
haldið þið, hún vann okkur ungu
peyjana þó gömul væri, enda var líka
alltaf sagt að hún væri létt á sér. En
tímarnir líða og hlutirnir breytast.
Eftir að Binna fór á Blesastaði þá
var langt að fara og fækkaði heim-
sóknum mínum.
En síðan fór Binna á Selfoss, þá
heimsótti ég hana oft, því hún var í
herbergi við hliðina á Hólmfríði
ömmu minni. Veit ég að Binna er
örugglega á góðum stað núna og
jafnvel á góðum gæðingi með Kalla
sér við hlið. Og mun hún alltaf eiga
sess í hjarta mínu.
Blessuð sé minning hennar.
Ólafur Hannesson, Hrauni.
Mig langar að minnast móður-
systur minnar Binnu eins og við köll-
uðum hana alltaf. Hún lést laugar-
dagskvöldið 13. apríl sl. 84 ára
gömul, og hafði hún verið með
alsheimer-sjúkdóminn og var sárt að
sjá jafn atorkumikla konu sem Binna
var, þurfa að enda æviskeiðið á
þennan hátt.
Það var mjög mikill samgangur á
milli bæjanna á Hrauni enda voru
faðir minn og Kalli (sem einnig er
látinn) bræður og mamma og Binna
systur og aðeins voru um 20 metrar
á milli bæjanna. Ég hljóp oft á milli
húsa berfætt hvernig sem viðraði,
bæði til að setjast á bekkinn í eld-
húsinu og spjalla við Binnu og Kalla
og ég tala nú ekki um ef eitthvað var
betra í gogginn „úti í bæ“ eins og við
sögðum alltaf. Binna var greind
kona og skapmikil. Hún hafði einnig
ákveðnar skoðanir á málunum og
var mikil kvenréttindakona. Hún var
skörungur til verka, bæði úti og inni,
þó inniverk hafi ekki verið hennar
uppáhald en það heyrði maður oft
hjá Binnu.
Hennar ánægjulegustu stundir
voru á hestbaki. Hún kenndi mér
hvernig ég ætti að sitja og stjórna
hesti og fórum við oft saman í reið-
túra. Það var ekki sjaldan að maður
heyrði þetta: „Þú átt að gera þetta
svona, stelpa,“ sýnt með tilþrifum.
Þegar eitthvað bjátaði á eða mér
hafði sinnast við einhvern á heim-
ilinu hljóp maður „út í bæ“, kannski
hágrátandi og var þá Binna til staðar
og róaði mann niður og spjallaði um
alla heima og geima. Oft sagði hún
frá því þegar hún var að vinna í
þvottahúsinu í Reykjavík á stríðsár-
unum og frá ævintýrum sínum frá
þeim árum.
Það er margs að minnast, elsku
Binna, og takk fyrir allt. Ég mun
geyma minninguna um þig í hjarta
mínu. Megir þú hvíla í friði.
Gunnar, Vigdís, Hrafnkell, Ingi,
Þorlákur, Inga Þóra og fjölskyldur,
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Ásdís Ólafsdóttir.
Látin er merkiskonan Brynhildur
Eysteinsdóttir húsfreyja á Hrauni I
í Ölfusi eftir erfið veikindi. Ég vil
minnast hennar með nokkrum orð-
um. Fyrst sá ég Brynhildi haustið
1938 við setningu héraðsskólans á
Laugarvatni, þar sem hún lauk
tveggja vetra námi. Þangað komu
margar fallegar stúlkur og var
Brynhildur ein af þeim. Seinna lágu
leiðir okkar saman þegar hún kom
sem kaupakona að Hrauni í Ölfusi og
síðar sem húsmóðir í áratugi. Þar
bjó þá ungur og efnilegur bóndi Karl
Þorláksson ásamt móður sinni Vig-
dísi. En skemmst er frá því að segja
að með þeim tókust ástir, ungu
glæsikonunni úr Húnaþingi og stór-
bóndanum á Hrauni sem bjó þar
rausnarbúi á þeirri ágætu hlunninda
jörð. Vigdís tengdamóðir hennar bjó
áfram á Hrauni og var það gott sam-
býli sem báðar nutu góðs af.
Þeim hjónum búnaðist vel, enda
bæði harðdugleg og hagsýn. Þau
eignuðust saman fimm börn, en áður
hafði Brynhildur eignast son. Þau
bera foreldrunum fagurt vitni í
dugnaði og myndarskap. Þegar
börnin uxu úr grasi fór hún að taka
þátt í félagsmálum í kvenfélaginu
Bergþóru. Kvenfélagið hélt uppi
margs konar menningarstarfsemi
fræðslufundum, skemmtiferðum og
þorrablótum þar sem oft var glatt á
hjalla og tók hún þar virkan þátt.
Brynhildur var mikil kvenrétt-
indakona og var þar á undan sinni
samtíð, hvað skoðanir um kvenfrelsi
snerti. Hún fór ekki alltaf troðnar
slóðir og var óhrædd við að láta
skoðanir sínar í ljós. Hún var réttsýn
og vildi bæta stöðu kvenna til jafns
við karla.
Á Hrauni var mannmargt heimili
auk þess sem þar var mjög gest-
kvæmt. Þá sýndi húsfreyjan hún-
vetnskan höfðingsskap sem orð fór
af. Margir dvöldu lengri og skemmri
tíma í skjóli þeirra hjóna, enda átti
lítilmagninn ávallt skjól hjá Bryn-
hildi. Húsfreyjur í sveitinni voru
með saumaklúbb og var sannarlega
skemmtun af því á dimmum vetr-
arkvöldum. Við bændur nutum
þeirra stunda sem saumaklúbbar
voru haldnir á heimilum okkar, því
þeim fylgdi ávallt gleði og léttleiki og
voru þær Hraunssystur engir eftir-
bátar þar. Í gegnum árin þróaðist
góð vinátta milli Bakka og Hrauns
og margar eftirminnilegar samveru-
stundir áttum við hjónin með
Hraunsfólkinu.
Ég kveð Brynhildi með virðingu
og þökk fyrir samfylgdina.
Ég og dætur mínar sendum börn-
um hennar og þeirra fjölskyldum
innilegar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning mætrar konu.
Engilbert Hannesson.
Amma okkar á Hrauni er látin.
Eftir standa minningarnar. Amma
er í eldhúsinu heima á Hrauni með
rautt hár og í kínaskóm. Hún var
kjarnakona sem bakaði skúffuköku
með heimsins þykkasta súkku-
laðikremi, gerði morgunleikfimina
með útvarpinu, kenndi okkur að
vinda tuskur í einu handtaki og
þurrka hnífapörin og diskana án
þess að káfa á þeim. Hún sat grönn á
litla bekknum við ofninn í eldhúsinu
og borðaði af undirskál á milli þess
sem hún sveiflaði ofvöxnum pottun-
um með kjötsúpunni fyrir mann-
margt heimilið. Svo hnyklaði hún
bara vöðvana fyrir okkur krakkana
og sagði okkur frá því þegar hún var
ung og sigraði alla vinnumennina í
kapphlaupum. Í minningunni átti
amma það til að bölva og ragna yfir
„eintómum körlum og skít út um
allt“ en alltaf var stutt í hennar ljúf-
ustu hlið þar sem ástin á ljóðum Ein-
ars Ben. og hestunum hennar kom
berlega í ljós.
Nú hefur amma fengið hvíldina og
friðinn. Okkur langar til að kveðja
kæra ömmu okkar með línum úr
kvæði Einars Benediktssonar Fák-
ar:
Það er stormur og frelsi í faxins hvin,
sem fellir af brjóstinu dægursins ok.
Jörðin, hún hlakkar af hófadyn.
Sem hverfandi sorg er jóreyksins fok.
Lognmóðan verður að fallandi fljóti;
allt flýr að baki í hrapandi róti.
Hvert spor er sem flug gegnum foss eða
rok,
sem slær funa í hjartað og neista úr grjóti.
– Ef inni er þröngt, tak hnakk þinn og hest
og hleyptu á burt undir loftsins þök.
Hýstu aldrei þinn harm. Það er bezt.
Að heiman, út, ef þú berst í vök.
Það finnst ekki mein, sem ei breytist og
bætist,
ei böl, sem ei þaggast, ei lund, sem ei
kætist
við fjörgammsins stoltu og sterku tök.
Lát hann stökkva, svo draumar þíns hjarta
rætist.
Karl, Magnea Þóra,
Elín og Arnar Ingi.
&' 

 


  &
6)#&&

  9 
('  :;
(.' ' 
  ,-,
  

  
.   /0-!
0  1 0

! 
+   $++%
 0
 1 ,

  
$$   $#%%
2)    
*
  *
  0
 
 -
      2     0

  

 $34$4$4   5.3 5544
.'  9 ! !"  
5  < &! < !"  

&! < %
%  $ . *
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.