Morgunblaðið - 10.05.2002, Síða 43

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. MAÍ 2002 43
✝ Ríkharður AxelSigurðsson var
fæddur á Siglufirði
11. nóvember 1933.
Hann andaðist á
Landspítala við
Hringbraut 1. maí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Sigurður Kristjáns-
son bókhaldari, f. á
Birningsstöðum í
Hálshreppi 26. jan.
1885, d. í Reykjavík
25. sept. 1976, og
Selma Friðbjarnar-
dóttir, f. á Þórustöð-
um í Öngulsstaðahreppi 22. nóv.
1896, d. í Reykjavík 25. júní 1986.
Axel var kvæntur Jónínu Hall-
dórsdóttur, lengst af skrifstofu-
stjóra Reykjavíkur apóteks, f. 6.
des. 1934, dóttur Halldórs Guð-
mundssonar húsasmíðameistara,
f. 20. mars 1907 á Vatnsleysu,
Biskupstungnahreppi, d. í Reykja-
vík 8. maí 1978, og Guðfinnu Þor-
leifsdóttur Thorlacius, f. 3. júlí
1910 í Reykjavík, d. í Reykjavík 8.
mars 1999. Synir Axels og Jónínu
Landspítalans og ríkisspítalanna í
nóvember 1977, og var það í 17 ár,
en var eftir það starfsmaður
minjanefndar Landspítalans til
ársloka 2000.
Axel var formaður Lyfjafræð-
ingafélags Íslands 1965-1968 og
hefir alla tíð sinnt störfum fyrir
félag sitt. Meðal annars var hann
fulltrúi félagsins í Lyfjanefnd
1970-1976, aðstoðarritstjóri
Tímarits um lyfjafræði í 14 ár, var
í þriggja manna hópi, sem tók
saman og gaf út Lyfjafræðingatal
1982 og vann að annarri útgáfu
talsins. Hann sat í orðanefnd fé-
lagsins og var í fyrstu minjanefnd
Lyfjafræðingafélagsins, sem sett
var á laggirnar 1978 og sat þar til
dánardags. Hann var einnig í
nokkur ár formaður samstarfs-
hóps sjúkrahúslyfjafræðinga, í
skólastjórn Lyfjatæknaskóla Ís-
lands, sat í Sýkingavarnarnefnd
Landspítalans 1984-1994, í minja-
nefnd Landspítalans frá stofnun,
1993, til 2000.
Axel var formaður Foreldra- og
kennarafélags Öskjuhlíðarskóla
1977-1981, í Svæðisstjórn málefna
fatlaðra í Reykjavík 1986-1987 og
í stjórn Félags áhugamanna um
sögu læknisfræðinnar frá 1987.
Útför Axels verður gerð frá
Fossvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 10.30.
eru Halldór trésmið-
ur, f. í Reykjavík 28.
ágúst 1961, og Sig-
urður, starfsmaður
Áss í Reykjavík, f. 13.
nóv. 1965 í Reykjavík.
Axel varð stúdent
frá Verzlunarskóla
Íslands 1954 og lauk
lyfjafræðiprófi frá
Lyfjafræðiháskólan-
um í Kaupmannahöfn
1959. Að námi loknu
starfaði hann þrjú ár í
Vesturbæjar apóteki,
en eftir það 14 ár í
Reykjavíkur apóteki
og sá þar um töflu- og stungu-
lyfjaframleiðslu apóteksins. Hann
undirbjó stofnun Lyfjatæknaskóla
Íslands og varð fyrsti skólastjóri
hans 1974, en starfaði jafnframt í
hlutastarfi í Reykjavíkur apóteki,
sem skólastjórinn var þá skyldur
til, „svo hann héldi tengslum við
raunveruleg apóteksstörf“. Áður
kenndi hann á námskeiðum Apó-
tekarafélags Íslands fyrir starfs-
fólk í apótekum. Hann varð for-
stöðumaður apóteks
Nú er Axel frændi dáinn, og stórt
skarð hoggið í okkar litlu fjölskyldu.
Þú varst okkur systkinunum svo
miklu meira en frændi, þú varst líka
vinur okkar og alltaf tilbúinn að
hjálpa okkur bæði með áhugamál
okkar og lærdóm. Við áttum með þér
margar góðar stundir sem við geym-
um í hjörtum okkar.
En nú ertu kominn á góðan stað,
þar sem er örugglega fullt fullt af fal-
legum blómum.
Hvíl í friði, elsku Axel, og takk fyr-
ir allt og megi góður guð vera með
þér.
Vaktu, minn Jesús, vaktu’ í mér,
vaka láttu mig eins í þér.
Sálin vaki þá sofnar líf,
sé hún ætíð í þinni hlíf.
(Hallgrímur Pétursson.)
Brynja, Haraldur og Garðar.
Ríkharður Axel Sigurðsson lyfja-
fræðingur er látinn.
Axel var einn af hvatamönnum
lyfjatæknanáms á Íslandi. Við heim-
komu frá Danmörku, þar sem hann
stundaði nám í lyfjafræði, var hann
fenginn til kennslu við „defektrísu-
skólann“ sem var kvöldskóli fyrir
starfsfólk í apótekum og Apótekara-
félag Íslands stóð fyrir.
Seinna var Lyfjatæknaskóli Ís-
lands stofnaður og var námið byggt
upp að danskri fyrirmynd og útskrif-
aðist fyrsti hópur lyfjatækna árið
1975. Þáttur Axels var mikill við und-
irbúning og stofnun skólans og var
hann ráðinn fyrsti skólastjórinn, auk
þess var hann einn af aðalkennurum
skólans. Margir eldri lyfjatæknar
minnast sérstaklega kennslubókar-
innar „Alþýðuheiti á lyfjum og fleiru“
sem Axel tók saman en grunnur að
þeirri bók var orðasafn sem til var í
Reykjavíkur Apóteki og talið er að
Ólafur Björn Guðmundsson yfirlyfja-
fræðingur hafi safnað saman.
Axel sýndi lyfjatæknum og félagi
þeirra mikinn áhuga og velvilja. Sér-
staklega var stuðningur hans við
stofnun Lyfjatæknafélags Íslands
mikill.
Axel var ekki bara skólastjóri og
kennari heldur líka mikill vinur og fé-
lagi nemenda sinna á þessum árum.
Lyfjatæknar minnast hans með
þakklæti og senda frú Jónínu og son-
um innilegar samúðarkveðjur.
F.h. Lyfjatæknafélags Íslands
Ásdís Magnúsdóttir,
Elín Þrúður Theodórs.
Kveðja frá Lyfjafræðingafélagi
Íslands
Með Axel Sigurðssyni er farinn
einn af þeim lyfjafræðingum sem
hvað mestan svip hafa sett á starf-
semi Lyfjafræðingafélags Íslands
undanfarna áratugi.
Axel útskrifaðist sem lyfjafræð-
ingur frá Kaupmannahöfn 1959.
Hann starfaði fyrst í Vesturbæjar-
apóteki og síðar í Reykjavíkur apó-
teki. Á árinu 1974 réðst hann sem
skólastjóri til hins nýstofnaða Lyfja-
tæknaskóla Íslands. Kennsla var
honum ekkert nýnæmi þar sem hann
hafði kennt bæði lyfjafræðinemum
við Háskóla Íslands sem og starfs-
fólki apóteka á námskeiðum frá því
fljótlega eftir að hann lauk sjálfur
námi. Kennslan átti líka mjög vel við
hann þar sem hann hafði yfirgrips-
mikla þekkingu á öllu sem viðkom
lyfjafræðinni og langt þar útfyrir og
átti auðvelt með að vekja áhuga nem-
enda á viðfangsefninu. Hann hélt
kennslu áfram meðfram starfi sínu
sem forstöðumaður sjúkrahússapó-
teks Landspítalans sem hann tók við
1977. Síðustu árin á Landspítalanum
var hann starfsmaður minjanefndar
spítalans.
Alla starfsævi sína tók Axel mikinn
þátt í félagsstörfum lyfjafræðinga.
Hann var varaformaður Lyfjafræð-
ingafélags Íslands 1964–1965 og for-
maður 1965–1968. Þar fyrir utan átti
hann sæti í fjölda nefnda og stjórna á
vegum félagsins um lengri og
skemmri tíma. Öll þessi störf rækti
Axel af mikilli elju og samviskusemi.
Axel var skipaður í Minjanefnd
lyfjafræðinga þegar hún var stofnuð
1978. Minjanefndin, sem seinna varð
stjórn Lyfjafræðisafnsins, hefur lyft
grettistaki í söfnun og skráningu
muna og heimilda um lyfjafræði á Ís-
landi. Uppbygging húss Lyfjafræði-
safnsins við hlið Nesstofu og rekstur
safnsins er hins vegar ótrúlegt afrek
og hefur hvílt að langmestu leyti á
herðum safnstjórnarinnar. Þegar
húsið var vígt á 60 ára afmæli LFÍ
var öllum í safnstjórninni veitt gull-
merki félagsins sem þakklætisvottur
frá íslenskum lyfjafræðingum fyrir
stórkostlegt óeigingjarnt starf.
Axel sat í ritnefnd Lyfjafræðinga-
talsins sem kom út á 50 ára afmæli
LFÍ 1982. Afraksturinn var vönduð
útgáfa sem er öllum þeim sem að því
komu til sóma.
Það var því mikið ánægjuefni að
Axel bauð fram starfskrafta sína þeg-
ar ákveðið var að minnast 70 ára af-
mælis LFÍ á þessu ári með því að
gefa út nýtt lyfjafræðingatal. Axel
hefur unnið að því verkefni undanfar-
in rúm tvö ár meðfram öðrum störf-
um alveg fram á síðasta dag.
Ég hitti Axel fyrst þegar hann
kenndi okkur lyfjafræðistúdentum
töflugerð í Reykjavíkur apóteki 1973.
Kynni okkar hófust þó fyrir alvöru
þegar við vorum báðir skipaðir í
orðanefnd lyfjafræðinga þegar hún
var stofnuð 1987. Orðanefndin starf-
aði frekar lítið framan af vegna anna
nefndarmanna þó svo að við hittumst
öðru hverju og leystum þau mál sem
beint var til okkar. Vorið 1995 leitaði
orðanefnd byggingarverkfræðinga
eftir samstarfi þar sem þeir töldu
okkur geta veitt sér aðstoð þegar
fjallað var um hugtök tengd efna-
fræði. Við Axel sóttum vikulega fundi
orðanefndarinnar í samtals fimm ár
eftir það. Þetta voru stórskemmtileg-
ir og lærdómsríkir fundir þar sem
þekking Axels á efnafræði ásamt
næmri tilfinningu fyrir íslensku máli
naut sín í góðum félagsskap verk-
fræðinganna.
Axel var fjölmenntaður maður.
Þekking hans og áhugasvið náði
langt út fyrir lyfjafræðina. Hæfileik-
ar hans nutu sín hvað best við að
fræða aðra. Vinsældir hans sem
kennara við Lyfjatæknaskólann bera
því glöggt vitni. Frásagnargleði hans
og þekking ásamt ríkri kímnigáfu
gæddi safnmunina í Lyfjafræðisafn-
inu lífi í augum flestra sem fengu að
njóta leiðsagnar hans þar.
Við fráfall Axels Sigurðssonar
lyfjafræðings missi ég góðan vin og
samherja og lyfjafræðingar missa
ötulan baráttumann fyrir þeirri stöðu
sem við teljum að fag okkar og stétt
eigi að hafa í samfélaginu. Við sökn-
um þess að fá ekki að njóta krafta
hans áfram í þágu Lyfjafræðinga-
félagsins og Lyfjafræðisafnsins.
Ég sendi Jónínu, sem hefur staðið
við hlið Axels í um 50 ár og verið stoð
hans og stytta, og sonum þeirra inni-
legar samúðarkveðjur mínar og
Lyfjafræðingafélags Íslands.
Finnbogi Rútur Hálfdanarson,
fyrrverandi formaður Lyfja-
fræðingafélags Íslands.
Kveðja frá Lyfjafræðisafninu
Axel Sigurðsson var alla tíð virkur
félagi í Lyfjafræðingafélagi Íslands.
Hann var m.a. formaður félagsins frá
1965–1968 auk þess að gegna ýmsum
nefndar- og trúnaðarstörfum fyrir fé-
lagið.
Axel sat í ritnefnd Tímarits um
lyfjafræði í mörg ár og var einn af
þremur í ritnefnd Lyfjafræðingatals
sem kom út 1982. Tók sú tómstunda-
vinna u.þ.b. 14 ár enda var leitað upp-
lýsinga um alla Íslendinga sem höfðu
tekið próf í lyfjafræði og aðra sem
hafa starfað sem lyfjafræðingar hér á
landi allt frá 1760.
Hann var að vinna að endurskoð-
aðri útgáfu talsins þegar hann lést.
Axel var sæmdur gullmerki Lyfja-
fræðingafélagsins árið 1992, á 60 ára
afmæli þess.
Hann var mjög áhugasamur um
sögu lyfjafræðinnar og varði löngum
tíma til þess að safna ýmsum fróðleik
og munum. Var því oftast leitað til
hans ef einhvern vantaði upplýsingar
um sögu fagsins eða apóteka á Ís-
landi.
Einnig hafði hann mikinn áhuga á
plöntum, einkum lækningajurtum og
var mjög vel að sér um ræktun og
notkun þeirra. Hann tók m.a. saman
rit um alþýðunöfn lyfja.
Árið 1978 var formlega stofnuð
sameiginleg minjanefnd Apótekara-
félags Íslands og Lyfjafræðinga-
félags Íslands til þess að safna saman
og varðveita þá muni og minjar, sem
enn voru til og varða á einhvern hátt
sögu íslenskrar lyfjafræði. Axel var
sjálfkjörinn í þá nefnd sem og í stjórn
Lyfjafræðisafnsins sem var formlega
stofnað með sérstakri skipulagsskrá
1985.
Félögin kusu sömu menn í stjórn
safnsins og áður höfðu verið í minja-
nefndinni. Þetta var fimm manna
hópur áhugamanna og er Axel sá
þriðji sem kveður úr þeim hópi.
Eins og oft vill verða er samhentur
hópur vinnur saman verður til ákveð-
in verkaskipting og var það sérsvið
Axels að leita upplýsinga og koma
þeim á blað. Það sem helst einkenndi
störf hans var vandvirkni og sam-
viskusemi hvort heldur það var að
gera upp safngripi, rita greinar eða
taka myndir og semja texta á jóla-
kort sem safnið hefur gefið út und-
anfarin ár. Kom sér þá vel að hann
bjó yfir ágætum listrænum hæfileik-
um. Oftast kom það einnig í hlut Ax-
els að taka á móti hópum og leiða
gesti um Lyfjafræðisafnið eftir að
það var formlega opnað 1994.
Vorið er tími vonar, þegar allur
gróður lifnar á ný eftir vetrardval-
ann. Við vissum vel að barátta Axels
við hinn illvíga sjúkdóm var hörð, en
þó ólum við þá von brjósti, að vorsólin
mundi auka honum kraft og hann
kæmist aftur á vikulega vinnufundi
vestur á Nes, en þá kom kallið.
Veikindum sínum tók Axel af karl-
mennsku, aldrei heyrðist æðruorð
frá honum enda er vandfundinn sá
einstaklingur sem tók honum fram í
háttvísi og tillitssemi.
Áratuga samvinna að sameigin-
legu áhugamáli skilur eftir sig spor
og framlag Axels Sigurðssonar í til-
urð Lyfjafræðisafnsins verður seint
metið til fulls. Fjölskyldunni, Jónínu,
Halldóri og Sigurði sendum við inni-
legar samúðarkveðjur.
Áslaug Hafliðadóttir, Erling
Edwald, Jón Jóhannesson,
Kristín Einarsdóttir.
RÍKHARÐUR AXEL
SIGURÐSSON
Þegar ég sá fregn
um andlát Jakobínu
leitaði hugurinn til
sumranna í Reykjadal,
í sumarbúðir Styrktar-
félags lamaðra og fatl-
aðra. Þangað fór ég á hverju sumri
frá 1968–1974. Þótt heimþrá hafi
stundum gert vart við sig, þá fylgdi
því líka visst frelsi að vera í Reykja-
dal, því þar vorum við samankom-
inn hópur af fötluðum börnum og
þar var enginn „öðruvísi“, en þann-
ig leið manni stundum á heimaslóð-
um.
Á þessum árum voru flestir dval-
argestirnir nokkuð vel sjálfbjarga.
Þarna varð til sérsakt samfélag,
sem var nokkuð einangrað og við
vorum nokkur sem hittumst árlega
í Reykjadal en aðrir komu sjaldnar.
Hugurinn hefur af og til í gegnum
árin hvarflað til tímans í Reykjadal
og hef ég þá rifjað upp kynni af
mörgum, þar á meðal Jakobínu og
systur hennar Huldu, sem nú er lát-
in.
Við Jakobína vorum jafnöldrur
og báðar áttum við yngri systur
sem fylgdu okkur í sumardvölina,
þegar þær höfðu aldur til. Fann ég
því til nokkurrar samkenndar með
Jakobínu. Hún var greind, fróð-
leiksfús, stálminnug og sterkur per-
sónuleiki. Á þessum tíma var Jak-
obína orðin verulega sjón- og
heyrnarskert. Sú leið, sem hún
hafði til að skilja hvað aðrir sögðu,
JAKOBÍNA
ÞORMÓÐSDÓTTIR
✝ Jakobína Þor-móðsdóttir fædd-
ist á Þórseyri við
Kópasker 17. júní
1962. Hún lést á
heimili sínu 30. apríl
síðastliðinn og var
útför hennar gerð
frá Fossvogskirkju
8. maí.
var að grípa létt um
barka viðkomandi og
þannig skynjaði hún
með fingrunum hvað
sagt var. Ég man að ég
dáðist að henni fyrir
að geta þetta. Á þenn-
an hátt aflaði hún sér
fróðleiks um heiminn,
og hún vildi vita mikið
og velti hlutunum fyrir
sér af nákvæmni.
Nokkrar minningar
eru mér ofarlega í
huga er ég hugsa um
okkur Jakobínu í
Reykjadal forðum.
Eitt sinn var ég að lesa fyrir hana
Andrésblað, sem var á dönsku í þá
daga, en ég sagði henni frá því sem
gerðist á myndunum. Á einni mynd-
inni var draugur og ég segi „þá kom
draugur“ og það orð þekkti Jak-
obína ekki og lét mig endurtaka það
þangað til hún gat sagt það rétt.
Síðan spurði hún „hvað þýðir það?“
og það setti mig í vanda, því ég
hugsaði sem svo að ekki vildi ég
gera hana myrkfælna. Ég svaraði
því „skrítinn kall“ og þá rak hún
upp skellihlátur en ég sat með sam-
bland af gleði yfir að hafa hlíft
henni við hugsanlegri drauga-
hræðslu og leiða yfir að hafa
skrökvað að henni. Önnur minning
tengist því að við urðum ósáttar og
það endaði með því að við skemmd-
um smávægilega dót hvor frá ann-
arri og grétum síðan báðar, sárar
og reiðar. Skemmtilegra er þó að
minnast þess eitt sinn, er við urðum
samferða frá sundlauginni heim að
húsi, sem þá var smá spölur. Við
gengum arm í arm en ég var nú
ekki stöðugasti fylgdarmaður sem
hugsast gat, þannig að þegar nær
dró húsinu og við vorum báðar farn-
ar að þreytast, var göngulagið orðið
nokkuð skrautlegt hjá okkur og það
hefði verið synd að segja að við
hefðum gengið beint. Skynjuðum
við báðar hve spaugilegt þetta var
og fórum að skellihlæja. Ekki varð
það til að auðvelda förina en við
náðum þó áfangastað án meiðsla.
Ég varðveiti minninguna um Jak-
obínu og ljóðin hennar.
Votta ég aðstandendum samúð
mína.
Þorbera Fjölnisdóttir.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett. Sé
handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Senda má greinar til blaðsins
í bréfsíma 569 1115, eða á netfang þess (minning@mbl.is). Nauðsynlegt er, að símanúmer höf-
undar/sendanda fylgi. Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum. Það eru vinsamleg tilmæli
að lengd greina fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega línulengd — eða
2.200slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sími 581 3300
Allan sólarhringinn — www.utforin.is
Suðurhlíð 35, Fossvogi
Sverrir
Olsen
útfararstjóri
Bryndís
Valbjarnardóttir
útfararstjóri
Sverrir
Einarsson
útfararstjóri
Landsbyggðarþjónusta. Áratuga reynsla.