Vísir - 07.07.1980, Blaðsíða 8

8
VÍSffi
Mánudagur 7. júll 1980.
Utgefandi': Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davfft Guftmundsson.
■ Ritstjórar: ólafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guftmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaftamenn. Axel Ammendruo, Frfða
Astvaldsdóttlr, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónfna Michaelsdóttir, Kristin
Þorstelnsdóttlr, ftAagdalena Schram, Páll Magnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sæmundur Guftvlnsson, Þórunn J. Hafsteln. Blaðamaftur á Akureyri: GIsli Sigur-
gelrsson. Iþróttir: Gylfi Kristjánsson, Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Bragi
Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnurv:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson og Magnús Olafsson.
Auglysinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Sfðumúla 14 simi 86611 7 linur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8
simar 86611 og 82260. Afgreiftsla: Stakkholti 2-4 simi 86611.
Askriftargjald er kr.5000 á mánufti innanlands og verft f lausasölu 250 krónur ein-
takið. Visirer prentaður f Blaðaprenti h.f. Sfðumúla 14.
Sjalfstæöisflokkurínn
Forystumál Sjálfstæðisflokksins eru gerö aö umtalsefni i leiöara blaösins f dag, I tilefni
af þeim umræöum sem fram hafa fariö manna á meöal og i blööum aö undanförnu.
Þótt undarlegt megi virðst
hafa úrslit forsetakosninganna
orðið mönnum tilefni til þess að
velta fyrir sér stöðu Sjálfstæðis-
flokksins að þeim loknum, rétt
eins og þetta tvennt sé í einhver ju
pólitísku samhengi. í þessum
efnum hafa þeir hæst sem f jarst
standa Sjálfstæðisf lokknum.
Þeirsegja mest af Olafi konungi
sem hvorki hafa heyrt hann né
séð.
Tilefnið er framboð og fylgi
Alberts Guðmundssonar og er nú
verið að gefa í skyn, að Albert
geti, í Ijósi fylgis síns, gert annað
tveggja, að sækjast eftir for-
mennsku í Sjálfstæðisflokknum,
eða stofnað nýjan flokk.
Albert Guðmundsson hefur
getið sér orð sem sjálfstæður
stjórnmálamaður og hann hef ur í
krafti sérstöðu sinnar öðlast
meiri trúnað í Sjálfstæðisflokkn-
um en flestir aðrir. Hann þarf
því ekki að stofna nýjan flokk
vegna áhrifaleysis í Sjálfstæðis-
f lokknum og hefur sjálfsagt alls
ekki hugsað sér það. Það er hon-
um gert upp rétt eins og ráða-
gerðir um formennsku eru
kenndar við hann, enda jaótt hann
hafi þegar á kosninganóttu lýst
hinu gagnstæða yfir.
Albert Guðmundsson gerir sér
áreiðanlega grein fyrir, að Sjálf-
stæðisflokkurinn þarf á flestu
öðru að halda en nýjum hjaðn-
ingavígum og persónulegum
átökum. Hann mun leggja sitt af
mörkum til að í Sjálfstæðis-
flokknum takist sættir og sam-
eining. Enda geri aðrir þá hið
sama.
Sjálfstæðisf lokkurinn hefur
mætt mótlæti í undanförnum
þing- og sveitastjórnarkosning-
um og flokkurinn er enn í sárum
eftir þann klofning sem varð
vegna stjórnarmyndunarinnar.
Hvoru megin sem menn standa í
fylkingu hvað ríkisstjórnina
varðar, þá viðurkenna vonandi
flestir, að slikir atburðir eru
hvorki flokki né þjóð til góðs,
þegar til lengdar lætur. Gunnar
Thoroddsen taldi þjóðarhag rétt-
læta stjórnarmyndunina, en
aldrei hefur hinsvegar heyrst úr
hans munni, að hann hyggðist
láta kné fylgja kviði og segja sig
úr lögum þess flokks, sem hann
hefur verið forystumaður fyrir í
áratugi.
Geir Hallgrímsson hefur vissu-
lega átt í vök að verjast. I hans
formannstíð hefur sigið mjög á
ógæf uhliðina. Menn geta deilj um
hvort hann ber þar alla sök, en
ábyrgðin og af leiðingarnar hvíla
á hans herðum. Geir hefur verið
skotspónn óvæginnar gagnrýni
og lítt notið sannmælis. Hann
verður ekki verri maður fyrir
það.
Vera má að rás viðburðanna
hafi gert það nauðsynlegt, að
breytingar verði á forystuliði
Sjálfstæðisf lokksins, en þá
verður að vona að þeir menn sem
hér hafa verið nefndir og aðrir
sjálfstæðismenn sem til trún-
aðrar hafa verið kallaðir taki
hagsmuni flokksins fram yfir
persónur sínar og metnað.
Fyrir frjálslynd, borgarleg öfl
í landinu, er það lífsnauðsynlegt
að Sjálfstæðisflokkurinn rísi úr
öskustónni, sterkur og sam-
einaður, og verði á ný sú kjöl-
festa í íslensku þjóðfélagi, sem
hann hefur lengst af verið.
Á tímum efnahagslegrar upp-
lausnarog utanaðkomandi vanda
er það þjóðinni nauðsyn að geta
treyst á sterkan Sjálfstæðisf lokk.
Það er óvinafagnaður einn að
efnatil innbyrðis hjaðningavíga
og sá frækornum sundurlyndis.
Sjálfstæðisfólkið í landinu mun
ekki lengur líða það að valdabrölt
einstakra manna grafi undan
flokki sínum og málstað. Það er
kominn tími til að líta fram en
ekki aftur, upp en ekki niður.
r

Að brlóta af sér
vlðlar vanans
Þá eru forsetakosningarnar
afstaönar meö sögulegri niöur-
stööu. Þaö er ekki hægt aö
segja annað en nfundi áratugur-
inn fari af staö meö sögulegum
atburöum I opinberu lifi. 1
febrúar var mynduö rikisstjórn
meö nýstárlegum hætti þegar
varaformaður Sjálfstæöis-
flokksins myndaöi stjórn meö
hluta úr sinum flokki og
flokkurinn þannig tviskiptur.
L
t forsetakosningunum sigraöi
glæsileg kona, fulltrúi hins nýja
tlma. Hún haföi staöiö sig meö
ágætum I baráttunni, en slikt
má einnig segja um mótfram-
bjóöendu hennar. Þaö er heim-
sögulegur viöburöur aö kona
skuli hafa oröiö fyrir valinu.
Þetta leiöir hugann aö þvi hvort
aögreining eftir kynjum sé i
raun svo mikil eins og af er látiö
ef konurnar þora. Kjör Vigdisar
hlýtur aö hvetja þær til meiri
framsækni og þá ekki slst á
stjórnmálasviöinu. Framboö
Vigdlsarar var ekki runniö
undan rifjum ráöamanna,
heldur var þaö frumkvæöi hins
almenna kjósanda. Ég held þaö
hafi einnig sýnt sig aö karlar
stóöu jafnt aö baki henni sem
konur. Ekki er heldur aö efa aö
nú aö afloknum kosningum
stendur þjóöin öll aö baki
forseta sínum.
Hver áhrif úrslit kosninganna
hafa I Islensku þjóöfélagi er
erfitt aö staöhæfa á þessari
stundu. Ljóst er þó aö þau geta
haft mikil áhrif i jafnréttis-
Kári Arnórsson, skólastjóri,
segir I grein sinni, aö úrslit
kosninganna hafi undirstrikaö
aö menn hafi brotiö af sér viðjar
vanans, og þess vegna kunni aö
vera fyrirboöi breyttra tlma.
baráttunni en þau eru þó
sterkust I þvl aö undirstrika aö
menn hafa brotiö af sér viöjar
vanans.
bönd. Menn þurfa ekki lengur aö
hafa þaö á samviskunni aö þeir
séu aö svikja flokkinn þegar
þeir kjósa ööruvísi en þeirra
pólitisku samherjar. Þetta kom
greinilega fram i forsetakjörinu
1968 og endurtók sig nú. Þaö er
þvi hægt aö geta sér til um aö
áhrif frá þessum kosningum
kunni aö verka á kjósendur I
hinum einstöku flokkum og
menn veröi djarfari I þvl aö láta
sannfæringu slna ráöa umfram
flokkinn. Nokkuö haföi oröiö
vart viö sveiflur i tvennum
slöustu kosningum þ.e. 1978 og
1979. Sveiflan var mest 1978 en
kólfurinn fór til baka 1979.
Sveifla sem byggist á þvl aö
mála mjög sterkt neikvæöar
nliöar andstæöinganna en bygg-
ir slöur á jákvæöri framtlö er
lætt viö aö vari ekki lengi. Um
petta vitna vel niöurstöður
losninganna 1979. Framtlö
jyggir aö sjálfsögöu á nútiö og
íútlöin á fortiö en skuggar for-
;Iöar og dægurþras nútiöar
mega ekki byrgja mönnum sýn
:il framtlöarinar sem á aö ráöa
nestu um val stjórnenda.
Flokksböndin
1 pólitiskum kosningum hefur
vaninn og tilfinningarnar veriö
næsta mikiö afl I uppgjöri fyrir
kjördag. Islendingar hafa veriö
fastheldnir viö flokka sem
foreldrar eöa ættin kýs.
Hugsunarlitill vani hefur ráöiö
þar rlkjum. En þegar gengiö er
til kosninga um kjör forseta
tslands þá losnar um þessi
Þvl er þess aö vænta aö niður-
staöa forsetakosninganna nú
veröi I ýmsan hátt fyrirboöi
breyttra tima. Þjóöin á I erfið-
leikum meö sin enfahagsmál og
blikur á lofti um slæmar horfur I
atvinnumálum. Þvi mun ekki af
veita aö þjóöin standi saman um
að skapa vænlegri framtiö sem
vissulega hlýtur aö vera hægt aö
gera á Islandi.
Vigdís Finnbogadóttir: Fyrirboði nýrra tima.
Breytingar framundan
í kjölfar siöustu forseta-
kosninga uröu mikil umbrot I
Islenskum stjórnmálum. Ekki
veröur þó sagt aö þau hafi verið
afleiöing kosninganna. Hér er
átt viö þaö þegar Alþýöubanda-
lagið rofnaöi og Samtökin voru
stofnuö. Vafalitiö er aö þaö los
sem oröiö haföi á flokksböndum
1968 hefur átt einhvern þátt I
miklu fylgi Samtakanna 1971.
Nú stendur þannig á aö
klofningur er I Sjálfstæöis-
flokknum þegar forsetakjör fer
fram. Þaö vaknar þvi sú
spurning hvort losiö sem nú
hefur oröiö á flokksböndum
kunni ekki að hafa veruleg áhrif
á þróun mála hjá þeim flokki.
Ekki ber slöur aö hafa það I
huga aö einn af frammá
mönnum Sjálfstæöisflokksins
var I framboöi. Þaö kann þvi
aö verða einn af stórviö-
burðunum I upphafi þessa ára-
tugar aö nýr flokkur sjái dag-
sins ljós og hressileg og ögn
djarfari rlkisstjórn taki viö.
1 sögu lýöveldisins hefur þaö
sýnt sig sinn eftir sinn aö fjögur-
ra flokkakerfiö springur eftir
vissan tlma. En hitt hefur lika
oröiö aö nýr flokkur hefur ekki
lifaö lengi og þaö verið
sameiginlegt hagsmuna mál
eldri flokkanna aö koma hinum
nýja fyrir kattarnef. Gerðar
hafa verið tilraunir til aö endur-
nýja flokkana og er Alþýöu-
bandalagiö þar skýrasta dæmiö,
endurnýjun á Sósialista-
flokknum. Þeim grunni var
talsvert breytt. Endurnýjun átti
sér stað innan Alþýöuflokksins á
gömlum grunni eins og sagt var
en sýnist ætla aö veröa minni én
til stóð. Nú stendur Sjálfstæöis-
flokkurinn I þessum sporum.
Eins og mál standa nú eru minni
llkur til þess aö takast megi aö
endurnýja flokkinn svo vel fari
en meiri likur fyrir uppskiptum.
tJtlit er fyrir margs konar aörar
veiga miklar breytingar m.a. I
verkalýöshreyfingunni og mun
verða fjallað um þaö siöar.
Kári Arnórsson.