Morgunblaðið - 21.05.2002, Blaðsíða 24

Amaden-fjölskyldan bjó í þri
Flóttamannabúðirnar í Jenín eru rjúkandi rúst e
ástæðu til að horfa með bjartsýni til framtíðarinn
Arafats og liðsmanna hans. Þorkell Þorkelsson
Mikið af verslunarhúsnæði skemmdist einnig í aðgerðum Ísraela.
Hér hefur skriðdreka verið ekið í gegnum verslun.
Í sumum tilfellum hanga hús enn uppi og fólk reynir eftir fremsta
megni að búa í þeim. Húsið á myndinni er tæplega íbúðarhæft,
eins og sjá má, en fæstir eiga í önnur hús að venda.
Yfirlitsmynd yfir eitt hverfanna í Jenín sem lagt var í rúst. Eins og sjá má er eyðileggingin alger. F
myndinni kvaðst vera að leita ættingja síns, sem ekki hefur komið fram.
Stórvirkar vinnuvélar voru byrjaðar að vinna í rústunum þegar
Þorkell var á ferðinni í Jenín. Var bæði verið að hreinsa til og
leita að fólki, sem er horfið. Á veggnum til hægri má sjá myndir af
mönnum, sem látist hafa í átökum við Ísraela og litið er á sem
píslarvotta í Jenín.
24 ÞRIÐJUDAGUR 21. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÁFRAM ÚTI Í KULDANUM
Niðurstöður atkvæðagreiðslna áársfundi Alþjóðahvalveiði-ráðsins í Japan í gær sýna að
Íslandi og öðrum núverandi og fyrr-
verandi hvalveiðiríkjum hefur ekki
tekizt að vinna sjónarmiðum sínum um
réttmæti hvalveiða fylgi á alþjóðlegum
vettvangi. Meirihluti aðildarríkjanna
studdi í gær þá afstöðu sænsks for-
manns ráðsins að endurskoðað aðild-
arskjal Íslands væri ekki nýtt aðild-
arskjal og greiddi jafnframt atkvæði
með tillögu hans um að fjalla ekki frek-
ar um það hvort ráðið væri bært til að
hafna aðild Íslands eður ei, heldur
taka málið af dagskrá.
Í fyrra ákváðu íslenzk stjórnvöld að
ganga aftur í hvalveiðiráðið, en supu
þá seyðið af þeirri röngu ákvörðun að
segja sig úr því árið 1992. Meirihluti
aðildarríkja féllst ekki á fulla aðild Ís-
lands að ráðinu með þeim fyrirvara við
ákvarðanir um hvalveiðibann, sem
fylgdi aðildarskjalinu. Íslenzk stjórn-
völd færðu þá eins og nú gild lögfræði-
leg rök fyrir því að hvalveiðiráðið
sjálft væri ekki til þess bært að sam-
þykkja eða hafna aðild Íslands, heldur
væri það í verkahring einstakra aðild-
arríkja að andmæla fyrirvaranum ef
þeim sýndist svo, en allt kom fyrir
ekki.
Íslenzk stjórnvöld töldu fyrir árs-
fundinn nú að þau hefðu unnið þessu
lagalega sjónarmiði nægilegt fylgi.
Það að meirihluti aðildarríkjanna, þar
með talin ríki sem Íslendingar töldu
sig búna að sannfæra, skuli „hlaupa í
skjól“, eins og Árni M. Mathiesen
sjávarútvegsráðherra orðar það, og
styðja tillögu formannsins sýnir hins
vegar að hér er það ekki lögfræði sem
skiptir mestu máli, heldur pólitík.
Íslendingar verða einfaldlega að
horfast í augu við þann veruleika að í
fjöldamörgum ríkjum, þar á meðal
flestum helztu viðskiptalöndum okkar,
er meirihluti almennings á þeirri skoð-
un að það sé siðferðilega rangt að veiða
hvali. Stjórnmálamenn í þessum ríkj-
um eru líka flestir hverjir þessarar
skoðunar. Þess vegna koma þeir sér
hjá því að taka afstöðu til lögfræði-
legra raka Íslands í hvalveiðimálinu og
telja bezt að halda Íslandi utan við Al-
þjóðahvalveiðiráðið.
Það er þessi veruleiki, sem við verð-
um að fást við áður en við getum látið
okkur detta í hug að hefja hvalveiðar á
nýjan leik. Morgunblaðið var þeirrar
skoðunar að ákvörðunin á sínum tíma
um að segja Ísland úr Alþjóðahval-
veiðiráðinu væri röng. Blaðið hefur því
fagnað ákvörðun ríkisstjórnarinnar
um að ganga aftur í ráðið og tala þar
fyrir málstað Íslands, enda talið það
einu leiðina til þess að hugsanlega yrði
hægt að hefja hvalveiðar á ný í sátt við
önnur ríki. Það eru vissulega vonbrigði
að menn skuli beita lögfræðilegum
bolabrögðum til að halda Íslandi áfram
úti í kuldanum. Morgunblaðið getur
hins vegar tekið undir það með Árna
M. Mathiesen að þetta sýnir hversu
langt aðildarríki hvalveiðiráðsins eru
reiðubúin að ganga til að koma í veg
fyrir hvalveiðar. Við verðum líka að
draga réttar ályktanir af því. Við höf-
um ekki náð árangri í að sannfæra um-
heiminn um að það sé í lagi að veiða
hvali. Mörg okkar nánustu samstarfs-
og viðskiptalönd eru tilbúin að grípa til
aðgerða gegn íslenzkum hagsmunum
ef ákvörðun verður tekin um að hefja
hvalveiðar á nýjan leik.
Að auki liggur ekkert fyrir um að
markaðir séu til staðar fyrir hvalafurð-
ir. Jafnvel í Japan hefur stórlega dreg-
ið úr neyzlu á þessum afurðum. Hvert
á að selja þessar afurðir?
SJÁLFSTÆÐI AUSTUR-TÍMOR
Austur-Tímor skipaði sér í gær ábekk með ríkjum heims eftir
miklar sviptingar og átök. Sjálfstæði
hins nýja ríkis í samfélagi þjóðanna er
langþráð eftir næstum því fimm
hundruð ára undirokun og kúgun.
Portúgalar komu fyrst til eyjarinnar
Tímor árið 1520, en þar hafa einnig bit-
ist um völd Spánverjar, Hollendingar,
Bretar og Japanar. Í Austur-Tímor
settu Portúgalar mark sitt og höfðu
tögl og hagldir til ársins 1975 þegar
samtökin Fretilin lýstu yfir sjálfstæði.
Það stóð hins vegar ekki yfir nema í
níu daga. Þá gerðu Indónesar innrás
og 1976 var Austur-Tímor innlimað í
Indónesíu. Næstu ár á eftir beitti her
Indónesíu skefjalausu ofbeldi. Árið
1979 gekkst stjórn Indónesíu við því að
120 þúsund manns hefðu verið myrt
eða orðið sjúkdómum að bráð frá því að
hún lagði landið undir sig. Örlög Aust-
ur-Tímor fóru hins vegar ekki hátt. At-
hygli umheimsins var annars staðar.
Árið 1999 var haldin þjóðaratkvæða-
greiðsla um sjálfstæði undir merkjum
Sameinuðu þjóðanna. 78% kjósenda
greiddu atkvæði með sjálfstæði. Þessi
niðurstaða kom stjórnvöldum í
Indónesíu í opna skjöldu. Í Dili, höf-
uðborg Austur-Tímor, gengu vopnaðar
sveitir, sem vildu að Austur-Tímor til-
heyrði áfram Indónesíu, berserksgang
á meðan Indónesíuher fylgdist að-
gerðalaus með. Talið er að þúsund
manns hafi látið lífið í átökunum. Í
kjölfarið var sent friðargæslulið til
Austur-Tímor á meðan verið væri að
undirbúa sjálfstæði. Undanfarin tæp
þrjú ár hefur Austur-Tímor því verið
undir stjórn Sameinuðu þjóðanna.
Jose Ramos-Horta, utanríkisráð-
herra hins nýja ríkis, sem ásamt Carlo
Belo biskupi fékk friðarverðlaun Nób-
els árið 1996, hefur komið til Íslands,
síðast um mitt ár 2000. Þá sagðist hann
í viðtali við Morgunblaðið hafa unnið
að frelsi og sjálfstæði Austur-Tímor í
um það bil 25 ár, „í fullu starfi, allan
sólarhringinn, sjö daga vikunnar, 365
daga ársins, og loksins höfum við náð
árangri. En baráttan fyrir réttlæti og
lýðræði er ekki búin, því að sjálfstæði
er ekki bara það að eiga fána, þjóðsöng
og ríkisstjórn. Sjálfstæði þýðir bar-
áttu gegn fátækt, útrýmingu malaríu,
berkla og smitsjúkdóma í landinu, að
gefa hverju einasta barni í landinu
mjólkurglas. Það þýðir líka kennslu-
bækur og tölvur í staðinn fyrir byssur
sem leikföng.“
Austur-Tímor er með fátækustu
ríkjum heims. Í Dili sjást enn ummerki
átakanna fyrir þremur árum. Það
verður erfitt að skapa hinu nýja ríki
tekjur, en miklar vonir eru bundnar
við gaslindir skammt undan ströndum
landsins. Í gær var undirritaður samn-
ingur við ástralskt fyrirtæki þar sem
kveðið er á um að Austur-Tímor fái
90% tekna af þessari náttúruauðlind,
en Ástralar 10%. Það munu hins vegar
líða nokkur ár áður en tekjurnar af
gasinu geta farið að streyma inn. En
þótt þær tekjur verði mikil búbót
munu íbúar Austur-Tímor verða að
treysta á stuðning ríkja heims. Athygli
heimsins hefur ekki alltaf verið til
staðar þótt mikið hafi legið við, en nú
má hún ekki bregðast.