Morgunblaðið - 19.12.2002, Blaðsíða 14

NORSKA ríkisstjórnin er tilbúin
til að greiða 300 milljónir n. kr.,
tæplega 3,5 milljarða ísl. kr.,
vegna stækkunar Evrópska efna-
hagssvæðisins en ekki fjóra millj-
arða n. kr. eða rúma 46 milljarða
ísl. kr. eins og Evrópusambandið,
ESB, hefur krafist. Kom það fram
er utanríkismálanefnd Stórþings-
ins voru kynntar meginkröfur
stjórnarinnar í væntanlegum við-
ræðum en þær eiga að hefjast í
Brussel 9. janúar.
Fram kom í Aftenposten, að
EFTA-ríkin hefðu ekkert sameig-
inlegt umboð vegna viðræðnanna
við ESB en Norðmenn hafa gengið
frá sínum grundvallarkröfum.
Meginatriðið er, að Norðmenn
hafi tollfrjálsan aðgang að markaði
nýju aðildarríkjanna eins og verið
hefur en með aðild þeirra að ESB
munu rísa þar nýir tollmúrar.
Helstu rökin eru þau, að slíkir
múrar stríði gegn
stefnunni um einn og
opinn markað í Evr-
ópu.
Vilja fullt
tollfrelsi
Norðmenn vilja
ekki, að kröfum
þeirra verði mætt
með tollfrjálsum kvót-
um, heldur með al-
geru tollfrelsi á mark-
aði ESB-ríkjanna.
Framkvæmdastjórn
ESB hefur hins vegar
svarað því til, að þetta
sé ekki raunhæft
nema eitthvað komi á móti, fyrst
og fremst heimildir fyrir ESB-fyr-
irtæki til að fjárfesta í norskum
sjávarútvegi.
Jan Petersen, utanríkisráðherra
Noregs, leggur aftur á móti
áherslu á, að mark-
aðsaðgangurinn verði
ekki tengdur aðgangi
að norskum fiskimið-
um og hann vísar
einnig á bug kröfum
um frjálsari innflutn-
ing landbúnaðarvara.
Norðmenn greiða
nú rúma tvo milljarða
ísl. kr. í Þróunarsjóð
ESB og bjóðast til
eins og fyrr segir að
hækka greiðsluna í
tæplega 3,5 milljarða
kr.
Það er því himinn
og haf á milli þess og
krafna ESB og haft er eftir heim-
ildum innan norsku utanríkisþjón-
ustunnar, að norska tilboðið sé að
sjálfsögðu óraunhæft. Það sé þó í
lagi sem fyrsta útspil í samninga-
viðræðum.
Vilja greiða 3,5 millj-
arða kr. – ESB vill 46
Samningsáherslur Norðmanna í viðræðunum við ESB
Jan Petersen
ERLENT
14 FIMMTUDAGUR 19. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Jólaguðsþjónusta á þýsku
Á þessu ári verður haldin samkirkjuleg aðventu- og
jólaguðsþjónusta, í þetta skipti 4. sunnudag í aðventu,
22. desember kl. 15 í Dómkirkjunni.
Séra Gunnar Kristjánsson og séra Jürgen Jamin munu halda
saman guðsþjónustu. Marteinn H. Friðriksson, Bergþór
Pálsson og Ásgeir Steingrímsson munu sjá um
tónlistarflutning.
Eftir guðsþjónustuna er söfnuðinum hjartanlega boðið
í jólamóttöku þýska sendiherrans, í sendiherrabústaðnum,
Túngötu 18, Reykjavík.
Deutschsprachiger
ökumenischer
Weihnachtsgottesdients
Auch in diesem Jahr findet ein deutschsprachiger ökumenischer Advents-
und Weihnachtsgottesdienst statt. Diesmal am 4. Advent, den 22.
Dezember 2002, um 15.00 Uhr in der Dómkirkja. Probst Gunnar
Kristjánsson und Pfarrer Jürgen Jamin werden den Gottesdienst gemeinsam
leiten. Die musikalische Ausgestaltung liegt in Händen von Marteinn H.
Friðriksson, Bergþór Pálsson und Ásgeir Steingrímsson. Im Anschluß an
den Gottesdienst ist die Gemeinde herzlich zu einem Weihnachtsempfang
in der Residenz des deutschen Botschafters, Túngata 18, eingeladen.
ÞEIR hafa brotist inn í íbúðar-
hús, hótelherbergi, skrifstofur og
bíla. Afritað persónuleg tölvu-
skjöl og falið eftirlitsmyndavélar.
Hlerað samtöl hjóna mánuðum
saman með hljóðnemum í svefn-
herbergi þeirra. Gramsað í rusla-
tunnum og hlerað símtöl.
Þeir eru starfsmenn banda-
rísku alríkislögreglunnar, FBI,
og stunda njósnirnar með heimild
dómstóls sem fjallar um beiðnir
hennar með leynd. Markmiðið
með eftirlitinu er að hafa hendur í
hári meintra njósnara og hryðju-
verkamanna.
Flestir Bandaríkjamenn verða
aldrei varir við þessa hlið FBI.
„Venjulegir borgarar hafa ekki
hugmynd um hvort FBI fær upp-
lýsingar um þá í einhverri af
þessum rannsóknum,“ sagði Dav-
id Sobel, sérfræðingur í slíku eft-
irliti við persónuverndarstofnun í
Washington.
Þessi starfsemi FBI var heim-
iluð með lögum frá 1978 um eft-
irlit með erlendum njósnurum og
hún var efld með lögum sem sett
voru eftir hryðjuverkin 11. sept-
ember í fyrra til að auðvelda lög-
reglunni að fletta ofan af „útsend-
urum erlendra afla“. Bandarískur
dómstóll úrskurðaði nýlega að
lögreglan mætti beita þessum að-
ferðum í fleiri málum en áður og
var úrskurðurinn álitinn mikil-
vægur sigur fyrir stjórn George
W. Bush forseta.
Lögspekingar segja að úr-
skurðurinn verði til þess að alrík-
islögreglan notfæri sér þessi lög
mun oftar en áður. „Við ætlum að
gera allt sem við getum til að
finna þá sem vilja skaða okkur,“
sagði John Ashcroft, dómsmála-
ráðherra Bandaríkjanna.
Hátæknibúnaður til að
fylgjast með tölvunotkun
Auk innbrotanna hafa FBI-
menn opnað og grandskoðað ör-
yggishólf í bönkum, fylgst með
fólki úr fjarlægð með myndavél-
um og sjónaukum og lesið tölvu-
bréf. Þeir hafa einnig beitt há-
tæknibúnaði til að fylgjast með
tölvusamskiptum og tæki sem
gerir þeim kleift að fylgjast með
hverjum áslætti á lyklaborð
þeirra sem rannsóknirnar beinast
að.
„Þetta er allt saman mjög,
mjög dularfullt og leynilegt,“
sagði Plato Cacheris, lögfræðing-
ur í Washington og verjandi
njósnaranna Aldrich Ames og Ro-
berts Hanssens. „Enginn getur
veitt miklar upplýsingar um
þetta.“
Markmiðið með þessum aðferð-
um er að fletta ofan af leyniþjón-
ustumönnum og fólki sem þeir
hafa þjálfað, að sögn Michaels
Woods, fyrrverandi lögfræðings
FBI sem stjórnaði mörgum rann-
sóknum í málum meintra njósn-
ara. Næstum allir sem eru undir
eftirliti alríkislögreglunnar verða
ekki varir við njósnirnar fyrr en
lögreglumennirnir miða á þá
byssum og sýna einkennismerki
sín.
Hlerunarbúnaður í
hjónaherberginu
Lögreglumennirnir eru mjög
varkárir. Þeir brutust aldrei inn í
hús Hanssens í einu úthverfa
Washington-borgar vegna þess
að eiginkona hans og börn þeirra
voru svo sjaldan að heiman.
„Þeir eru mjög snjallir í því að
njósna um fólk án þess að upp um
þá komist,“ sagði Nina Ginsberg,
lögfræðingur í Virginíu og verj-
andi þriggja manna sem hafa ver-
ið undir eftirliti FBI. „Ég er viss
um að þeir myndu sitja fyrir utan
hús í viku og bíða þar til þeir
teldu óhætt að brjótast inn.“
FBI fylgdist með Therese Mar-
ie Squillacote, lögfræðingi banda-
ríska varnarmálaráðuneytisins,
og eiginmanni hennar í hálft ann-
að ár. Á þessum tíma brutust þeir
þrisvar sinnum inn í hús þeirra og
komu fyrir hljóðnemum í hjóna-
herberginu til að hlera samtöl
þeirra. Squillacote var dæmd í 22
ára fangelsi árið 1999 fyrir að
reyna að njósna í þágu Austur-
Þýskalands og Rússlands með
eiginmanni sínum.
Það litla sem vitað er um að-
ferðir FBI hefur komið fram í
skjölum um nokkra tugi dóms-
mála. Talið er að alríkislögreglan
njósni um nær 1.000 manns á ári
hverju og aðeins lítið brot af
þessum málum eru gerð opinber
með einhverjum hætti.
Staðinn að morði
Alríkislögreglan var viss um að
Ana Belen Montes, sérfræðingur
hjá bandaríska varnarmálaráðu-
neytinu, stundaði njósnir í þágu
stjórnarinnar á Kúbu og braust
því tvisvar inn í íbúð hennar í
Washington á tveimur mánuðum í
fyrra. Leitað var í svefnherbergi
hennar og gögn í fartölvu hennar
voru afrituð. Þeir fundu meðal
annars tölvubréf þar sem fram
komu upplýsingar um njósna-
starfsemina. Montes játaði á sig
njósnir og var dæmd í 25 ára
fangelsi í síðasta mánuði.
Í öðru máli urðu hljóðnemar
FBI til þess að maður í St. Louis,
sem var grunaður um hryðjuverk,
var staðinn að morði. Rannsókn-
armenn FBI urðu agndofa þegar
þeir heyrðu manninn hrópa að
dóttur sinni og myrða hana með
hnífi. Stúlkan, sem var á tánings-
aldri, varð fyrir 13 stungum.
FBI-mennirnir afhentu saksókn-
urum í Missouri upptökuna og
maðurinn var dæmdur til dauða
fyrir morð.
Njósnað um saklaust fólk
Stundum hefur alríkislögreglan
farið yfir strikið. Á minnisblaði
frá FBI, sem lekið var í fjölmiðla
í síðasta mánuði, kom fram að al-
ríkislöreglan gerðist sek um ólög-
legt eftirlit í byrjun ársins 2000,
las tölvubréf án heimildar dómara
og hljóðritaði samtöl fólks sem
hafði ekkert sér til sakar unnið. Í
einu þessara mála hleraði lögregl-
an síma saklauss manns löngu
eftir að honum var úthlutað
gömlu símanúmeri manns sem
var undir eftirliti alríkislögregl-
unnar.
Umsvif njósnara FBI
aukin í Bandaríkjunum
Washington. AP.
Alríkislögreglan fær heimild til að njósna um fleiri en
áður vegna baráttunnar gegn hryðjuverkum
’ Talið er að FBI njósni um
nær þúsund manns
á ári hverju. ‘
LÖGREGLUMENN í Guangdong-
héraði í Suður-Kína slepptu þessum
villtu mávum á þriðjudaginn, eftir
að hald hafði verið lagt á hátt í fjög-
ur þúsund lifandi, villta fugla á veit-
ingahúsum og mörkuðum. Var
þetta liður í aðgerðinni „farfuglar“
er miðaði að því að bjarga fugl-
unum frá því að lenda í sjóðandi
pottum.
Reuters
Bjargað frá pottunum
BEIÐNI Bandaríkjastjórnar um að
fá að nota ratsjárstöð í Thule á
Grænlandi til eldflaugavarna hefur
valdið harðri deilu í Danmörku. Rík-
isstjórn borgaraflokkanna er hlynnt
áformum Bandaríkjastjórnar um að
koma upp eldflaugavarnakerfi en
vinstriflokkarnir eru andvígir þeim.
Bandaríkjastjórn óskaði formlega
eftir því í fyrradag að danska stjórn-
in heimilaði að ratsjárstöðin í Thule
yrði hluti af eldflaugavarnarkerfinu.
Anders Fogh Rasmussen for-
sætisráðherra kvaðst vera hlynntur
eldflaugavörnunum. „Þetta er frið-
arverkefni sem varðar ekki aðeins
Bandaríkin, heldur einnig NATO, og
því þarf að ljúka í samstarfi við
Rússa,“ sagði hann.
Jafnaðarmannaflokkurinn,
stærsti stjórnarandstöðuflokkurinn,
mótmælti hins vegar áformunum og
rauf tíu ára samstöðu dönsku flokk-
anna í varnarmálum með því að lýsa
því yfir að ef orðið yrði við beiðni
Bandaríkjastjórnar gæti það leitt til
nýs vígbúnaðarkapphlaups í heimin-
um. „Við erum mjög vantrúaðir á
þennan varnarskjöld og hann er ekki
rétta svarið við hryðjuverkaógninni
og hættunni sem stafar af gereyð-
ingarvopnum,“ sagði Jeppe Kofoed,
talsmaður flokksins.
Vilja nýjan samning
Grænlensku stjórnmálaflokkarnir
eru sammála um að samþykkja ekki
beiðnina nema samið verði á ný um
bandarísku herstöðina í Thule.
„Grænlendingar ættu að njóta góðs
af veru Bandaríkjahers í Thule,“
sagði Mikael Petersen, formaður ut-
anríkis- og öryggismálanefndar
grænlenska þingsins. „Hægt væri að
semja um aukin viðskipti, fleiri
grænlenska starfsmenn í herstöð-
inni, þróunarverkefni og umhverfis-
mál.“
Danir deila um
eldflaugavarnir
Kaupmannahöfn. AFP.