Morgunblaðið - 24.01.2003, Page 16

ERLENT
16 FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
L
EIÐTOGAR Frakklands
og Þýzkalands ítrekuðu í
gær þá afstöðu sína, að
þeir myndu gera það
sem í þeirra valdi stæði
til að afstýra því að til stríðs komi í
Írak. Voru þessar yfirlýsingar liður í
viðbrögðum við ummælum sem Don-
ald Rumsfeld, varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, lét falla í Washington
í fyrradag um að evrópsku megin-
landsveldin tvö væru „vandamál“ og
megnið af þjóðum Evrópu væri ósam-
mála þeim í þessu stóra máli.
Gerhard Schröder, kanzlari Þýzka-
lands, sagði í ávarpi á fundi með
frönskum og þýzkum námsmönnum í
Berlín, að hann og Jacques Chirac
Frakklandsforseti höfnuðu því að
óhjákvæmilegt væri að beita hervaldi
til lausnar Íraksdeildunni.
„Við lítum báðir svo á, og franski
forsetinn sagði þetta skýrum orðum í
gær (miðvikudag), að það er aldrei
hægt að fallast á það þegar fullyrt er
að stríð sé óhjákvæmilegt,“ sagði
Schröder, sitjandi næst við hliðina á
Chirac á hátíðarfundi í tilefni af 40 ára
afmæli vináttusamnings þýzka Sam-
bandslýðveldisins og Frakklands.
Á miðvikudag hafði Rumsfeld gert
lítið úr þeirri afstöðu Þjóðverja og
Frakka um að „allt beri að gera til að
afstýra stríði“ við Írak. Fullyrti varn-
armálaráðherrann, sem um nokkurra
ára skeið var sendiherra Bandaríkj-
anna í höfuðstöðvum Atlantshafs-
bandalagsins, að flest Evrópuríki
stæðu með Bandaríkjunum í baráttu
þeirra fyrir afvopnun Saddams Huss-
eins Íraksforseta.
Embættismenn í bandaríska utan-
ríkisráðuneytinu reyndu í gær að tak-
marka skaðann sem ummæli Rums-
felds stefndu í að valda samskipt-
unum yfir Atlantshafið.
Franska AFP-fréttastofan hefur
eftir ónafngreindum háttsettum
fulltrúum í utanríkisráðuneytinu í
Washington, að ummæli Rumsfelds
væru að vísu byggð á raunsæju mati á
afstöðu Evrópumanna til hernaðar-
íhlutunar í Írak, en þau hefðu skemmt
fyrir viðleitni Bandaríkjastjórnar til
að skapa samstöðu um slíka íhlutun,
einkum og sér í lagi meðal NATO-
ríkja.
Jafnvel þótt fulltrúarnir viður-
kenndu að þeir hafi orðið fyrir von-
brigðum með þá hörðu andstöðu sem
einkum Þjóðverjar og Frakkar sýndu
við að hervaldi sé beitt í Írak, sögðu
þeir að bandarísk stjórnvöld hefðu
ekki gefið upp á bátinn vonina um að
takast myndi að ná fram samstöðu í
NATO um málið. Sóru fulltrúarnir að
þeir myndu gera það sem þeir gætu
til að bæta þann skaða sem ummæli
Rumsfelds kynnu að hafa valdið.
Segja að skaðann megi bæta
„Við vissum alltaf að við gætum
reitt okkur á að nærfærni Rumsfelds
skilaði okkur áleiðis,“ sagði einn
fulltrúinn í háðskum tón. „Hann gerði
skyssu og nú verðum við að reyna að
bæta fyrir hana,“ sagði hann.
„Hvað sem hinum síður en svo
hjálplegu ummælum Rumsfelds líður
erum við enn í viðræðum við þá [þ.e.
Þjóðverja og Frakka],“ sagði annar
fulltrúi í ráðuneytinu. „Við trúum því
að enn sé hægt að „lappa upp á gömlu
Evrópu“.“
Rumsfeld „nefndi þennan kjarna-
sannleik, að meðal nýrri aðildarríkja
NATO er mikinn stuðning að finna,
en gaf tilefni til þeirrar ályktunar að
okkur stæði orðið á sama um sam-
stöðu,“ tjáði fulltrúinn AFP. „Þetta er
ekki satt,“ sagði hann.
Ráðamenn í Austur-Evrópuríkjun-
um sem ýmist eru nýgengin í NATO
eða eru á leiðinni inn í bandalagið,
áttu reyndar erfitt með að átta sig á
þeim orðum Rumsfelds sem virtist
beint til þeirra, þ.e. að þeir styddu
stefnu Bandaríkjamanna öfugt við
Þjóðverja og Frakka. Flestir létu þeir
öllu heldur þá skoðun í ljósi í gær, að
afstaða þeirra væri nær þeirra Chir-
acs og Schröders en ráðamanna í
Washington.
Fulltrúar Frakklands, Þýzkalands,
Belgíu og Lúxemborgar hafa farið
fyrir hópi Evrópuríkja innan NATO
sem hafa staðið fyrir því að tefja af-
greiðslu bandalagsins á beiðni Banda-
ríkjastjórnar um óbeina hernaðarað-
stoð ef til hernaðaríhlutunar í Írak
kemur; hafa þeir fyrrnefndu gert
þetta með þeim rökum, að slíkur
hernaðarundirbúningur væri ótíma-
bær með tilliti til þess að vopnaeft-
irlitssveit Sameinuðu þjóðanna væri
enn í miðjum klíðum í þeim verkum
sem henni var falið að sinna í Írak.
En Frakkar – sem eru ein af fimm
fastaþjóðum öryggisráðs SÞ – og
Þjóðverjar – sem tóku sæti í ráðinu
um áramótin og gegna formennsku í
því nú í febrúar – hafa haft sig mest í
frammi í gagnrýninni á stefnu Banda-
ríkjastjórnar og valdið með því mest-
um pirringi meðal áhrifamanna í
Washington.
Bretar í klemmu
Að sögn stjórnmálaskýrenda veld-
ur sá klofningur sem nú hefur verið
að aukast milli evrópsku meginlands-
veldanna og Bandaríkjanna einnig því
að Bretar fjarlægist frekar evrópska
bandamenn sína. Undir forystu Tony
Blairs hafa Bretar eins og kunnugt er
verið dyggastir evrópskra banda-
manna Bandaríkjamanna í að fylgja
stefnu þeirra gagnvart Írak. „Það
verður ekki hlaupið að því að brúa
þessa gjá milli ráðamanna í Lundún-
um og bandamanna þeirra á evrópska
meginlandinu,“ eftir því sem AFP
hefur eftir William Wallace, prófessor
við London School of Economics.
„Brezka stjórnin er að reyna að miðla
málum milli ríkisstjórna Evrópuland-
anna og Bandaríkjanna, ... en það er
býsna ljóst að Blair er ekki alls kostar
sáttur við stefnu Bandaríkjamanna í
Íraksmálinu,“ segir Wallace. Að hans
sögn eru Bretar að reyna að öðlast
áhrif meðal ráðamanna í Washington
með því að lýsa opinberlega yfir
stuðningi við stefnu Bandaríkja-
manna með margvíslegum hætti, en
gagnrýna hana óopinberlega. Hins
vegar sé Blair í þeirri klemmu, að af-
staða brezks almennings sé mun nær
opinberri afstöðu Frakka og Þjóð-
verja en Bandaríkjamanna.
Nick Clegg, þingmaður brezkra
frjálslyndra demókrata á Evrópu-
þinginu, sagði í grein í dagblaðinu In-
dependent í gær, að svo kunni að fara
að Bretar „neyðist til að velja“ milli
Evrópu og Bandaríkjanna, en það
hafi einmitt verið einn helzti horn-
steinn brezkrar utanríkisstefnu frá
lokum síðari heimsstyrjaldar að forð-
ast að lenda í þeirri aðstöðu.
Reuters
Liðsmenn breskrar hersveitar við æfingar í gær í Colchester en þeir verða sendir til Persaflóa. Þar munu þeir berjast gegn Írökum ef til stríðs kemur.
Klofningurinn í Atlants-
hafsbandalaginu eykst
Ummæli Donalds Rumsfelds, varnarmála-
ráðherra Bandaríkjanna, um að gagnrýnin
afstaða Frakka og Þjóðverja til hernaðar-
íhlutunar í Írak væri gamaldags og að aðrar
Evrópuþjóðir deildu henni ekki, hefur að
sögn Auðuns Arnórssonar aukið klofning-
inn milli stærstu bandamannanna í NATO.
„ÞÝZKALAND hefur verið
vandamál, og Frakkland hefur
verið vandamál,“ sagði Don-
ald Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, í ávarpi
á fundi með erlendum frétta-
riturum í bandaríska pressu-
klúbbnum (National Press
Club) í Washington á mið-
vikudagskvöld, og vísaði á bug
þeirri afstöðu leiðtoga Frakk-
lands og Þýzkalands að reyna
beri allt til að forðast stríð í
Írak.
Og Rumsfeld hélt áfram:
„En ef litið er til fjöldans alls
af öðrum ríkjum í Evrópu, þá
eru þau ekki á sama máli og
Þýzkaland og Frakkland í
þessu; þau fylgja Bandaríkj-
unum.“
Vísaði Rumsfeld í ræðunni
til evrópsku meginlandsveld-
anna tveggja sem „gömlu Evr-
ópu“ og sagði stækkun Atl-
antshafsbandalagsins á næstu
árum myndu „færa þyngd-
arpunktinn lengra í austur“.
Reuters
Donald Rumsfeld á blaða-
mannafundi í Washington.
„Gamla Evrópa“
GÍFURLEG öryggisgæsla er í Dav-
os í Sviss en þar hófst árlegur fundur
World Economic Forum (WEF) í
gær. Ráðamenn ýmissa ríkja munu á
fundinum ræða um efnahagsmál en
hugsanleg hernaðarátök í Írak vofa
þó yfir fundinum og þykir líklegt að
þau mál verði þar rætt í þaula. Von
er á Colin Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, til fundarins en hann
mun á sunnudag flytja þar „mikil-
væga“ ræðu, að sögn embættis-
manna vestra.
Meðal annarra pólitískra leiðtoga,
sem mæta til Davos, má nefna Luiz
Inacio Lula da Silva, nýjan forseta
Brasilíu, en hann hefur reynt að
beina sjónum umheimsins að nei-
kvæðum áhrifum alþjóðavæðingar.
Allt flug bannað
Fundurinn stendur í sex daga en
yfirskrift hans að þessu sinni er
„Hvernig byggja á upp traust“; með
vísan í þau fjármálahneyksli sem
komið hafa upp undanfarin misseri.
Rætt verður um hryðjuverka-
hættuna, efnahagsleg áhrif hugsan-
legs stríðs í Írak, siðferði í viðskipt-
um og stöðu efnahagsmála almennt.
Gert er ráð fyrir um 2.100 gestum,
bæði stjórnmálamönnum og forystu-
mönnum úr viðskiptalífinu, en í ör-
yggisskyni hefur allt flug yfir Davos
verið bannað þá daga sem fundurinn
stendur. Hafa svissnesk stjórnvöld
tilkynnt að þau muni skjóta niður
hverja þá flugvél sem flýgur yfir
svæðið í óleyfi.
Mikil ör-
yggisgæsla
í Davos
Davos. AFP.
DÓMARI í Cambridge í Englandi
svipti í vikunni sextuga konu, Barb-
öru Byrne, ökuleyfinu í eitt ár fyrir
hættulegan akstur en í bílnum henn-
ar voru alls 27 hundar. Einnig verð-
ur hún að greiða 125 pund í sekt.
Lögreglan tók eftir því að Ren-
ault Laguna-bíll vafraði glannalega
eftir þjóðveginum en undir stýri sat
Byrne, með sígarettu í hendinni,
gosdós milli læranna og hund í kjölt-
unni. Um allan bíl ólmuðust hinir
hundarnir, fjórir í framsætinu og 22
í aftursætinu.
Byrne skeytti lengi vel ekkert um
lögregluna sem reyndi hvað eftir
annað að stöðva bílinn. Konan sagð-
ist hafa ætlað með fjórfættu vinina
sína í gönguferð á ströndinni og
neitaði því að hafa keyrt ógætilega.
Ekkert er ókeypis
EINKAREKIN dagheimili í Finn-
landi ættu að borga fyrir notkun á
tónlist sem leikin er af diskum fyrir
börnin, að sögn samtaka einkarétt-
arhafa, Teosto. Tillagan mætir mikilli
andstöðu. „Maður er búinn að greiða
einu sinni fyrir tónlistina þegar disk-
urinn er keyptur, af hverju að borga
tvisvar?“ segir Kristine Wahlström
sem vinnur á einkareknu dagheimili.
Teosto fengu í fyrra dómaraúr-
skurð fyrir því að þau mættu krefja
leigubílstjóra um 22 evrur (1.870
krónur) á ári fyrir tónlist sem þeir
spila í bílnum í vinnunni.
Flúði á nærbrókinni
RÆNINGI komst á miðvikudag
naumlega undan á nærbrókinni eft-
ir að hafa rænt skartgripabúð með
félaga sínum í London. Þeir hlupu
inn í búðina, stukku yfir borðið og
létu greipar sópa. Vegfarandi sem
reyndi að stöðva mennina varð und-
ir í slagsmálum við þá en lögreglan
vonar nú að hægt verði að finna
DNA-erfðaefni á skónum, öðrum
sokknum eða buxunum sem annar
ræninginn missti í atgangnum.
„Við treystum því að einhverjir
hafi tekið eftir þessum skringilegu
félögum og biðjum fólk að láta okk-
ur vita,“ sagði Andy Hart hjá Scot-
land Yard.
Dýravinur
undir stýri
♦ ♦ ♦