Morgunblaðið - 24.01.2003, Blaðsíða 26

UMRÆÐAN
26 FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Útsala
Mörkinni 3, 108 Reykjavík
sími 588 0640
Opið: mán.-fös. 11-18, lau. 11-15
15-60% afsláttur
HINN 1. júlí sl. tók Alþjóðasaka-
máladómstóllinn (International Crim-
inal Court, ICC) formlega til starfa.
Dómstólnum er ætlað að rannsaka og
ákæra einstaklinga sem taldir eru hafa
gerst sekir um glæpi gegn mannkyni,
þjóðarmorð eða stríðsglæpi. 139 ríki
hafa skrifað undir sáttmála dómstóls-
ins og 87 þeirra nú þegar staðfest hann.
Þess má geta að Ísland var tíunda ríkið
til þess að staðfesta sáttmálann. Stofn-
un ICC á sér áratugalangan aðdrag-
anda. En með henni myndaðist loksins
skýr pólitískur vilji á alþjóðlegum vett-
vangi til þess að binda enda á refsileysi
einstaklinga þegar um er að ræða stór-
kostlega glæpi eins og glæpi gegn
mannkyni, þjóðarmorð og stríðsglæpi.
Kröfugerð Bandaríkjastjórnar
Bandaríkjastjórn hefur að undan-
förnu þrýst á ríki um gerð tvíhliða
samninga sem veita bandarískum rík-
isborgurum undanþágu frá framsals-
kröfu dómstólsins og m.a. sent erind-
reka um allan heim til þess að reyna að
ná samningum við sem flest lönd. Af
þessu tilefni hafa spunnist miklar deil-
ur á milli Bandaríkjastjórnar og ann-
arra ríkja, aðallega Evrópusambands-
landa og Kanada, vegna kröfu hennar
um undanþágu fyrir bandaríska þegna
frá lögsögu dómstólsins.
Í tvíhliða samningum fara bandarísk
yfirvöld fram á það við önnur lönd að
þau muni hvorki framselja grunaða
bandaríska þegna til dómstólsins, né
rétta yfir þeim í eigin landi. Óhætt er
að fullyrða að með kröfugerð sinni
grafi Bush-stjórnin undan starfi og lög-
mæti dómstólsins. Hún hefur nú þegar
gert samninga við á annan tug landa –
þar á meðal eru Ísrael, Afganistan,
Austur-Tímor, Tadsjíkistan og Úsbek-
istan – en sum þeirra hafa ekki einu
sinni undirritað sáttmálann um dóm-
stólinn.
ESB gefur eftir …
Í september sl. náðist samkomulag
innan ESB um að koma til móts við
kröfur Bamdaríkjastjórnar með því að
samþykkja að aðildarríki gætu samið
um afnám framsalskröfunnar en þá að-
eins ef hermenn og diplómatar eiga í
hlut. Um þetta voru samdar leiðbein-
andi reglur fyrir aðildarríkin. Ákvörð-
un ESB hefur verið harðlega gagnrýnd
af mannréttindasamtökum um allan
heim en viðbrögð Bandaríkjastjórnar
voru að segjast mundu hunsa sam-
þykkt ESB, með öðrum orðum halda
fast í sínar fyrri kröfur.
… og Halldór í humátt á eftir
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra virðist ekki ætla að standa í lapp-
irnar gegn kröfum Bandaríkjastjórnar.
Hann útilokar ekki gerð tvíhliða samn-
ings við Bandaríkin. Í svari við fyrir-
spurn undirritaðrar á Alþingi á dög-
unum kom fram að í júlí sl. afhentu
fulltrúar Bandaríkjastjórnar íslensk-
um stjórnvöldum drög að tvíhliða
samningi vegna framsalskröfu ICC og
að óformlegir fundir hafi átt sér stað á
milli landanna tveggja. Utanríkisráð-
herra sagði rétt að leita diplómatískra
leiða, eins og hann orðaði það, til þess
að koma til móts við kröfur Bandaríkj-
anna.
Þetta mál hefur ekki farið hátt en
það breytir því ekki að utanríkisráð-
herra þarf að svara þeirri grundvall-
arspurningu hvort pólitískir hagsmun-
ir Bandaríkjastjórnar heima fyrir, sem
kalla á refsileysi bandarískra þegna,
vegi þyngra en réttlátur, sanngjarn og
skilvirkur dómstóll sem er til þess bær
að taka á stríðsglæpum, fjöldamorðum
og glæpum gegn mannkyni, hvar sem
þeir eru framdir og án tillits til þess
hvaðan þeir koma sem gerast sekir um
slíka glæpi.
Að standa í lappirnar
gagnvart stríðsglæpum
Eftir Þórunni
Sveinbjarnardóttur
„Utanrík-
isráðherra
þarf að
svara því
hvort hags-
munir Bandaríkjanna
vegi þyngra en réttlátur,
sanngjarn og skilvirkur
dómstóll.“
Höfundur er þingkona
Samfylkingarinnar.
NÝ tegund stjórnmála virðist hafa
skotið upp kollinum undanfarin ár.
Nú er ekki lengur í tísku að trúa á
málstað og fara í framhaldi út í
stjórnmál til að vinna þeim málstað
fylgi. Nútímalegir stjórnmálamenn
gefa fyrst kost á sér til ákveðinna
embætta og finna sér svo málstað.
Þetta sást best á Ingibjörgu Sólrúnu
Gísladóttur þegar tilkynnt var að
hún yrði forsætisráðherraefni Sam-
fylkingarinnar. Þegar hún var spurð
hvaða málefni hún stæði fyrir kom
svarið um hæl: Jú, ég þarf bara að
fara heim og kynna mér það.
Það hefur svo komið á daginn, að
rétt eftir að kannanir sýna meiri-
hlutafylgi við Kárahnjúkavirkjun
reynist hinn nýi leiðtogi Samfylking-
arinnar sammála þeim meirihluta.
Kannski ekki að furða þegar vara-
formaður Samfylkingarinnar hefur
lýst því yfir í sjónvarpi að Samfylk-
ingin ætli að gera kannanir til að
finna út hvað fólk vilji og síðan búa til
stefnu í framhaldinu. Sem minnir á
fleyg orð Jims Hackers, forsætisráð-
herra, úr þáttunum Já, ráðherra, um
að hann væri leiðtogi fólksins og
myndi elta það hvert á land sem er.
MBA-próf fremur en hugsjón?
Þetta er umhugsunarefni. Eru
stjórnmál að þróast í þá átt að fólk
eigi að kjósa sér framkvæmdastjóra?
Mun þurfa MBA-próf í stjórnun í
framtíðinni til að stjórna Íslandi hf?
Eiga stjórnmálaflokkar að hafa
sömu markið en rífast einungis um
útfærsluleiðir og þá einstaklinga
sem eigi að fá að sitja í stjórn? Eru
hugsjónir barnalegt hjal óþroskaðs
fólks? Er nú svo komið að náttúru-
vernd og heimsfriður séu orð sem
einkum heyrast úr munni fegurðar-
drottninga?
Vinstrihreyfingin – grænt fram-
boð hefur ekki viljað leyfa fegurð-
ardrottningunum að sitja einum að
málefnunum. Við teljum að stjórn-
mál snúist um að koma hugsjónum í
verk. Og hugsjónir okkar eru meðal
annars þær að fórna ekki einum
stærstu ósnortnu víðernum Evrópu
fyrir skjótfenginn gróða. Æskilegra
sé að veðja ekki öllu sínu á einn stór-
iðjuhest en deila áhættunni á smærri
og umhverfisvænni iðnað.
En það er ekki eina mál flokksins.
Við trúum því einnig að samfélags-
vandamál á borð við fíkniefnaneyslu
verði ekki leyst með harðari refsing-
um og auknu eftirliti heldur breyttu
samfélagi. Við höfnum eftirlits- og
refsingasamfélagi. Glæpir eru sam-
félagsmein sem hægt er að lækna og
hefur stundum tekist að lækna og
jöfnuður er besta lækningin. Stað-
reyndin er hins vegar sú að í sam-
félagi okkar eru fátæktargildrur
þannig að ef fólk lendir í vitlausum
rúllustiga getur það ekki annað en
færst neðar.
Höldum stefnu
Við trúum því að friður sé æski-
legt heimsástand og að hann fáist
ekki með auknum framlögum til
vopna og hernaðarbandalaga heldur
með jafnari skiptingu auðsins. Þess
vegna viljum við ekki taka þátt í því
að allur auður heimsins safnist á
vestrænar hendur á meðan þjóðir
þriðja heims landanna svelta heilu
hungri, stráfalla úr sjúkdómum á
borð við alnæmi og eiga aldrei mögu-
leika á að njóta sömu tækifæra og
iðnvæddar þjóðir. Þær hafa líka lent
í vitlausum rúllustiga.
Mestu máli skiptir að undanfarin
fjögur ár hefur Vinstri hreyfingin
–Grænt framboð staðið við hugsjónir
sínar og ekki látið reka á reiðanum
undan pólitískum vindum. Við vorum
ekki á móti Kárahnjúkavirkjun af
því að hún væri óvinsæl heldur
vegna þess að við vildum að náttúran
fengi að lifa óáreitt. Eins höfum við
staðið við okkar stefnu í sjávarút-
vegsmálum og í utanríkismálum.
Kosningamálin frá 1999 eru ekki
gleymd hjá okkur.
Við trúum því að á endanum skili
það mestum árangri að halda fast í
hugsjónir sínar. Það ætlum við að
gera.
Eru hugsjónir
tískufyrirbæri?
Eftir Katrínu
Jakobsdóttur
„Eru stjórn-
mál að
þróast í þá
átt að fólk
eigi að kjósa
sér framkvæmda-
stjóra?“
Höfundur er formaður
Ungra vinstri grænna.
ÉG HEF verið sökuð um landráð,
voðaverk og svik við komandi kyn-
slóðir. Sagt er að ég sé ein af þeim
sem krossfesta og nauðga. Allt
vegna þess að ég greiddi atkvæði
með því í borgarstjórn að Reykjavík-
urborg gengist í ábyrgðir vegna lána
til byggingar Kárahnjúkavirkjunar.
Þeir sem hlynntir eru framkvæmd-
unum taka flestir fram að þeir virði
sjónarmið þeirra sem eru þeim and-
víg. Mótmælendur nota hins vegar
stór og tilfinningaþrungin orð og
virðast ekki gera sér grein fyrir því
að þeir eru að ráðast á einstaklinga.
Ég ætla ekki að falla í sömu gryfju
og persónugera jarðskjálftana á
Suðurlandi, gosið í Vestmannaeyjum
eða snjóflóðin í Súðavík og á Flat-
eyri. Náttúran á okkar litlu eyju
nyrst í Atlandshafi er oft á tíðum
óblíð en okkur hefur tekist að gera
hana byggilega. Við getum hins veg-
ar ekki látið staðar numið enda ber-
um við ábyrgð á komandi kynslóðum
og afkomu þeirra.
Samkvæmt mati Landsvirkjunar
sem staðfest hefur verið af virtum
hagfræðingum er áætluð arðsemi á
eigið fé vegna framkvæmdanna 11%
og hverfandi lítil hætta er á að
ábyrgðir falli á eigendur. Sérfræð-
ingar segja þjóðhagslega hag-
kvæmni mikla og draga muni úr at-
vinnuleysi. Þegar saman fer einstætt
tækifæri til að framleiða í stórum stíl
hreina orku og stóraukin tækifæri
með þjóðgarða og vistvæna ferða-
mennsku á Austurlandi lít ég svo á
að gríðarlegir atvinnuhagsmunir
vegi þyngra en þurrlendi uppi í
óbyggðum. Ég mótmæli því að vera
kölluð föðurlandssvikari fyrir þá sök
eina að ég met manninn meira en
óbyggðirnar.
Ég er ekki
landráðamaður
Eftir Guðrúnu Ebbu
Ólafsdóttur
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
„Ég met
manninn
meira en
óbyggð-
irnar.“
NÚ ER álagningu fasteignagjalda
víðast hvar lokið og bregður sumum í
brún. Við afgreiðslu fjárhagsáætlun-
ar Hafnarfjarðarbæjar fyrir árið 2003
ákvað meirihluti Samfylkingarinnar í
bæjarstjórn að hækka fasteignagjöld
af íbúðarhúsnæði úr 0,32% af heild-
arfasteignamati í 0,36%. Bæjar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins lögðu
hins vegar til óbreytt gjald. Samfylk-
ingin felldi þessa tillögu og þannig
snerist hið mikla kosningaloforð
þeirra um lægri fasteignagjöld upp í
andhverfu sína.
Tekist var einnig á um holræsa-
gjald en Sjálfstæðisflokkurinn lagði
áherslu á að það yrði óbreytt en Sam-
fylkingin ákvað hins vegar lækkun.
Sú ráðstöfun rýrir tekjur Fráveitunn-
ar um rúmar 40 milljónir króna en
hún þarf að takast á við gríðarleg
verkefni á næstu misserum og er
lækkun því óraunhæf.
Samfylkingin lagði til að viðmiðun-
artekjur ellilífeyrisþega og öryrkja til
lækkunar á fasteignaskatti af eigin
íbúð yrðu hækkaðar milli ára um 5%.
Sjálfstæðisflokkurinn taldi ekki nóg
að gert og lagði því til að hækka við-
miðunartekjur um 10%. Svo brá við
að Samfylkingin samþykkti þessa
breytingartillögu. Hins vegar kom
berlega fram við afgreiðslu annarra
liða á fjárhagsáætlun bæjarins að
Samfylkingin í Hafnarfirði leitaði ým-
issa leiða til aukinna tekna m.a. með
nýjum álögum á eldri borgara auk
þess að minnka framlag til fé-
lagsstarfs þeirra. Hækkað var gjald
fyrir heimaþjónustu og mötuneyti
eldri borgara og lækkað framlag bæj-
arins til sumarorlofs aldraðra.
Þetta voru jóla- og áramótakveðjur
Samfylkingarinnar til eldri borgara í
Hafnarfirði. Sumir talsmenn þess
flokks fara mikinn og nöldra, m.a. yfir
tímamótasamkomulagi Landssam-
bands eldri borgara og ríkisstjórnar-
innar, enda þeim greinilega ekki að
skapi að sátt náðist um aðgerðir í líf-
eyrismálum og þjónustu við aldraða.
Væri þeim nær að horfa gagnrýnum
augum á hvað flokkur þeirra er að
gera hér í bæjarfélaginu bæði gagn-
vart eldri borgurum og ungum for-
eldrum með börn í leikskóla. Leik-
skólagjöld voru nefnilega hækkuð um
áramótin um tæp 12% og finnur ungt
fólk sem er að byrja sinn búskap svo
sannarlega fyrir því.
Eldri borgarar og öryrkjar. – Hug-
ið að rétti ykkar til lækkunar eða nið-
urfellingar á fasteignagjaldi og hol-
ræsagjaldi. Meginreglurnar eru
birtar á heimasíðu Hafnarfjarðarbæj-
ar og væntanlega annarra sveitarfé-
laga, en sjálfsögð þjónusta væri að
auglýsa þessar reglur í fjölmiðlum.
Fasteignagjöld –
eldri borgarar
og öryrkjar
Eftir Almar
Grímsson
Höfundur er varabæjarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins í Hafnarfirði.
„Samfylk-
ingin í Hafn-
arfirði leit-
aði ýmissa
leiða til auk-
inna tekna m.a. með
nýjum álögum á eldri
borgara auk þess að
minnka framlag til fé-
lagsstarfs þeirra.“
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
flísar