Morgunblaðið - 18.03.2003, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. MARS 2003 29
ÞÚSUND manns söfnuðust sam-
an í íþróttahúsinu á Reyðarfirði
til þess að verða vitni að því, að
samningarnir um álverið við
Reyðarfjörð yrðu undirritaðir.
Það var hátíðarstemning, af því
að mikill sigur hafði unnist, eða
eins og Kristján Kristjánsson
vélstjóri á Reyðarfirði sagði í
viðtali við Morgunblaðið: „Þetta
er stór dagur eftir alveg ótrúlegt
stríð. Þegar stríðum lýkur hefst
uppbygging.“
Og um hvað stóð svo þetta
stríð? Um framtíð Austurlands
og Fjarðabyggðar hvorki meira
né minna! Sjávarútvegur hefur
að vísu verið að styrkjast í
Fjarðabyggð og laxeldi í stórum
stíl er komið vel á veg. Eftir sem
áður hefur það ekki verið nóg til
að festa byggðina svo í sessi, að
ungt fólk hafi fengið þar störf í
samræmi við sína menntun og
getað horfið til baka til sinnar
heimabyggðar. Til þess að
styrkja hana og efla eins og hug-
ur þess hefur staðið til. Til að
njóta þess að búa þar eins og
hugur þess hefur staðið til.Og
það er áreiðanlega tímanna
tákn, að þau fyrirtæki, sem fyrir
eru, skuli bjóða álverið velkom-
ið, gagnstætt því sem oft var
viðkvæðið hér á árum áður. Sér-
staklega þó við Eyjafjörð, þar
sem ýmsir af forystumönnum at-
vinnulífsins töluðu um stóriðju
sem óæskilegan keppinaut. Í
Fjarðabyggð er álverið boðið
velkomið af öllum. Ég hef það á
tilfinningunni að í hjarta sínu sé
það líka boðið velkomið af þeim
sem eru á móti því, meira að
segja af þessum eina bónda sem
hefur fyrir því að flagga í hálfa
stöng í mótmælaskyni á hverjum
degi. Við skulum rifja upp orð
Elfars Aðalsteinssonar, þegar
hann sagði, að sjávarútvegfyr-
irtækin þyrftu á álverinu að
halda til að deila þeirri sam-
félagslegu ábyrgð sem þau hefðu
axlað. Í þessum orðum felst ekki
kyrrstaða, þvert á móti liggur sú
merking í þeim, að of mikil ein-
hæfni endar með því að veikja
byggðina, þar sem fjölbreytileiki
í atvinnuháttum styrkir hana í
bráð og lengd.
Baráttan fyrir álveri við Reyð-
arfjörð hefur staðið í áratugi og
lengi vel gekk hvorki né rak,
þótt mikið væri talað. Kapít-
ulaskiptin urðu á árinu 1997,
þegar Davíð Oddsson og Halldór
Ásgrímsson lögðu til í rík-
isstjórninni, að raforka frá stór-
virkjun á Austurlandi yrði notuð
á Austurlandi en ekki flutt á
Keilisnes eins og áður var ráð-
gert. Síðan hefur ekki verið
hvikað frá því, að álver skyldi
rísa við Reyðarfjörð. Í því máli
hefur ríkisstjórnin haft alla for-
ystu. Vinstri grænir á móti eins
og gengur en Samfylkingin út og
suður til síðustu stundar. Þegar
saga þessa máls er rakin er
ómögulegt að komast að annarri
niðurstöðu en þeirri, að með
Vinstri græna eða Samfylk-
inguna í ríkisstjórn hefði draum-
urinn um álver við Reyðarfjörð
aldrei orðið að veruleika.
Sú stund verður mér ógleym-
anleg að hafa verið viðstaddur
undirskrift samninganna um
Fjarðarál. Þá átti Fjarðabyggð
eina sál. Byggðarlagið hafði ver-
ið leyst úr álögum einhæfninnar
og sömuleiðis Austurland og
eiga nú framtíðina fyrir sér.
Guðmundur Bjarnason bæj-
arstjóri Fjarðabyggðar lauk
ræðu sinni með því að segja:
„Nú skín sólin á okkur!“ Orðin
lýstu gróandanum, sem bjó í
brjósti íbúa Fjarðabyggðar og
Austfirðinga á þessari stundu.
Nýr kafli var að hefjast í
byggðasögu okkar Íslendinga.
Og í henni verða Austfirðingar
fyrirferðarmiklir.
„Nú skín sólin á okkur“
Eftir Halldór
Blöndal
„Nýr kafli var að hefjast
í byggðasögu okkar
Íslendinga. Og í henni
verða Austfirðingar
fyrirferðarmiklir.“
Höfundur er 1. þingmaður
Norðausturlands.
ÞAÐ setti ugglaust marga hljóða
þegar heyrðist af afdrifum einnar
breytingartillögu Kolbrúnar Hall-
dórsdóttur, þingmanns Vinstri-
hreyfingarinnar – græns fram-
boðs, í meðförum hins háa
alþingis. Breytingartillagan gekk
út á að jafnrefsivert væri að
kaupa vændi og að selja vændi.
Ekki datt mér í hug að þetta
væri torsótt mál á okkar tímum,
en annað kom á daginn.
Síðustu fjögur árin, eða þann
tíma sem Vinstrihreyfingin –
grænt framboð hefur átt fulltrúa
á alþingi, hefur Kolbrún Hall-
dórsdóttir lagt fram tillögu þess
efnis að kaup vændis yrðu gerð
refsiverð. Málið hefur ávallt verið
svæft í nefnd. 10. mars studdu
einungis 9 þingmenn þá breyt-
ingartillögu Kolbrúnar við stjórn-
arfrumvarp að það skyldi vera
saknæmt að kaupa vændi. Auk
allra þingmanna VG, voru það
þau Guðjón A. Kristjánsson, Sig-
ríður Jóhannesdóttir og Jóhanna
Sigurðardóttir. Aðeins tveir þing-
manna Samfylkingarinnar telja
það saknæmt að kaupa vændi.
Hvar er jafnréttið?
Það að Framsóknarflokkurinn
og Sjálfstæðisflokkurinn tregðist
við tillögum þess efnis að það sé
lögbrot að kaupa vændi kemur
ekki á óvart. Frjálshyggjuflokkar
víða um heim vilja að frelsi
mannsins vaxi og dafni og það að
kaupa sér blíðu annarrar mann-
eskju sé þannig sjálfsagður rétt-
ur hvers og eins. Sjálfstæðis- og
framsóknarmenn eru frjálslyndir
í þessum skilningi og því mátti
búast við þessari afstöðu af
þeirra hálfu. Samfylkingin hefur
í mörgum málum básúnað að hún
standi fyrir jafnrétti, kvenfrelsi,
jöfnuði og bótum á réttarkerfinu.
Síðustu vikurnar hefur flokk-
urinn komið þjóðinni fyrir sjónir
sem enn einn miðjuflokkurinn.
Það skyldi þó aldrei vera að
Samfylkingin boði ýmislegt í orði
en skorist undan þegar á hólm-
inn er komið?
Hvar voru konurnar á alþingi,
kynnu margir að spyrja sig þeg-
ar niðurstaða atkvæðagreiðsl-
unnar er skoðuð. Réttara er þó
að spyrja: „Hvar voru þeir sem
hafna klámvæðingunni, mansali
og niðurlægingu milljóna manna
og kvenna út um allan heim?“
Samfylkingin vék sér undan
þeirri ábyrgð sem felst í því að
taka af skarið þegar á hólminn er
komið. Forvitnilegt væri að
spyrja sig hvers vegna það sé.
Er það af ótta við að tapa ný-
fengnum vinsældum í skoð-
anakönnunum? Það er staðreynd,
eins undarlega og það hljómar,
að fjöldi manna telur það ósvífni
og bera vott um forræðishyggju
að vera á móti klámvæðingunni
og óheftu frelsi til allra athafna.
Vinstrihreyfingin – grænt fram-
boð hefur ekki látið af sannfær-
ingu sinni og baráttuaðferðum.
Við lítum svo á að skýr stefna sé
heiðarlegust og eðlilegust gagn-
vart kjósendum okkar. Kjós-
endur VG vita hvað þeir eru að
kjósa.
Við í Vinstrihreyfingunni –
grænu framboði hugsum til
barnanna okkar og um framtíð-
ina. Við sjáum heiminn í víðara
samhengi en svo að við bindum
trúss okkar við prósentur í skoð-
anakönnunum. Kjósendur vita
hvar þeir hafa okkur. Við berj-
umst fyrir víðsýni og jafnrétti á
borði en ekki aðeins í orði, og við
hikum ekki við að standa ein upp
og mótmæla óréttlæti og misrétti
– þrátt fyrir að sumir kjósi að
kalla það „að vera á móti öllu“.
Það er því ljóst að aðeins er um
einn vinstriflokk að ræða og því
ætti valið að reynast kjósendum
auðvelt í vor.
Löglegt að kaupa – bannað að selja?
Eftir Grím
Atlason
„Við í Vinstrihreyfing-
unni – grænu fram-
boði hugsum til
barnanna okkar og
um framtíðina.“
Höfundur er þroskaþjálfi og
skipar 4. sæti á lista VG í
Reykjavíkurkjördæmi norður.
að nefnd-
jörgunar-
nnsóknar-
og tryggja
og atvika
mstarfi við
um. Segir
hafi RNF
erlendis í
r flugvélar
lendis og
hentu er-
sem RNF
gir mikil-
nda rann-
kil mál eru
F. „Þess
ð nokkrar
ndir, þá
og eigum í
ku sam-
, NTSB.
út á gagn-
rir að slík
mninga er
með því að
ð hafa sótt
nokkur námskeið í Bretlandi og
Bandaríkjunum, meðal annars hjá
Flugöryggisstofnun Suður-Kaliforn-
íu, SCSI, sem hélt námskeið hér-
lendis á dögunum í samvinnu við
RNF. „Það hefur verið mjög lær-
dómsríkt að sækja slík námskeið
enda er tilgangurinn sá að viðhalda
faglegum vinnubrögðum og fylgjast
með því sem er að gerast í rannsókn-
araðferðum og tækni á þessu sviði.“
Áherslur að breytast
Í lokin segir Þormóður að
áherslur séu að breytast nokkuð í
flugslysarannsóknum í heiminum.
„Lengi vel hefur verið lögð áhersla á
að rannsaka aðeins flugslys. Á síð-
asta áratug lagði Alþjóðaflugmála-
stofnunin til að rannsóknanefndir
legðu sömu áherslu á alvarleg flug-
atvik enda er aðdragandi þeirra hinn
sami en kannski aðeins tilviljun sem
ræður að ekki verður slys,“ segir
hann. Bendir hann einnig á að þegar
alvarlegt flugatvik verður er hægt að
ganga að rannsóknargögnum og fá
upplýsingar með viðtölum við þá
sem komu við sögu. Slíkt sé oft ekki
unnt þegar slys hefur orðið, fólk far-
ist og gögn spillist. Segir Þormóður
að ljóst sé að vegna aukinnar flug-
umferðar næstu áratugi sé ljóst að
flugslysum og -atvikum fjölgi. Vilja
menn gera allt sem unnt er til að
forðast að þeim fjölgi í sama hlutfalli
og umferðin. „Þess vegna vilja menn
leggja aukna áherslu á rannsóknir á
atvikum og nú er til dæmis uppi hug-
mynd um að safna upplýsingum um
uppákomur í flugi og atvik í gagna-
grunn. Reynsla rannsakenda er sú
að áður en slys verður hafa komið
fram einhver frávik sem gáfu vís-
bendingu um að öryggi var ógnað.
Með því að safna slíkum upplýsing-
um í miðlægan gagnagrunn til frek-
ari greiningar er hugsanlega hægt
að koma auga á galla áður en flug-
slys verður.“
Gagnagrunnur
í undirbúningi
Þormóður segir að Alþjóðaflug-
málastofnunin og Evrópusambandið
séu að undirbúa jarðveginn fyrir
slíkan gagnagrunn en erfiðasti hjall-
inn sé að fá einstaklinga til að greina
frá uppákomum. Með því séu þeir
hugsanlega að sakfella sig. „En for-
sendurnar fyrir því að fá fram þessar
upplýsingar eru annars vegar hegn-
ingarlaust umhverfi, þ.e. að menn
verði ekki sóttir til saka, og hins veg-
ar að trygging fyrir því að nafn við-
komandi komi hvergi fram. Við er-
um að vinna að því að koma slíku
kerfi á hérlendis ásamt samgöngu-
ráðuneytinu og Flugmálastjórn.“
grundvallaratriði
u öryggis
kfella
Morgunblaðið/Halldór Kolbeinsa Sörensen.
joto@mbl.is
ð við-
ð sögu
ð-
mskiptum
ottum og
mu fyrstir
a þeir
arsveitir,
i í huga
gar upp-
ví skyni
með þess-
ang á
a að
r alltaf
mi í kjöl-
nnar
slu sem
gar hún
gefin út
end er
Eftir
kýrsla
ast þeir
kilvægi
egja þeir
g mála
er. Flug-
vegar
að veita
ar fyrr en
ur vegna
væði til
inga til
na
UM helgina hófst fundaröð
sjálfstæðiskvenna sem ber yf-
irskriftina „Stefnumót við þig –
Framtíðin er björt“. Konur í
þingflokki Sjálfstæðisflokksins
standa fyrir fundaröðinni auk
fleiri sjálfstæðiskvenna af fram-
boðslistum og úr sveit-
arstjórnum. Markmið fundanna
er að fjalla um störf og stefnu
flokksins í ríkisstjórn og þann
mikla árangur sem náðst hefur
á undanförnum árum.
Íslendingar hafa um nokkurt
skeið veitt Sjálfstæðisflokknum
umboð til þess að fara með
stjórn landsmálanna og í vor
leita sjálfstæðismenn eftir end-
urnýjuðu umboði. Við sjálfstæð-
ismenn göngum bjartsýnir til
þessarar baráttu því síðustu ár
hafa verið farsæl og nú á und-
anförnum mánuðum hefur
hverju stórmálinu af öðru verið
komið í gegn, en nægir þar að
nefna einkavæðingu ríkisbank-
anna og undirbúningsferli Kára-
hnúkavirkjunar. Efnahagslífið
er á öruggri uppleið, verðbólgan
hefur hjaðnað, vextir lækkað,
gengið styrkst og útlit er fyrir
góðan hagvöxt á næstu miss-
erum. Að óbreyttu eru því allar
forsendur fyrir því að lífskjör
haldi áfram að batna á Íslandi.
En það er ekki sjálfgefið – það
skiptir máli hverjir halda um
stjórnartaumana.
Kjósendur verða að spyrja sig
þeirrar spurningar í vor hvort
þeim muni vegna betur til lengri
eða skemmri tíma ef vinstri
stjórn verður mynduð. Menn
þurfa að rifja upp óreiðuna sem
ríkti í tíð síðustu vinstri stjórn-
ar, sem sat frá 1988–1991 og
tókst að lækka kaupmátt al-
mennings umtalsvert. Í Reykja-
vík er nú við völd vinstri sam-
bræðingur sem hefur
margfaldað skuldir borgarinnar
á mesta mesta hagvaxtarskeiði
lýðveldissögunnar. Og ekki nóg
með það, heldur jafnframt
hækkað skatta og gjöld. Þessar
staðreyndir verða kjósendur að
bera saman við störf og stefnu
ríkisstjórna Davíðs Oddssonar.
Í aðdraganda þessarar kosn-
ingabaráttu hefur Samfylkingin
tekið þann pólinn í hæðina að
ræða flest annað en málefnin
sem öllu skipta og lagt þess í
stað traust sitt á dylgjur og lág-
kúrulegan áróður sem að miklu
leyti hefur beinst að forsætis-
ráðherranum persónulega. Þessi
áróðursherferð hefur reyndar
snúist í höndunum á þeim sem
vonandi leiðir til þess við getum
einbeitt okkur að knýjandi mál-
efnum fyrir íslenskt samfélag í
kosningabaráttunni. Við sjálf-
stæðismenn munum í það
minnsta leggja allt kapp á að
fjalla um árangurinn af störfum
flokksins, þá stefnu sem við
leggjum fram og sýn okkar um
farsæla framtíð Íslands.
Árangurinn af starfi rík-
isstjórna Sjálfstæðisflokksins
blasir við. Á umliðnum tólf árum
höfum við komist í fremstu röð
þjóða á flestum sviðum. Kosning-
arnar í vor munu snúast um það
hvort Ísland muni halda áfram á
þessari öruggu framfarabraut
eða hvort eyðslupólitík vinstri
manna nái undirtökunum með til-
heyrandi skattahækkunum,
skuldaaukningu og efnahags-
óróleika. Valið liggur hjá kjós-
endum, sem við sjálfstæðismenn
treystum að muni gera sam-
anburð á þeim kostum sem í boði
eru, og velji þann sem líklegastur
er til þess að bæta enn lífskjörin
á næstu fjórum árum. Sam-
anburðurinn segir allt sem segja
þarf.
Sjálfstæðiskonur funda um land allt
Eftir Sólveigu
Pétursdóttur
„Við sjálfstæðismenn munum leggja
allt kapp á að fjalla um árangurinn af
störfum flokksins, þá stefnu sem við
leggjum fram og sýn okkar um far-
sæla framtíð Íslands.“
Höfundur er dóms- og
kirkjumálaráðherra.