Morgunblaðið - 10.06.2003, Blaðsíða 20

UMRÆÐAN
20 ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
HVER man ekki misgengi launa
og fjárskuldbindinga hér á árum
fyrr? Fjölmargir, alltof margir
lentu í því að verð-
trygging stór-
hækkaði lán þeirra
og að nokkrum
tíma liðnum voru
áhvílandi lán á
íbúðum orðin mun
hærri en markaðs-
verð íbúðanna. 90% húsnæðislán
og verðtrygging fara ekki saman,
hættan er alltof mikil. Í þessu
sambandi er ekki hægt að benda
til 90% lána hjá öðrum þjóðum,
þar er ekki verðtrygging.
Æ, æ, enn og aftur
Nýtt afl gerði það að einu af
sínum aðalmálum í nýgenginni
kosningabaráttu að sett yrði vel-
unnin heildarlöggjöf um fjár-
magnsmarkaðinn. Of lítið var
hlustað á það, þótt Morgunblaðið
sé nú að taka fyrir einstaka þætti
málsins. Ljóst er að hækkun hús-
næðislána mun í það minnsta fyrst
um sinn hækka verð á fast-
eignamarkaði. Það mun vænt-
anlega síðan kalla á auknar bygg-
ingar og aukið framboð með
tímanum. 90% verðtryggð lán
munu í verðbólguskoti hækka lán-
in og unga fólkið mun fljótlega
skulda meira en það á. Hafa menn
ekkert lært af reynslunni?
Reynslusaga margra af misgeng-
istímabilinu er hræðileg. Menn
misstu allt sem þeir áttu og stóðu
jafnvel gjaldþrota eftir. Verst var
þetta úti á landi þar sem fast-
eignaverð var lágt.
Verðtryggingu burt
Nýtt afl var með það baráttu-
mál að verðtrygging verði felld
niður. Verðtryggingin er fyrst og
fremst til þess að tryggja hag
fjármagnseigenda. Lántakandinn
tekur alla áhættuna. Verðkönnun
var gerð þegar spænsku gúrkurn-
ar voru uppseldar, neysluverðs-
vísitalan hækkaði og lán lands-
manna hækkuðu um 500 m kr.
Þegar lottómiðarnir hækkuðu
hækkuðu skuldir landsmanna um
hundruð milljóna króna.
Verðtrygging er líka hemill á
hagstjórn, hún framlengir verð-
hækkanir eins mánaðar fram í
þann næsta og viðheldur skrúf-
unni. Þegar verðtryggð húsnæð-
islán eru orðin 90% getur mis-
gengi markaðsverðs fasteigna og
fjárskuldbindinga beinlínis gert
fólk eignalaust.
Erlendur banki
Oft er rædd nauðsyn þess að
auka samkeppni á fjármagnsmark-
aði. Vextir hér eru mun hærri en í
nágrannalöndum og verður það að
mestu rakið til óhagkvæmni lána-
stofnana, væntanlega vegna
smæðar og lítillar samkeppni. Nú
er ljóst að erlendir fjárfestar
sækjast eftir kaupum á hús-
bréfum, verðtryggð, ríkisábyrgð
og háir vextir. Salan virðist ná 30
milljörðum suma mánuði til er-
lendra aðila.
Erlendur banki sem fengi að
lána til húsnæðimála á þessum
kjörum mundi væntanlega koma
hingað og setja hér á fót starf-
semi. Þar með væri samkeppni
aukin. Lækkun vaxta er miklu
meira hagsmunamál fyrir marga
en lækkun skatta.
Endurskoðun laga
um fjármagnsmarkað
Nýtt afl hvetur til endurskoð-
unar laga um fjármagnsmarkað og
þá í heild. Þar er af mörgu að
taka. Ég nefni lög um hlutafélög
og reikningshald þeirra, lög um
sjálfseignarstofnanir, tjónasjóði
tryggingafélaga, lífeyrissjóði,
skattalöggjöf o.s.frv. Nýtt afl var í
kosningabaráttunni sem hrópand-
inn í eyðimörkinni varðandi þetta
og margt annað. Nú virðist mér
Morgunblaðið ætla að gera þessi
mál að sínum og er það vel. Gríð-
arlegar hættur leynast í veikri
löggjöf um fjármálamarkað sem er
í óðfluga leysingu. Við eigum
marga hæfa menn á þessu sviði.
Ríkisstjórnin á að setja á lagg-
irnar vinnuhóp slíkra manna til
þess að fara yfir málin í heild.
Nýtt afl mun ekki skorast undan
að taka þátt í slíkri vinnu.
90 % húsnæðislán
og verðtrygging
Eftir Guðmund G. Þórarinsson
Höfundur er formaður Nýs afls.
STJÓRN Leikfélags Reykjavík-
ur braut blað í íslenskri leiklist-
arsögu 30. janúar 2002. Þá sam-
þykktu tveir
stjórnarmenn, Jó-
hann G. Jóhannsson
og Ögmundur Jó-
hannesson, gegn
mótmælum þriðja
stjórnarmanns, að
segja upp lista-
mönnum sem verið höfðu í starfi
hjá félaginu í 35-40 ár. Núverandi
stjórn, Jóhann G. Jóhannsson,
Marta Nordal og Theodór Júl-
íusson, samþykkti síðan frekari
uppsagnir eldri listamanna Leik-
félags Reykjavíkur 30. apríl 2003,
án athugasemda.
Til grundvallar uppsögnunum í
janúar 2002 lá minnisblað fram-
kvæmdastjóra með viðmið-
unarreglum um hvaða lágmarks-
vinnu leikarar þyrftu að skila „til
að halda eða öðlast fastráðningu.“
Í þessum viðmiðunarreglum felst
„að til að LR hafi efni á að hafa
fastráðna leikara“ þurfi leikarar að
leika í a.m.k. þremur uppfærslum
á ári. Leikarar eldri en 55 ára og
leikkonur eldri en 50 ára þurfa að
leika í a.m.k. 2,4 uppfærslum á ári!
Síðan var lagður fram nafnalisti
yfir þá sem ekki voru taldir hafa
uppfyllt þessi skilyrði undangengin
þrjú leikár og lagt fyrir stjórnina
að samþykkja uppsagnir þeirra.
Minnihluti stjórnar mótmælti þess-
um forsendum sem ranglátum;
verkefnafjöldi leikara væri háður
ákvörðunum leikhússtjóra og „nýt-
ingartölur“ sýndu ekki annað en að
leikhússtjóri hefði brugðist þeirri
skyldu sinni að nýta starfskrafta
leikhússins. Meirihluti stjórnar
féllst hins vegar á þessar viðmið-
unarreglur og gerði þær að sínum
með því að samþykkja tillögur
leikhússtjóra um uppsagnir leik-
ara.
Nú er eftirfarandi spurningum
beint til stjórnar Leikfélags
Reykjavíkur:
1. Hefur stjórn LR fellt þessar
viðmiðunarreglur úr gildi eða sam-
þykkt aðrar í þeirra stað til að
styðjast við þegar uppsagnir leik-
ara eru ákveðnar?
2. Hafi fyrrnefndar reglur ekki
verið felldar úr gildi, hvers vegna
var þá ekki farið eftir þeim við síð-
ustu uppsagnir leikara 30. apríl
2003?
3. Er stjórninni kunnugt um að
af þeim leikurum, sem nú eru fast-
ráðnir og ekki hefur verið sagt upp
eru einungis þrír sem uppfylla
skilyrðin „til að halda eða öðlast
fastráðningu“ samkvæmt umrædd-
um viðmiðunarreglum stjórn-
arinnar?
4. Ef viðmiðunarreglurnar eru
ekki lengur grundvöllur uppsagna
leikara væri þá ekki ástæða til að
taka til endurskoðunar þær upp-
sagnir sem ákveðnar voru á grund-
velli þeirra fyrir rúmu ári?
5. Hefur stjórnin hugleitt hversu
margir leikarar væru á föstum
samningum í landinu ef viðlíka
reglum hefði verið fylgt hjá öðrum
atvinnuleikhúsum undanfarin ár?
6. Þar sem stjórn LR hefur ekki
starfað eftir sínum eigin viðmið-
unarreglum er spurt hvort þær
hafi átt að vera „einnota“ og aðeins
til þess gerðar á sínum tíma að
falla að tilteknum einstaklingum?
Opið bréf til stjórnar Leikfélags
Reykjavíkur: Uppsagnir leikara
Eftir Sigurð Karlsson
Höfundur er leikari hjá Leikfélagi
Reykjavíkur
✝ Birna KristbjörgBjörnsdóttir
fæddist í Vík í Héð-
insfirði 11. maí
1918. Hún lést á
dvalarheimilinu
Hornbrekku í Ólafs-
firði 3. júní síðast-
liðinn. Foreldrar
hennar voru Björn
Ásgrímsson, f. 29.6.
1885, d. 22.4. 1943,
og Anna Lilja Sig-
urðardóttir, f. 19.9.
1890, d. 3.12. 1964.
Systkini hennar eru
Ása María, Sigurður
Halldór, Ásgrímur Guðmundur,
Halldóra Guðrún, Stefanía Sól-
ey, Stefán Zophanías, sem öll
eru látin, en á lífi eru Sigurlaug
Soffia er dvelst á Dalbæ á Dal-
vík og Kristín Ingibjörg sem er
búsett í Reykjavík.
Birna giftist 25. desember
1940 eftirlifandi eiginmanni sín-
um, Gunnari Björnssyni, sjó-
manni á Ólafsfirði, f. 22.10.
1919. Foreldrar hans voru Sig-
fríður Björnsdóttir, f. 18.2.
1897, d .3.10. 1978, og Björn
Einar Friðbjörnsson, f. 21.2.
1896, d. 22.10. 1924. Birna og
Gunnar eignuðust sex börn. Þau
eru: 1) Stúlka, f. andvana í sept-
ember 1940; 2) Björn, f. 6.7.
1942, kvæntist Klöru Gestsdótt-
ur sem er látin. Eignuðust þau
sex börn og 15 barnabörn. Sam-
býliskona Björns er
Sigríður Olgeirs-
dóttir og á hún þrjú
börn; 3) Sævar, f.
3.8. 1943, kvæntist
Rannveigu Önnu
Hallgrímsdóttur,
eiga þau fjögur
börn og átta barna-
börn. Þau slitu
samvistum. Sam-
býliskona Sævars
er Ólöf Lilja Stef-
ánsdóttir og á hún
tvo syni og þrjú
barnabörn; 4) Birg-
ir, f. 16.9. 1945,
kvæntur Hrefnu Axelsdóttur og
eiga þau tvær dætur og sex
barnabörn; 5) Gunnar, f. 8.7.
1948, kvæntur Stellu Báru
Hauksdóttur, eiga þau fjögur
börn og sjö barnabörn, 6) Sig-
urður, f. 25.10. 1949, kvæntur
Ólínu Þorsteinsdóttur og eiga
þau þrjú börn og fjögur barna-
börn.
Birna ólst upp hjá foreldrum
sínum til níu ára aldurs en var
þá sett í fóstur til hjónanna
Gunnars og Guðrúnar á Búð-
arhóli á Kleifum í Ólafsfirði.
Hún var hjá þeim þar til hún
giftist Gunnari og var heima-
vinnandi húsmóðir alla tíð.
Útför Birnu Kristbjargar fer
fram frá Ólafsfjarðarkirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
14.
Elsku amma. Nú ertu farin frá
okkur og komin til þeirra sem eru
farnir á undan.
Þegar ég hugsa til baka og minn-
ist allra stundanna með þér og vetr-
arins sem ég var hjá ykkur afa man
ég helst eftir sögunum þínum um
lífið í Héðinsfirði en þangað leitaði
hugur þinn mikið þó að þú værir
ekki gömul þegar mamma þín
fylgdi þér yfir fjöllin á Kleifarnar
þar sem þú ólst upp í fóstri frá níu
BIRNA KRISTBJÖRG
BJÖRNSDÓTTIR
✝ Birgir Ágústssonfæddist á Fá-
skrúðsfirði 2. októ-
ber 1933. Hann lést
á Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi í
Fossvogi 2. júní síð-
astliðinn.
Foreldrar Birgis
voru Ágúst Lúðvíks-
son, f. 2. ágúst 1902
á Hafnarnesi í Fá-
skrúðsfirði, d. 12.
maí 1936, og Marta
Sveinbjörnsdóttir, f.
11. júlí 1908 á Eyj-
ólfsstöðum í Fossár-
dal, d. 20. janúar 1999.
Systkini Birgis eru: 1) Selma,
f. 15. ágúst 1928, maki Uni Guð-
mundur Hjálmarsson Diego; 2)
Halla, f. 23. nóvember 1929,
maki Þorvaldur Guðmundsson;
3) Haraldur, f. 8. maí 1932, d. 19.
mars 1972; 4) Unnar, f. 9. nóv-
ember 1934. Hálfsystkini Birgis,
sammæðra, eru: 5) Ágúst Heiðar
Sigurðsson, f. 23. október 1938,
maki Sigrún Júlíusdóttir; 6) Sig-
ríður Emilsdóttir, f. 23. júní
1948, maki Pálmi Stefánsson.
Birgir kvæntist Þóreyju Sig-
urbjörnsdóttur, f. 13. júní 1935,
23. maí 1954. Þau skildu árið
1962. Börn þeirra eru: 1) Stein-
unn Björk, f. 10. júlí 1954, með
BA-próf í félagsfræði og mast-
erspróf í sálfélagslegri ráðgjöf.
Sonur Steinunnar er Birgir Sig-
urðsson, f. 11. júní 1982; 2)
Ágúst, f. 16. maí 1957, tækni-
fræðingur, maki Jóhanna Her-
mansen, f. 28. maí 1954. Börn
þeirra eru: Elva Björk, f. 26. maí
1980, maki Ágúst Ingi Arason f.
18. júní 1979, Ari Birgir, f. 23.
maí 1987, Guðni
Agnar, f. 2. ágúst
1990, og Sigríður
Margrét, f. 14.
ágúst 1996; 3) Krist-
ín, f. 1. apríl 1960,
garðyrkjufræðing-
ur, maki Heiðar
Sigurðsson, f. 19.
maí 1958. Börn
þeirra eru: Þórey, f.
3. apríl 1989, Marta,
f. 16. mars 1993, og
Vignir, f. 11. mars
1995. Sonur Heiðars
er Heiðar Ingi, f.
21. ágúst 1985; 4)
Sigurbjörn, f. 8. febrúar 1962,
læknir, maki Helga Sigurðar-
dóttir, f. 18. ágúst 1963. Börn
þeirra eru: Friðrik, f. 1. sept-
ember 1988, og Guðrún, f. 1.
mars 1991.
Birgir átti einnig Helga, f. 24.
ágúst 1967, lækni, með Fanneyju
Helgadóttur, f. 4. janúar 1944.
Dóttir Helga er Fanney, f. 11.
nóvember 1997, móðir hennar er
Sesselja Þóra Sigurðardóttir, f.
15. nóvember 1965.
Birgir var til nokkura ára í
sambúð með Önnu Maríu Lár-
usdóttur, f. 19. mars 1946. Dóttir
þeirra er Barbara Linda, f. 29.
júní 1971, ljósmyndari.
Birgir var húsgagnasmíða-
meistari að mennt og rak í ára-
tugi eigið húsgagnasmíðaverk-
stæði. Hann byggði verslunar-
og skrifstofuhúsnæði í Skeifunni
og var í mörg ár þar með eigið
fyrirtæki og leigusölu.
Útför Birgis fer fram frá Bú-
staðakirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30. Jarðsett
verður í Fossvogskirkjugarði.
Elskulegur faðir okkar lést eftir
skamma sjúkrahúsdvöl í kjölfar
bráðaveikinda. Hann var fæddur og
uppalinn í Bræðraborg á Fáskrúðs-
firði og var næstyngstur fimm al-
systkina, en hann átti einnig tvö
yngri hálfsystkini. Hann var aðeins
um þriggja ára gamall þegar faðir
BIRGIR
ÁGÚSTSSON
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21
sími 551 4050
Reykjavík
Brúðkaupsgjafir
Br
úð
ar
gj
af
al
is
ta
r
Mörkinni 3, sími 588 0640.
Opið mán-fös kl.11-18 - lau kl. 11-15
www.casa.is

    



 


 


      


 !

MOGGABÚÐIN
mbl.is