Morgunblaðið - 04.07.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 FÖSTUDAGUR 4. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GERHARD Schröder, kanslari
Þýskalands, krafðist þess í gær að
Silvio Berlusconi, forsætisráðherra
Ítalíu, bæðist formlega afsökunar á
ummælum sem hann lét falla í Evr-
ópuþinginu í garð þýsks þing-
manns, Martin Schultz, í fyrradag.
Berlusconi bauð Schultz hlutverk
„capo“ eða fangavarðar í fangabúð-
um nasista í ítalskri kvikmynd.
Schröder sagði ummæli Berluscon-
is „algerlega óviðunandi“.
Leiðtogar stærstu flokkanna á
Evrópuþinginu ræddu í gær hver
formleg og opinber viðbrögð þings-
ins við ummælum Berlusconis ættu
að vera. Að loknum tveggja stunda
viðræðum varð niðurstaðan sú að
Pat Cox, forseti þingsins, skyldi
ræða við forsætisráðherrann til að
komast að „sanngjarnri og yfirveg-
aðri niðurstöðu“. Þannig náðu
íhaldsmenn, samherjar Berluscon-
is, að hindra að forsætisráðherrann
þyrfti að biðja Evrópuþingið opin-
berlega afsökunar en þess höfðu
evrópskir sósíalistar krafist. „Ann-
aðhvort verður lögð fram afsökun-
arbeiðni eða samskipti þingsins og
formannsins bíða verulega
hnekki,“ sagði Gary Titley, fulltrúi
breska Verkamannaflokksins á
þinginu.
Cox sagðist í viðtali við írska rík-
isútvarpið í gær óttast „erfiðleika-
tíma“ innan stofnana Evrópusam-
bandsins (ESB) vegna málsins en
kvaðst jafnframt vonast til að
stofnanirnar byggju yfir nægilegri
„visku og hæfni“ til að láta málið
ekki trufla vinnu sína í framtíðinni.
Berlusconi neitaði að taka um-
mælin til baka er Cox fór fram á
það við hann á miðvikudag og sagði
þau einungis hafa verið „kaldhæðn-
islegan brandara“.
Sakar stjórnarand-
stöðuna um samsæri
Forsætisráðherrann kenndi í
gær vinstrisinnaðri stjórnarand-
stöðu ríkisstjórnar sinnar um þá
diplómatísku örðugleika sem um-
mæli hans hafa haft í för með sér.
„Þetta var rækilega undirbúið af
stjórnarandstöðunni,“ sagði hann
án þess að skýra orð sín nánar.
Berlusconi hefur áður sagt
stjórnarandstöðuna hafa komið af
stað gagnrýnisöldu í Evrópu vegna
nýrra ítalskra laga sem veita for-
sætisráðherranum friðhelgi gagn-
vart lögum þannig að hann þurfi
ekki að mæta fyrir rétt vegna spill-
ingarákæru á hendur honum. Það
voru einmitt þessi lög sem Schultz
gagnrýndi Berlusconi fyrir á mið-
vikudag er forsætisráðherrann lét
hin umdeildu orð falla.
Evrópskir fjölmiðlar
hneykslaðir
Evrópskir fjölmiðlar brugðust
flestir ókvæða við ummælum Berl-
usconis í Evrópuþinginu í fyrra-
dag. Þannig sagði þýska blaðið
Tagesspiegel ummælin ekki ein-
ungis hafa verið axarskaft heldur
sýnt hinn rétta Berlusconi. „Slíkar
uppákomur gerast ekki fyrir til-
viljun,“ sagði blaðið. Í sama streng
tók spánska blaðið El Periodico
sem sagði forsætisráðherrann hafa
„sýnt sitt rétta andlit“ í þinginu.
Þá atyrtu grískir fjölmiðlar Berl-
usconi líkt og flestir aðrir en leið-
toginn lét ummælin falla aðeins
degi eftir að Ítalir tóku við forsæti
í ESB af Grikkjum. Ríkisstjórn
landsins vildi þó ekki láta hafa
neitt eftir sér um uppákomuna.
Í heimalandi Berlusconis voru
flestir fjölmiðlar einnig óvægnir í
garð leiðtoga síns. Þannig sagði
dagblaðið La Repubblica fram-
komu hans sýna hversu mikill við-
vaningur hann sé í starfi stjórn-
málamanns. Ein af fáum jákvæðum
umfjöllunum sem atvikið fékk var í
dagblaði sem fyrrum talsmaður
Berlusconis, Guiliano Ferrera,
stýrir. Í leiðara blaðsins í gær
sagði Ferrera: „Það var gott hjá
forsætisráðherranum að kalla hr.
Schultz fangavörð. Hinn sósíalíski
fulltrúi kom fram við hann eins og
afbrotamann.“
Alessandra Mussolini, barna-
barn Benito Mussolinis fyrrum ein-
ræðisherra á Ítalíu, varði ummæli
Berlusconis í gær. Alessandra, sem
situr á þingi fyrir hinn hægri-
sinnaða flokk Allianza Nazional,
sagði forsætisráðherrann hafi
brugðist eðlilega við árásum á
ítölsku þjóðina. „Þegar ráðist er á
Berlusconi er ráðist á Ítalíu vegna
þess að hann er forsætisráðherra
okkar, valinn af ítölsku þjóðinni,“
sagði hún. Hún bætti þó við að
Berlusconi hefði betur þagað en að
láta fyrrnefnd ummæli falla.
Schröder krafði Berlusc-
oni um afsökunarbeiðni
Berlín, Strassborg, Brussel, Róm. AFP. AP.
AP
Berlusconi, forsætisráðherra Ítalíu,
grípur um andlit sér á fundi Ítalska
verslunarráðsins í Róm í gær.
„Capos “–
fangaverðir
nasista
ÞEGAR Silvio Berlusconi sagði
Martin Schultz vera tilvalinn í
hlutverk „capo“ í kvikmynd um
fangabúðir á tímum nasista var
hann ekki að líkja þingmanninum
við fangaverði nútímans. Berlusc-
oni hæddist í fyrradag að fleiri
fulltrúum á Evrópuþinginu en það
var vísun hans í „capo“ sem vakti
reiði. Í fangabúðum nasista í síð-
ari heimsstyrjöldinni voru „capos“
fangaverðir sem nasistar völdu
sérstaklega til að niðurlægja og
pynda aðra fanga. Oft urðu
glæpamenn fyrir valinu og voru
„capos“ fyrirlitnir jafnt af föng-
unum sem nasistunum sjálfum.
Þeir fengu þó betri meðferð en
aðrir fangar.
Að því er fram kemur í orðabók
sem var tekin saman í Bandaríkj-
unum um helför gyðinga voru
gyðingar oft valdir í þetta hlut-
verk til að valda deilum meðal
fanganna. Þá segir Ben Gurion
University í Ísrael orðið „capo“
hafa verið notað um undirtyllur í
röðum gyðinga sem unnu fyrir
stjórn nasista. Miðstöð Simon
Wiesenthal kveður orðið hafa ver-
ið notað yfir fanga sem SS-
sveitirnar létu stjórna vinnu ann-
arra fanga en orðið „capo“ er ein-
mitt komið úr latínu þar sem það
merkir sá sem stjórnar.
Á tímum nasista litu sumir á
„capo“ sem samstarfsmenn nas-
ista en aðrir töldu þá fórnarlömb
sorglegra kringumstæðna sem
reyndu að komast af við hörmu-
legar aðstæður og gerðu sitt besta
til að hjálpa öðrum gyðingum.
Seinheppnir þjófar
Stokkhólmi. AP.
FYRIR tvo sænska þjófa var gær-
dagurinn helst til mikill óhappa-
dagur. Þeir byrjuðu daginn á að
ræna verslun og hesthús í Suður-
Svíþjóð þar sem þeir náðu góðum
gripum. En lögreglan átti auðvelt
með að finna þá því reiðhjól stóð
út úr skottflóttabílsins. Auk þess
höfðu kumpánarnir sett á hann
bílnúmer sem þeir höfðu stolið af
öðrum bíl, en sá var eftirlýstur.
Tvíeykið var því fljótlega stöðvað
af lögreglu sem tók eftir hjólinu
og eftirlýsta bílnúmerinu rétt ut-
an við bæinn Marieholm. Báðir
voru handteknir en áður en tókst
að færa þá í fangageymslur fékk
annar hjartaáfall en hinn floga-
veikiskast. Hinir seinheppnu
glæpamenn voru því báðir sendir
á sjúkrahús en voru eftir það
færðir á lögreglustöðina.
DESKÖTTUR hlýjar sér við hitann
frá lampa í Taronga-dýragarðinum
í Sydney í Átralíu. Þar hefur hita-
stig ekki verið lægra í sjö ár, en það
fór niður í 12 gráður í gær.
Starfsmenn dýragarðsins hafa
því þurft að grípa til þess ráðs að
setja upp hitalampa hjá deskött-
unum sem eru vanir mun meiri
hita, en heimkynni þeirra eru í
Angola, Namibíu, Suður-Afríku og
Suður-Botswana.
Reuters
Hlýjar sér við lampa í kuldanum
ÞRÍR Írakar biðu bana og tíu banda-
rískir hermenn særðust á fjórum
stöðum í Írak í gær, í sprengingu í
bæ norðaustan við Bagdad og þrem-
ur árásum á bandaríska hermenn.
Nokkrir Írakar særðust, þeirra á
meðal sex ára drengur, að sögn sjón-
arvotta og bandarískra herforingja.
Sprenging varð í bænum Baq-
ouba, um 55 km norðaustan við
Bagdad, þegar bæjarbúar söfnuðust
saman til að mótmæla handtöku sjía-
klerks. Íraki beið bana í sprenging-
unni og fimm særðust. Bandarískur
herforingi í bænum sagði að hand-
sprengja hefði sprungið í höndum
eins mótmælendanna og talið væri
að hann hefði ætlað að kasta henni
yfir vegg í kringum byggingar her-
námsliðsins. Bandarískir hermenn
skutu svo að mótmælendunum til að
dreifa þeim og fjórir Írakar særðust.
Fregnir hermdu að bandarískir
hermenn hefðu ráðist inn í hús sjía-
klerks í Baqouba í fyrrinótt og hand-
tekið hann, son hans og átta aðra.
Bremer biður um aðstoð
Sex bandarískir hermenn særðust
í sprengjuárás á jeppa þeirra í bæn-
um Ramadi, hundrað km vestan við
Bagdad. Sjónarvottar sögðu að tveir
menn hefðu kastað sprengju á jepp-
ann, en bandarískir herforingjar
sögðu að hann hefði ekið á sprengju.
Síðar í gærmorgun var sprengju
skotið á bílalest bandarískra her-
manna í miðborg Bagdad og þrír
þeirra særðust. Sjónarvottar sögðu
að hermennirnir hefðu hafið skothríð
eftir sprenginguna, skotið saklausan
vegfaranda til bana og sært nokkra.
Bandarískir hermenn urðu einnig
fyrir árás leyniskyttu í vesturhluta
Bagdad og einn þeirra særðist. Her-
mennirnir skutu árásarmanninn til
bana og særðu sex ára dreng sem
var með honum, að sögn talsmanns
bandaríska herliðsins í Bagdad. Alls
hafa 67 bandarískir hermenn beðið
bana í Írak frá 1. maí þegar banda-
rísk stjórnvöld lýstu því yfir að öllum
meiriháttar hernaðaraðgerðum væri
lokið í landinu. Að minnsta kosti 26
hermannanna féllu í árásum Íraka.
Hermt var í gær að Paul Bremer,
leiðtogi hernámsstjórnarinnar, hafi
óskað eftir liðsauka vegna árásanna.
Bandaríska dagblaðið The Phila-
delphia Inquirer hafði eftir ónafn-
greindum embættismönnum í Wash-
ington að Donald Rumsfeld,
varnarmálaráðherra Bandaríkjanna,
hefði tekið beiðnina til athugunar.
Ekkert lát á árásum á bandaríska herliðið í Írak
Þrír Írakar bíða bana
og tíu hermenn særast
Reuters
Ungir Írakar rífa hér í sundur eyðilagða bandaríska herbifreið sem
sprengju hafði verið skotið á í Bagdad, höfuðborg Íraks, í gær.
Bagdad. AFP, AP.