Morgunblaðið - 21.07.2003, Blaðsíða 12

ERLENT
12 MÁNUDAGUR 21. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TVEIR bandarískir hermenn féllu í
árás í gær skammt frá borginni
Mosul í norðurhluta Íraks en þar
hefur verið fremur kyrrt hingað til.
Hafa Bandaríkjamenn nú misst
rúmlega 150 menn frá því innrásin
hófst og hátt í þriðjung þeirra eftir
að lýst var yfir sigri í stríðinu 1. maí
síðastliðinn.
Óttast er, að átökin í Írak séu að
færast á nýtt stig en í gær var einnig
ráðist á bílalest, sem var kirfilega
merkt Sameinuðu þjóðunum. Var
íraskur ökumaður drepinn og hjálp-
arstarfsmaður særður. Nokkru áður
hafði einn starfsmaður SÞ verið
særður í árás fyrir sunnan Bagdad.
Vekja þessar árásir miklar áhyggjur
og benda auk annars til, að ókyrrðin
í Írak fari vaxandi.
Fjöldi manns mótmælti
Bandaríkjaher
Um 10.000 manns efndu í gær til
mótmæla gegn Bandaríkjamönnum í
hinni helgu borg Najaf og lýstu yfir
fullum stuðningi við sjítaklerkinn
Moqtada Sadr en hann hefur snúist
hart gegn hernámi Bandaríkja-
manna. Kom til stimpinga við banda-
ríska hermenn en þeim lauk með því,
að klerkarnir kröfðust þess, að
bandarískt herlið yrði flutt burt frá
Najaf og yfirráð yfir sjónvarpsstöð í
bænum fengin í hendur heimamönn-
um. Áður hafi yfirmaður bandarísku
hermannanna hótað að beita valdi ef
fólkið hyrfi ekki á braut.
John Abizaid hershöfðingi og yf-
irmaður bandaríska herliðsins í Írak
sagði í gær að ætlunin væri að þjálfa
um 3.500 manna íraskt herlið, sem
ætlað væri að berjast við hlið banda-
rískra og breskra hermanna ef þess
gerðist þörf.
Írösk ríkisstjórn hugsanlega
komin innan árs
Sagði Abizaid, að þetta lið gæti
orðið vísirinn að nýjum stjórnarher í
Írak. Sagði hann ljóst, að ekki yrði
fækkað í bandaríska herliðinu næstu
þrjá mánuði en í því eru nú 148.000
menn.
Paul Bremer, sem annast upp-
byggingarstarfið í Írak fyrir hönd
Bandaríkjastjórnar, sagði í gær, að
hugsanlega yrði búið að skipa eig-
inlega ríkisstjórn í landinu innan árs
en það færi þó eftir því hvernig
gengi að semja nýja stjórnarskrá.
Vonaðist hann til, að til stjórnar-
skrárráðstefnu yrði boðað í septem-
ber.
Tveir bandarískir hermenn voru felldir í fyrirsát í Norður-Írak í gær
Ókyrrð og
árásir virðast
fara vaxandi
AP
Meira en tíu þúsund sjía-múslimar söfnuðust saman í hinni helgu borg
Najaf í Írak í gær til að mótmæla veru bandaríska hersins þar.
Bagdad. AFP.
KÍNVERSKIR gestir á alþjóðlegri
gæludýrasýningu í borginni
Shanghai virða hér fyrir sér hvolpa
af ýmsum gerðum sem þar voru
boðnir til sölu í gær.
Gæludýraeign er nú að verða
afar vinsæl í Kína en til skamms
tíma var hún bönnuð af stjórnvöld-
um þar sem það þótti of borgara-
legt fyrir fólk í landi alþýðunnar að
eiga einhvers konar gæludýr.
Þökk sé vaxandi velmegun og
meira frjálsræði á undanförnum
áratug sækjast Kínverjar nú í æ
meiri mæli eftir því að eignast slíka
félaga eins og áhugi gesta á sýning-
unni í Shanghai ber glöggt vitni
um.
Reuters
Gæludýr verða sífellt
vinsælli í Kína
NIÐURSTÖÐUR nýrrar
rannsóknar benda til þess að
konur sem neyta fituríkrar
fæðu auki um helming líkurnar
á að fá brjóstakrabbamein ein-
hvern tíma á ævinni. Rann-
sókn, sem unnin var í Cam-
bridge University á Englandi,
gefur til kynna að konum sem
neyta meira en 90 gr af fitu á
dag sé helmingi hættara við
brjóstakrabbameini en þeim
sem neyta aðeins 40 gr af fitu.
Talið er að rannsóknin verði
umdeild því niðurstöðurnar
ganga þvert á niðurstöður
margra umfangsmikilla rann-
sókna sem hafa engin tengsl
fundið milli fæðu kvenna og
brjóstakrabbameins. Aðstand-
endur rannsóknarinnar segja
hins vegar að fylgst hafi verið
með matarræði nánar en áður.
13.000 enskar konur héldu
nákvæmar dagbækur frá 1993–
1997 um hvaða fæðu þær
neyttu dag. „Tengsl á milli fitu-
neyslu og brjóstakrabbameins
komu helst fram við neyslu
mettaðrar fitu, sem einna helst
er að finna í fituríkri mjólk,
smjöri, kjöti og kexi,“ segir
Sheila Bingham sem stýrði
rannsókninni. Samkvæmt Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnun-
inni (WHO) eru 8–11% líkur á
að konur fái brjóstakrabba-
mein einhvern tíma á ævinni.
Feitmeti
tengt
brjósta-
krabba
London. AP.
ARIEL Sharon, forsætisráðherra
Ísraels, gaf engin loforð um að leysa
fleiri palestínska fanga úr haldi á
fundi sem hann
átti með Mahmud
Abbas, forsætis-
ráðherra Palest-
ínu, í Jerúsalem í
gær. Á fundinum
var aftur á móti
ákveðið að sett
yrði á stofn sam-
eiginleg nefnd
með fulltrúum
beggja þjóða sem
ákvæði hversu margir palestínskir
fangar yrðu leystir úr haldi Ísraela,
að sögn palestínska upplýsingaráð-
herrans, Nabil Amr. „Þetta var ár-
angursríkur fundur og ég vona að
hann leiði til góðs á næstunni.“
Öskruðu hvor á annan
Annar palestínskur heimildar-
maður, náinn samstarfsmaður Abb-
as, sagði hins vegar að viðræðurnar
hefðu verið stormasamar og umsát-
ur um höfuðstöðvar Yassers Arafats
í Ramallah á Vesturbakkanum síð-
astliðna 19 mánuði hefði skyggt á
aðrar umræður. „Þetta var erfiður
fundur. Þeir öskruðu oft á hvor ann-
an,“ sagði hann og bætti við að Abb-
as hefði sagt Sharon að friðarviðræð-
ur væru til einskis á meðan setið
væri um Arafat. Ísraelar hefðu sam-
þykkt að „skoða af alvöru“ að binda
enda á umsátrið. Margir höfðu talið
að Sharon myndi reyna að greiða
fyrir friðarviðræðunum með því að
tilkynna lausn fleiri palestínskra
fanga úr haldi Ísraela.
Ísraelar hafa þar til nú neitað að
fallast á að láta lausa fleiri en 350 af
þeim 6.000 Palestínumönnum sem
eru í ísraelskum fangelsum.
Stormasamur fundur
Abbas og Sharon
Lofar ekki
lausn fleiri
fanga
Jerúsalem. AFP.
Mahmud Abbas
HARÐAR ásakanir hafa dunið á
Breska ríkisútvarpinu, BBC, þar
sem því er kennt um að hafa átt þátt í
dauða Davids Kellys, efnavopnasér-
fræðings og ráðgjafa bresku stjórn-
arinnar, sem fannst látinn á föstudag
eftir að hafa svipt sig lífi. Þingmenn
Verkamannaflokksins gagnrýndu
harkalega í gær hvernig BBC kom
fram í deilum um þær fréttir stöðv-
arinnar að ríkisstjórnin hefði ýkt
hættuna af vopnaeign Íraka. BBC,
sem hafði áður neitað að nefna heim-
ildarmanninn á nafn en hefur nú til-
kynnt að það sé Kelly, sagðist
„harma innilega“ að þátttaka Kellys
hefði leitt til dauða hans. Samt sem
áður sagðist stöðin telja þá ákvörðun
að birta fréttina hafa verið rétta.
„Við teljum að það hafi verið rétt af
okkur að upplýsa almenning um
skoðanir dr. Kellys,“ sagði í yfirlýs-
ingu frá BBC.
Fyrr í vikunni hafði Kelly þurft að
bera vitni fyrir þingnefnd sem rann-
sakaði málið. Þar viðurkenndi hann
að hafa rætt við Andrew Gilligan,
blaðamann BBC og höfund fréttar-
innar, en neitaði að vera hans helsti
heimildarmaður. BBC upplýsti hins
vegar í gær að svo hefði verið. BBC
sendi frá sér yfirlýsingu í gærkvöldi
fyrir hönd Gilligans þar sem hann
kvaðst ekki hafa á nokkurn hátt vitn-
að rangt til Kellys eða sett orð hans
fram á rangan hátt.
Vill að stjórnendur
BBC segi af sér
Formaður utanríkismálanefndar
þingsins, Donald Anderson, segir
vitnisburð Kellys og Gilligans hafa
stangast mjög á og að BBC yrði að
hefja langa og stranga sjálfskoðun.
Harðasta gagnrýnin kom frá Ro-
bert Jackson, þingmanni Íhalds-
flokksins, sem sakar stöðina um að
hafa valdið dauða Kellys. Hann telur
að Gilligan hafi skáldað margt af því
sem kom fram í fréttinni og hann,
fréttastjóri BBC og stjórn stöðvar-
innar eigi að segja af sér, að því er
fram kemur á fréttavef, BBC. „Ef
þau [BBC] hefðu birt tilkynninguna
þegar dr. Kelly var á lífi, væri hann
enn lifandi og ég tel að stjórn BBC
eigi að segja af sér vegna þessa.“
Beinir athyglinni
nokkuð frá Blair
Gerald Kaufman, formaður menn-
ingar-, fjölmiðla- og íþróttanefndar
þingsins sagði, að framganga BBC í
málinu hefði orðið til þess að skoða
þyrfti frekar hvernig stöðinni væri
stjórnað og hvernig fréttamennska
væri stunduð þar. Spurningar hefðu
vaknað um hvort BBC ætti að fá leyfi
til að starfa áfram sem ríkisfjölmið-
ill. Það hefði stundað fréttamennsku
sem æsifréttablað myndi „hugsa sig
tvisvar um“ að gera.
Sú ákvörðun BBC að láta uppi að
Kelly hafi verið helsta heimildin hef-
ur beint kastljósinu nokkuð frá Tony
Blair en hann hefur verið hvattur til
að segja af sér vegna hneykslisins,
einnig af eigin flokksmönnum.
BBC sakað um
að eiga þátt í
dauða Kellys
Lundúnum. AFP.
David KellyAndrew Gilligan