Morgunblaðið - 12.08.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 12. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MENN njóta sumarsins með ýmsu
móti og ferðamátinn er fjöl-
breyttur. Þessir erlendu hjólreiða-
menn hafa verið hjá Hlíð, ferða-
þjónustu í Reykjahlíð í Mývatns-
sveit, undanfarna daga. Þeir hjóla
daglega langar vegalengdir í blíð-
unni sem nú gleður hér heimamenn
og gesti.
Morgunblaðið/BFH
Hjólreiðar í veðurblíðu
HEILBRIGÐISSTARFSFÓLK
þarf að taka meira tillit til sérþarfa
kvenna þegar vandamál þeirra eru
greind og meðhöndluð. Þetta kem-
ur fram í niðurstöðum rannsóknar
Bergþóru Reynisdóttur til meist-
aragráðu í hjúkrunarfræði. Rann-
sóknin er eigindleg og ber heitið
Þöggun þunglyndra kvenna en til-
gangurinn var að skoða reynslu
þunglyndra kvenna af samskiptum
við heilbrigðisfagfólk. Tekin voru
óstöðluð viðtöl við níu konur á
aldrinum 39–68 ára sem allar
höfðu verið greindar með sjúkdóm-
inn þunglyndi.
„Allar konurnar í úrtakinu höfðu
mikla reynslu af samskiptum við
heilbrigðisfagfólk eða að meðaltali
24 ár,“ segir Bergþóra. Helstu nið-
urstöður rannsóknarinnar benda
til að grundvallarþáttum í sam-
skiptum milli sjúklinga og heil-
brigðisfagfólks sé ekki nægjanlega
sinnt og að fagfólkið gefi sér ekki
tíma til þess að leita að rótum
vandans. „Sjö af níu þessara
kvenna höfðu orðið fyrir ofbeldi í
æsku og fjórar af þessum sjö
sögðu í fyrsta skipti frá því í
tengslum við rannsóknina. Þrátt
fyrir langa reynslu af samskiptum
við heilbrigðiskerfið höfðu konurn-
ar þagað alla tíð um sína tilfinn-
ingalegu vanlíðan sem hófst í
bernsku. Þær töldu sjálfar að
þunglyndið ætti rætur að rekja til
bernskunnar en sögðu ekki frá því
að fyrra bragði.“
Eina meðferðin
í formi lyfjagjafar
Í niðurstöðunum kemur einnig
fram að tilfinningaleg líðan
kvennanna var sam-
ofin samskiptum
þeirra við heilbrigð-
isfagfólk. Þannig
hafi jákvætt viðmót
fagfólks hvatt þær
og ýtt undir vonina
um bata. Hins vegar
taldist það til und-
antekninga að þær
mættu slíku viðmóti.
„Allar konurnar upp-
lifðu samskipti við
fagfólkið sem voru
ópersónuleg og við-
mótið var kuldalegt.
Fagfólkið hélt til-
finningalegri fjar-
lægð og gaf ekki
kost á að mynda ná-
in tengsl. Það var álit kvennanna
að fagfólkið hefði ekki leitað eftir
orsökum tilfinningalegrar vanlíð-
anar þeirra.“
Að sögn Bergþóru fóru allar
konurnar fyrst á heilsugæslustöðv-
ar í leit að hjálp við líkamlegum
einkennum. Í fyrstu viðtölunum
voru þær aldrei spurðar um geð-
heilsu sína og þegar líkamlegar
rannsóknir skiluðu engum árangri
var skrifað upp á þunglyndislyf.
„Konurnar voru sjálfar ósáttar og
fundu innst inni að þetta var engin
lausn.“
Sjö af níu kvennanna höfðu verið
lagðar inn á geðdeild og upplifðu
þar ópersónuleg samskipti við
starfsfólkið. „Eina meðferðin á
geðdeild var geðlyf og konurnar
vissu ekki út á hvað meðferðin
gekk. Þeim fannst eins og fagfólkið
tryði þeim ekki og allar óskuðu
þær þess að vanlíðanin væri sýni-
leg en ekki bara tilfinningaleg,“
segir Bergþóra og bætir við að
konurnar hafi talið faglega fjar-
lægð koma fram í samskiptum sín-
um við hjúkrunarfræðinga á geð-
deildum. „Fjarlægðin kom ýmist
fram í stuttum og endurteknum
svörum eða í þögn. Konunum
fannst fagfólkið með-
höndla þær eins og
börn og þær þögðu
þegar þær fundu að
ekki var hlustað á
þær.“
Upplifðu sig eins
og tilraunadýr
Að því er fram
kemur í niðurstöðum
rannsóknarinnar
voru konurnar ekki
upplýstar né spurðar
álits um áhrif
lyfjameðferðarinnar
en þær töldu geð-
lyfjanotkun keyra úr
hófi fram. „Þegar
lyfin virkuðu ekki
voru prófuð ný. Konurnar voru til-
finningalega dofnar, gátu ekki
hugsað skýrt og áttu erfitt með að
tjá sig. Þær misstu vonina um bata
og upplifðu sig eins og tilrauna-
dýr.“
Eftir áratuga samskipti við heil-
brigðisstéttirnar áttuðu fjórar
kvennanna sig á því að þær þyrftu
að taka málin í eigin hendur og
leituðu aðstoðar í óhefðbundnum
lækningum og í sjálfshjálparhóp-
um. Þar voru þær ánægðar og
fundu lausn með því að treysta á
eigið vit og vilja. Hinar fimm, sem
héldu áfram innan heilbrigðiskerf-
isins, telja sig ekki ekki hafa fund-
ið lausn.
„Það verður að hafa það hugfast
að konurnar hafa átt samskipti við
heilbrigðiskerfið í 25 ár. Á þeim
tíma hefur margt breyst og í dag
eru meiri möguleikar en voru fyrir
30 árum,“ segir Bergþóra. „Hins
vegar er það vert umhugsunarefni
fyrir fagstéttir innan heilbrigðis-
geirans að þegar konurnar áttu hlý
og tilfinningarík samskipti við fag-
fólk leið þeim vel og þær öðluðust
von. Þegar samskiptin voru ekki á
þá leið fylltust þær vonbrigðum og
vonleysi og lokuðu sig alveg af.“
Niðurstöður rannsóknar á þunglyndi kvenna
Jákvætt viðmót
fagfólks mikilvægt
Bergþóra Reynisdóttir
Töldu innst inni
að þunglyndislyf
fæli ekki í sér
neina lausn
HIÐ árlega knattspyrnumót 6.
flokks sem kennt hefur verið við
Coke fram að þessu fór fram á Akra-
nesi 9.–10. ágúst. Alls tóku 26 lið þátt
frá 8 félögum og þar af voru 2 lið-
anna skipuð stúlkum en önnur lið
mótsins voru skipuð drengjum.
Veðurguðirnir voru ekki á því að
láta mótsgesti baða sig í sólskini að
þessu sinni líkt og á Lottómótinu
fyrir skemmstu en gríðarleg úrkoma
var á fyrri keppnisdeginum og þurfti
að fresta síðustu leikjunum þann
daginn sökum þess að ekki var hægt
að spyrna knettinum á milli manna.
Boltinn stöðvaðist í gríðarstórum
pollum sem mynduðust á æfinga-
svæði Knattspyrnufélags ÍA en
knattspyrnumennirnir ungu létu það
ekki á sig fá og renndu sér í poll-
unum eftir að mótinu var frestað
enda þá þegar orðnir blautir og
hraktir.
Leiknir úr Reykjavík fékk háttvís-
isverðlaun mótsins en Huginn frá
Seyðisfirði var valið prúðasta liðið en
úrslitaleikir mótsins fóru fram á að-
alleikvanginum samkvæmt venju og
afhenti Ólafur Þórðarson, þjálfari
ÍA, verðlaun í mótslok.
Morgunblaðið/Sigurður Elvar
Skagamennirnir ungu báru sig vel og reyndu að brosa þrátt fyrir að risa-
stórir rigningardropar lemdu duglega á andliti þeirra.
Létu rigninguna
ekki á sig fá
Akranes
TRYGGINGASTOFNUN ríkisins
hefur tekið í notkun á heimasíðu sinni
netreiknivél sem annars vegar reikn-
ar út fæðingarorlofsréttindi en hins
vegar er hægt að reikna út greiðslur
lífeyristrygginga, s.s. ellilífeyri, ör-
orkulífeyri og tengdar bætur.
Netreiknivélin, sem fengið hefur
nafnið Reiknhildur, reiknar greiðslur
miðað við þær forsendur sem gefnar
eru upp og er hún þannig einungis til
leiðbeiningar en veitir ekki bindandi
upplýsingar um endanlegar greiðslu-
fjárhæðir. Viðkomandi getur sett inn í
reiknilíkanið launafjárhæðir, greiðsl-
ur í lífeyrissjóði og fleira og reiknivél-
in reiknar áhrif þeirra tekna á vænt-
anlegar greiðslur frá Tryggingastofn-
un. Með tilkomu Reiknhildar vonast
Tryggingastofnun til að bæta þjón-
ustu sína enn frekar við viðskipta-
menn sína.
Reiknhildi er að finna á heimasíðu
Tryggingastofnunar www.tr.is.
Ný þjónusta hjá TR
Reiknar fæðingar-
orlof og lífeyri
GISTINÆTUR á hótelum í júní-
mánuði síðastliðnum voru 101 þús-
und á móti 97 þúsund í júní árið 2002,
samkvæmt útreikningum Hagstof-
unnar. Aukningin mældist mest á
Suðurnesjum, Vesturlandi og Vest-
fjörðum eða um 11%. Á Austurlandi
fjölgaði gistinóttum um 9% og um
5% á höfuðborgarsvæðinu.
Á Norðurlandi vestra og Norður-
landi eystra fækkaði gistinóttum
hins vegar um 1.200 eða 11% og á
Suðurlandi stóð gistináttafjöldinn
nánast í stað.
Gistinætur Íslendinga voru um 3%
færri nú í ár en í fyrra en gistinóttum
útlendinga fjölgaði hins vegar milli
ára um 4%.
Gistinóttum í júní fjölg-
aði um 3% milli ára
NEMENDUR við Háskóla Íslands
mega ekki taka fleiri en 20 einingar
á önn án sérstaks samþykkis deilda
þar sem þeir stunda nám.
Þórður Kristinsson, kennslustjóri
Háskóla Íslands, segir þetta ein-
göngu skipulagsatriði til að koma í
veg fyrir að nemendur skrái sig í
mun fleiri námskeið en þeir hyggist
ljúka með prófi. Sé slíkt mögulegt
sé erfiðara að skipuleggja kennslu
með tilliti til nemendafjölda í nám-
skeiðum, stærð kennslustofa og um-
fang prófa svo dæmi sé tekið. Slíkt
fyrirkomulag bitni á nemendunum
sjálfum eftir að kennsla hefst.
Miðað er við að hver nemandi
taki að jafnaði 15 einingar á önn og
þá 30 á námsárinu. Þórður segir
þetta auðvitað ekki koma í veg fyrir
að nemendur geti tekið fleiri ein-
ingar en 20 á hverju misseri. Þeir
þurfi hins vegar að sækja um sér-
stakt leyfi og hafi þeir sýnt góðan
námsárangur sé ekkert því til fyr-
irstöðu að taka fleiri en 20 einingar
á önn.
Þetta fyrirkomulag hefur verið í
gildi í um eitt ár segir Þórður. Það
hefur gefist vel enda er allur und-
irbúningur og skipulag fyrir
kennslu í fastari skorðum.
Nemendur í HÍ
Mega ekki skrá sig í
fleiri en 20 einingar