Morgunblaðið - 12.08.2003, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 12. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-ráðherra segist ekki sjá að þaðbreyti neinu í hugsanlegum að-ildarviðræðum okkar við Evr-
ópusambandið (ESB) þótt ákvæðið um sam-
eign íslensku þjóðarinnar yfir
fiskveiðiauðlindinni yrði fært úr hinni al-
mennu löggjöf yfir í sjálfa stjórnarskrána.
Árni Mathiesen sjávarútvegsráðherra sagði
aftur á móti á blaðamannafundi um helgina
með Franz Fischler, sem fer með sjáv-
arútvegsmál í framkvæmdastjórn ESB, að
þótt margt í máli Fischler endurspeglaði
hve velkomnir Íslendingar væru í ESB
væru nokkur grundvallarágreiningsatriði í
veginum. Fyrsta grein fiskveiðistjórnunar-
laganna – sem kveður á um þjóðareign á
fiskveiðiauðlindinni – hjálpaði vissulega
ekki til við að leysa þann grundvallar-
ágreining. „Og eins og kunnugt er segir í
stjórnarsáttmála núverandi ríkisstjórnar að
þjóðareignarákvæðið skuli fært úr hinni al-
mennu löggjöf í sjálfa stjórnarskrána. Það
myndi væntanlega ekki gera þennan vanda
árennilegri til úrlausnar,“ sagði sjávarút-
vegsráðherra.
Halldór segir, spurður um þessi ummæli,
að hann átti sig ekki á því af hverju stjórn-
arskrárbinding umrædds ákvæðis ætti að
breyta einhverju. „Ef búið er að setja
ákvæðið í stjórnarskrá ætti það í sjálfu sér
ekki að breyta neinu. Það að setja ákvæðið í
stjórnarskrá er ekkert annað en að festa
það enn frekar í sessi enda er það í lögum.“
Morgunblaðið leitaði einnig álits fulltrúa
stjórnarandstöðunnar á Alþingi á þessum
ummælum sjávarútvegsráðherra og sagði
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylk-
ingarinnar, m.a. eftirfarandi: „Ég hef alltaf
verið þeirrar skoðunar að ef menn tækju
upp meginhluta þeirra tillagna sem Sam-
fylkingin hefur lagt fram um stjórn fisk-
veiða o
stjórna
inga s
telur a
reglum
Guðj
lynda
ráðher
ildarvi
veiðihe
Halldór Ásgrímsson um hugsanlegar aðild
Stjórnarskrárbin
ákvæðis breytti
Franz Fischler, æðsti maður framkvæmdastjórnar Evr
búnaðarmálum, og Árni Mathiesen sjávarútvegsráðher
ópusambandsins á ráðstefnu í Háskólanum í Reykjavík
Skiptar skoðanir eru um það
hvort stjórnarskrárbinding
ákvæðis um sameign þjóðar-
innar yfir fiskimiðunum yrði
hindrun í hugsanlegum aðild-
arviðræðum Íslendinga við
ESB. Utanríkisráðherra telur
þó að slíkt ákvæði í stjórnar-
skrá myndi ekki breyta neinu
í slíkum viðræðum.
HALLDÓR Ásgrímssonutanríkisráðherraítrekar, í samtali viðMorgunblaðið, að
hann hafi sett fram þær skoðanir
að það megi skilgreina sérstakt
fiskveiðistjórnunarsvæði í Norð-
ur-Atlantshafi, en það samrýmist
sameiginlegri sjávarútvegsstefnu
Evrópusambandsins (ESB). Þetta
sé samningsatriði sem Fischler,
sem fer með sjávarútvegs- og
landbúnaðarmál í fram-
kvæmdastjórn ESB, geti ekki
svarað til um.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær sagði Fischler í er-
indi sínu í Háskólanum í Reykja-
vík um helgina, að kæmi til þess
að Íslendingar semdu um aðild
að ESB yrði að finna lausn þar
sem tillit væri tekið til lögmætra
hagsmuna íslensks sjávarútvegs
en jafnframt til grundvallar-
reglna ESB, en til þeirra heyrir
meðal annars að lögsagan milli
12 mílna landhelgi og 200 mílna
efnahagslögsögumarkanna sé
skilgreind sem lögsaga ESB.
Ráðherra segist þeirrar skoð-
unar að Íslendingar hafi alla
möguleika til að ná samningum
innan sameiginlegu fiskveiði-
stefnunnar, sem væru viðunandi
fyrir Ísland. Það muni þó ekki
reyna á það „nema til þess komi.“
Þá minnir ráðherra á að end-
anlegar ákvarðanir um aflamagn
séu teknar á sameiginlegum
fundi sjávarútvegsráðherra ESB
og að engin ástæða sé til að ætla
annað en að þar yrðu lagðar til
grundvallar tillögur Íslendinga.
Ekki varanlegar undanþágur
Össur Skarphéðinsson, for-
maður Samfylkingarinnar, segir
aðalatriðið að Fischler telji ekki
vafa leika á því að unnt verði að
ná þannig samningum milli ESB
og Íslands að tekið yrði t
bæði hagsmuna íslensks s
útvegs og grunnreglna E
„Fischler ítrekaði það sem
um Evrópusinna kom á ó
það yrðu aldrei veittar va
anlegar undanþágur frá
ákvæðum sambandsins. Á
bóginn taldi hann að það
hægt að laga þær að íslen
hagsmunum og íslenskum
Samningsatriði sem
er geti ekki svarað
Fyrirlestur Franz Fischlers var vel sóttur í Háskólanum í Reykja
EINKAMÁL ÍSLENDINGA
Það hefur mikið verið rætt ummöguleika Íslendinga á að násamningum við Evrópusam-
bandið í sjávarútvegsmálum. Hin
sameiginlega sjávarútvegsstefna
Evrópusambandsins hefur að mati
flestra verið helsta fyrirstaðan þeg-
ar kemur að umræðum um nánari
tengingu Íslands við sambandið.
Franz Fischler, sem fer með sjáv-
arútvegsmál innan framkvæmda-
stjórnar ESB, segir í samtali við
Morgunblaðið í gær að hann telji að
breytingar sem gerðar voru á hinni
sameiginlegu sjávarútvegsstefnu í
lok síðasta árs geri að verkum að
sjónarmið Íslands og Evrópusam-
bandsins hafi færst nær hvort öðru
en áður. Fischler bætir við: „Með
öðrum orðum: fyrir núverandi sjáv-
arútvegsráðherra Íslands væri auð-
veldara að ná samningum um sjávar-
útvegsmálin en það reyndist þáver-
andi norskum starfsbróðir hans.“
Norðmenn sömdu um sjávar-
útvegsmál árið 1994 í tengslum við
aðildarviðræður en aðild að ESB var
felld í þjóðaratkvæðagreiðslu.
Fischler segist sannfærður um að
mögulegt er að finna lausnir sem
tryggðu að reglur ESB-réttar séu
virtar en jafnframt tekið tilhlýðilegt
tillit til hagsmuna íslensks sjávar-
útvegs.
Hann segir hins vegar einnig:
„Það er ekki hægt að búa við þá tál-
sýn að allar auðlindir í íslensku 200
mílna lögsögunni séu einkamál Ís-
lendinga og verði það um aldur og
ævi.“
Þessi yfirlýsing Fischlers getur
vart verið skýrari. Ef Íslendingar
ganga í Evrópusambandið verður
lögsagan utan tólf mílna hluti af
sameiginlegri lögsögu bandalags-
ríkjanna. Þar verður beitt ESB-rétti
en ekki íslenskum rétti. Endanlegar
ákvarðanir um stjórnun og ráðstöfun
auðlindarinnar verða í höndum fram-
kvæmdastjórnarinnar í Brussel en
ekki íslensku ríkisstjórnarinnar. Við
værum endanlega búin að glata yfir-
ráðum yfir fiskistofnunum, sem við
byggjum á afkomu okkar og lífsgæði.
Talsmenn aðildar hafa ítrekað sett
fram þau sjónarmið að tryggja
mætti í aðildarsamningi að yfirráð
væru í raun í höndum Íslendinga.
Fischler gefur í skyn að slíkt sam-
komulag gæti verið í spilunum og
bendir á samninga Íra í því sam-
bandi.
Tvennt hefur hins vegar ítrekað
komið fram í yfirlýsingum ráða-
manna innan Evrópusambandsins á
síðustu árum, jafnt embættismanna
framkvæmdastjórnarinnar sem
stjórnmálaleiðtoga aðildarríkjanna.
Í fyrsta lagi eru engar varanlegar
undanþágur frá grundvallarreglum
sambandsins veittar í aðildarviðræð-
um. Í öðru lagi verða formleg yfirráð
yfir Íslandsmiðum í höndum fram-
kvæmdastjórnarinnar komi til aðild-
ar Íslands að Evrópusambandinu.
Þar til þetta breytist þýðir vart að
velta fyrir sér aðild að sambandinu.
Yfirráð yfir auðlindinni innan fisk-
veiðilögsögunnar er og verður einka-
mál Íslendinga.
EVRÓPA Á SUÐUPUNKTI
Fátt hefur verið meira til umræðuí Evrópu síðastliðnar vikur en
hitabylgjan sem dunið hefur á álf-
unni. Hvert hitametið á fætur öðru
hefur fallið og í flestum Evrópuríkj-
um hefur á síðastliðnum dögum
mælst meiri hiti en dæmi eru um frá
því mælingar hófust. Um síðustu
helgi nálgaðist hitinn í Bretlandi til
dæmis fjörutíu stig.
Þessi þrúgandi hiti veldur mörgum
miklum óþægindum. Hús í evrópsk-
um stórborgum taka alla jafna mið af
mun svalara loftslagi og eru til dæm-
is yfirleitt ekki búin loftkælingu líkt
og er algengt í suðurríkjum Banda-
ríkjanna og öðrum svæðum þar sem
hitastig í kringum 40 gráður telst
ekki til tíðinda. Þá er ljóst að veðrið,
hitinn og mikill þurrkur, mun valda
fjölmörgum evrópskum bændum
miklum búsifjum og á sumum svæð-
um er hætta á að uppskera fari að
mestu leyti í súginn.
Orsök hitabylgjunnar liggur fyrir.
Háþrýstisvæði yfir Evrópu dælir
heitu lofti frá Afríku yfir álfuna og
kemur í veg fyrir að svalara loft frá
Atlantshafi komist að. Þetta há-
þrýstisvæði sýnir ekki á sér neitt far-
arsnið og því er jafnvel búist við að
hitabylgjan muni vara út mánuðinn.
Veður á Íslandi hefur verið mun
mildara það sem af er sumri en þó
var meðalhiti meiri í júní og júlí en
dæmi eru um. Einnig hér á landi er-
um við því að upplifa „óvenjulegt“
sumar og þar áður mildan vetur.
Þetta hefur haft ýmsar óvæntar af-
leiðingar. Meðal annars hafa tekjur
Orkuveitu Reykjavíkur dregist sam-
an þar sem borgarbúar hafa ekki
þurft að kynda eins hressilega og
venjulega.
Óneitanlega hefur þetta óvenju-
lega veður í Evrópu vakið umræðu
um það hvort orsökina megi rekja til
gróðurhúsaáhrifa og loftslagsbreyt-
inga. Á síðastliðnum árum hefur átt
sér stað mikil umræða um þá hættu
er getur stafað af loftslagsbreyting-
um og nauðsyn þess að grípa í taum-
ana með aðgerðum til að draga úr út-
blæstri koltvísýrings.
Menn eru þó alls ekki á einu máli
um það hversu aðkallandi hættan er.
Daninn Björn Lomborg, prófessor
við Árósaháskóla, sem þekktur er
fyrir að setja fram umdeildar skoð-
anir, ritar grein í The Sunday Tele-
graph á sunnudag þar sem hann
bendir á að þótt vissulega sé það töl-
fræðilega sannað að hitastig á jörð-
inni hafi farið hækkandi sé eina
áþreifanlega afleiðing þess að úr-
koma hefur aukist. Ekki sé hægt að
sýna fram á að veður sé almennt orð-
ið öfgakenndara en verið hefur í
gegnum tíðina.
Þannig hafi þessi breyting ekki
orðið til að fjölga löngum hitaskeið-
um en aftur á móti fækkað löngum
kuldaskeiðum. Bendir Lomborg á að
mun fleiri Evrópubúar verði yfirleitt
köldu vetrarveðri að bráð en miklum
sumarhitum.