Morgunblaðið - 12.08.2003, Blaðsíða 28

MINNINGAR
28 ÞRIÐJUDAGUR 12. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
V
ið ætlum ekki að
hlusta lengur á þetta
raus. Við vitum betur
og auk þess er hval-
kjöt herramanns-
matur sé það látið liggja í mjólk
yfir nóttina fyrir matreiðsluna.
Hvalir keppa líka við okkur um
fiskinn. Þrátt fyrir nokkrar efa-
semdir um skynsemina í að ögra
heimsbyggðinni og byrja að
drepa hval kemst maður ekki hjá
því að njóta þess svolítið að sjá
veruleikafirrta ofstækisliðinu í
milljónaborgunum svarað. Fólk-
inu sem búið er að innræta að það
sé vont að vera manneskja, fólk-
inu andaktuga sem hefur gert
hvali að lifandi tákni um góð-
mennsku sína, manngert dýrin.
Svo eru hvalir líka svo sæt og
krúttleg rán-
dýr og það
kostar borg-
arbúana bar-
áttuglöðu ekki
neitt að styðja
þá. Fyrir suma
verður þetta vellaunað starf.
Okkur ofbýður heimskan og til-
gerðin. En samt hlýtur maður að
velta því fyrir sér hvort ráðamenn
í íslensku atvinnulífi séu ekki
einnig veruleikafirrtir. Þeir segj-
ast nú alls óhræddir. Vissulega
muni margir andstæðingar hval-
veiða ærast og kannski hefja
áróður gegn því að fólk kaupi ís-
lenskar vörur og ferðist hingað til
lands. Þetta sé þó allt í lagi vegna
þess að efnt verði til upplýsinga-
herferðar og röksemdir okkar
raktar, vafalaust með súluritum
og öðru góðgæti sem notað er í
rökræðum. Mér skilst að menn
séu vongóðir um að herferðin
dugi til að slá á skelfingu og reiði
hvalavina. Fólk hljóti að taka
sönsum.
Mikil er trú þessara bjartsýnis-
manna okkar. Eftir að hafa marg-
sinnis lent í því að reyna að rök-
ræða hvalveiðar við ákafa
umhverfissinna í öðrum löndum
get ég fullyrt að þeir hafa ekki
minnsta áhuga á rökum. Þeir vilja
ekki vita neitt um stærð stofna,
hvað hvalir éti eða annað sem
okkur finnst skipta máli. Það
rennur smám saman upp fyrir
manni að í huga þeirra snúast
þessar deilur alls ekki um hvali,
sem þeir vita ekkert um, heldur
baráttu milli góðs og ills. Við get-
um alveg eins reynt að sannfæra
fólk sem dýrkar tónlist um að hún
sé bara skerandi hávaði.
Norðmenn hafa veitt hrefnu og
komist upp með það. Vonandi fer
á sama veg hjá okkur en einu má
ekki gleyma: Þeir eru miklu öfl-
ugri en við og erfiðara að koma
þeim á kné, allir þurfa að kaupa
olíuna þeirra. Ef hvalavinagengið
ákveður að sýna í eitt skipti fyrir
öll hvað það geti er Ísland kjörið
fórnarlamb. Eitt sinn sagði tals-
maður Grænfriðunga í samtali við
blaðamann að ein ástæðan fyrir
því að veiðum Íslendinga hefði
verið mótmælt svo harkalega á
níunda áratugnum hefði verið
smæð okkar. Við lágum vel við
höggi.
En nú á að fá staðfest hvað
hrefnan éti, vísindamenn vita
ekki hvort hlutfall þorsksins í
fæðu hennar er 2% eða 10%.
Reynist hærri talan nær sanni má
gera ráð fyrir að þorskafli hrefnu-
stofnanna við landið, alls um
42.000 dýra, sé um 200.000 tonn á
ári. Það er meira en við þorum
sjálf að veiða og því ljóst að mikið
getur verið í húfi.
En hvernig bregðumst við þá
við? Verður látið nægja að veiða
nokkur hundruð dýr á ári sem lík-
lega væri nóg til að koma í veg
fyrir að dýrunum fjölgaði eða
göngum við lengra?
Ef við viljum minnka afla
hrefnunnar um helming yrðum
við að fækka dýrunum verulega,
sennilega um helming. Við yrðum
þá að drepa rúmlega 20.000
hrefnur umfram viðkomuna og
ekki víst að sjómenn sætti sig við
að þessari grisjun yrði dreift nið-
ur á nokkur ár. Einhverjir myndu
jafnvel segja, með tilliti til and-
stöðunnar úti í heimi, að illu sé
best aflokið og best að klára þetta
á einu ári.
Og ef þetta er barátta upp á líf
og dauða milli okkar og hrefn-
unnar er hægt að sjá fyrir sér að
vinir okkar hinum megin á hnett-
inum myndu hlaupa undir bagga.
Við gætum verið eldfljót að þessu
ef japanski flugherinn fengi að
æfa hér við land árásir með flug-
skeytum. Maður sér fyrir sér
ánægða flugmenn sem mála sig-
urmerki á vélarnar eftir síðasta
túr. Að vísu yrði ekki hægt að
nýta kjöt og aðrar afurðir skepn-
unnar ef svo róttæk lausn yrði of-
an á. En eins og og áður sagði,
menn vilja verja þorskstofnana.
Hinu má ekki gleyma að við
getum ekki fyrirvaralaust komið
upp frystigeymslum fyrir tugþús-
undir tonna af kjöti og spiki sem
enginn vill kaupa af okkur. Ekki
étum við sjálf allt þetta magn og
þess vegna eru flugskeytin inni í
myndinni. Eða þannig.
Fjöldadráp á hrefnum yrði til-
þrifamikil landkynning, við kæm-
um okkur endanlega á kortið í
huga fólks um allan heim. En góð
landkynning? Reynum að ímynda
okkur hvernig fjölmiðlar og þá
ekki síst sjónvarpsstöðvar myndu
grípa tækifærið fagnandi. Loks-
ins eitthvað sem er virkilega sjón-
rænt, eitthvað sem hreyfir við til-
finningum! Og gerist líka á
slóðum sem fólkinu í milljóna-
borgunum finnst óraunverulegar
og ógnvekjandi. Heitt blóðið litar
kaldan sjóinn, skerandi neyðaróp
blessaðra dýranna sem eru varn-
arlaus gagnvart vondu villimönn-
unum. Ópin er hægt að búa til
með tæknibrellum.
En myndin af Íslendingum sem
sæti eftir hjá áhorfendum væri
ekki lengur af örlítilli, friðsælli
eyþjóð heldur sjálfum tákngerv-
ingi þess sem ekki má. Líklega
yrðum við framvegis skotin á færi
í New York, London og Berlín ef
við gengjumst við þjóðerninu.
Á næstunni getum við búist við
að einhverjir gagnrýnendur okk-
ar muni spyrja hvað við ætlum að
gera ef niðurstöður vísindaveið-
anna sýni að hrefnan sé sjálfur
óvinurinn. Þeir munu ekki sætta
sig við að við förum undan í flæm-
ingi heldur heimta að við segjum
af eða á: Hvort ætlum við að deila
þorskinum með hrefnunni – eða
fækka keppinautunum?
Kjötveisla
á hafinu
Það rennur smám saman upp fyrir
manni að í huga þeirra snúast þessar
deilur alls ekki um hvali, sem
þeir vita ekkert um, heldur baráttu
milli góðs og ills.
VIÐHORF
Eftir Kristján
Jónsson
kjon@mbl.is
✝ Jakob Árnasonfæddist á Efri-
Svertingsstöðum í
Ytri-Torfustaða-
hreppi í V-Húna-
vatnssýslu hinn 9.
febrúar 1920. Hann
lést á Hrafnistu í
Hafnarfirði 19. júlí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Árni Tryggvi
Ebeneserson, f. 23.
desember 1873, d.
28. október 1957, og
Helga Jónsdóttir, f.
29. ágúst 1880, d. 19.
maí 1959, en þau bjuggu lengst af í
Syðsta-Hvammi í Kirkjuhvamms-
hreppi. Alsystur Jakobs voru: Ingi-
björg Jónína, f. 6. maí 1916, látin,
Lára, f. 30. janúar 1918, d. 8. ágúst
1993. Sammæðra var Stefanía
maí 1948, maki Guðrún Alberts-
dóttir. Börn þeirra eru Albert Þór,
maki Ólöf Dagfinnsdóttir, þau eiga
eina dóttur, Birtu Ósk; Ásdís Linda,
maki Jóhann Rúnar Wolfram, þau
eiga eina dóttur, Guðrúnu Árnýju;
Sverrir Páll, hann á tvær dætur,
Sunnu Guðnýju og Gísellu Lauf-
eyju; Sigrún Lára, unnusti Einar
Örn Þrastarson. 3) Ingibjörg Elísa-
bet, f. 3. desember 1957, maki
Gunnar Ólafur Gunnarsson, börn:
Hörður Hólm; Sædís Hólm, maki
Guðni Gunnarsson, saman eiga þau
eina dóttur, Elísabetu Guðnýju;
Sverrir Grétar Hólm. Fyrir átti Ás-
dís soninn Hörð Hólm Jóhannsson,
f. 14. október 1932, d. 26. septem-
ber 1970. Hann var kvæntur Sig-
urbjörgu Guðmannsdóttur og áttu
þau tvær dætur; Erlu, maki Jósep
Blöndal, börn þeirra eru: Smári,
Guðbjörg María og Sigurbjörg
María; Elísabetu Helgu, maki
Valdimar Lárusson, börn þeirra
eru Anna Kristín og Sigurbjörn.
Útför Jakobs verður gerð frá Bú-
staðakirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
Þuríður Lárusdóttir
Schram, f. 4. mars 1906,
d. 1. nóvember 1994.
Jakob hóf sambúð
með Ásdísi Helgadóttur
í kringum 1940. Ásdís
var fædd 14. desember
1914 að Fremri-Fitjum í
V-Hún. Hún var dóttir
Elísabetar Sveinsdóttur
og Helga Ögmundsson-
ar á Hvammstanga.
Jakob og Ásdís áttu
saman þrjú börn. Þau
eru: 1) Sigríður Helga,
f. 19. febrúar 1941,
maki Guðjón Jónsson.
Börn þeirra eru Jakob Helgi, maki
Milana Katchalina, þau eiga einn
son, Árna Rafn; Jón Hörður; Hafdís
Elva, hún á eina dóttur, Ásdísi
Helgu; Höskuldur Rúnar, unnusta
Kristín Kroyer. 2) Sverrir, f. 22.
Mig langar til að minnast tengda-
föður míns Jakobs Árnasonar með fá-
einum orðum. Kynni okkar hófust
þegar ég aðeins 18 ára kom á heimili
hans og Ásdísar konu hans sem nú er
látin. Frá fyrsta degi sýndu þau mér
mikla umhyggju og hlýju. Ég skynj-
aði fljótt manngæsku og réttsýni
þeirra hjóna gagnvart öllum sem þau
umgengust.
Mörg atvik rifjast upp nú þegar lit-
ið er yfir farinn veg, minningabrotin
tengjast öll hjálpsemi þeirra Jakobs
og Ásdísar í okkar garð. Þegar fyrsta
barnið okkar fæddist var það Jakob
sem keyrði okkur niður á Fæðingar-
heimili og örlögin höguðu því svo til að
hann keyrði okkur í sömu erinda-
gjörðum tvisvar til viðbótar. Ef eitt-
hvert barna okkar varð lasið komu
alltaf afi og amma færandi hendi, oft
með eitthvað matarkyns til að gleðja
sjúklinginn og hressa við þreytta for-
eldra, einnig var hringt til að fylgjast
með hvort heilsan væri ekki betri. Í
þau sjö ár sem ég bjó í sama húsi og
Jakob naut ég þess í ríkum mæli að
fara upp til hans og fá lánaða bók, því
Jakob elskaði bækur og átti töluvert
safn góðra bóka en vænst þótti hon-
um þó um ljóðabækurnar sínar. Því
finnst mér ekki hægt að setja þessi
orð á blað nema með fylgi ljóð.
Ljóðið Hvíld er eftir Hannes Pét-
ursson sem hr. Sigurbjörn Einarsson
valdi fyrir daginn 19. júlí í bókinni
„Ljóð dagsins“ en Jakob heitinn lést
þann dag:
Hjá þér vildi ég hvílast
heiðin mín, á sumartíð
– reika og hvílast, hlýða
um hljóða dagsstund
á ferðasögur fuglanna
sem fara svo langt og víða.
Hjá þér vildi ég hvílast
og heyra að morgni regnið blátt
hníga hóglega, strjúka
um hreina tjaldsúð
þegar svignar í svalanum
sefið vota og mjúka.
Hjá þér vildi ég hvílast
og heyra að kvöldi svefnsins ró
vitja mín vængjuðum skrefum
yfir votan lyngmó –
gleyma, gleyma í þögninni
því sem mér angur bjó.
Ég hef oft hugsað um hvort það sé
sérstök náðargáfa að skilja og unna
ljóðum, því þrátt fyrir tilraunir mínar
til að lesa ljóðabækurnar hans Jakobs
hefur mér ekki tekist að átta mig á
hvað það var sem heillaði hann svo
mjög.
Með þessum fátæklegu hugrenn-
ingum vil ég kveðja tengdaföður minn
og þakka honum fyrir gæsku hans í
minn garð og fjölskyldu minnar. Far
þú í guðs friði.
Guðrún Albertsdóttir.
Nú þegar Jakob kveður, skilur
hann eftir sig skarð sem ekki verður
léttilega fyllt upp.
Það eru liðin 36 ár frá því að ég
tengdist fjölskyldu hans. Það voru
hlýjar móttökur sem ég fékk, var ná-
lega tekið sem ég væri eitt af börnum
þeirra hjóna. Jakob var mikill dugn-
aðarmaður sem sá vel fyrir sér og sín-
um, og naut ég þess einnig.
Það er svo margt sem hægt er að
rifja upp á langri ævi, án þess að ég
ætli að reyna að rekja það hér. Hann
var trúr sínum vinum og vandamönn-
um, ávallt reiðubúinn til að hjálpa
þeim sem voru hjálparþurfi, reglu-
samur, heiðarlegur og afar mikill
mannkostamaður. Það voru mikil við-
brigði fyrir sjómann fjarri heimahög-
um að koma inn á hans heimili og
finna þá hlýju og umhyggju sem þau
hjón báru fyrir sinni fjölskyldu.
Ég kveð þig um leið og ég þakka
þér allt það sem þú hefur gert fyrir
mig og mína fjölskyldu.
Guðjón Jónsson.
Elsku afi, nú þegar þú ert farinn
myndast tómarúm sem ekki verður
fyllt en minningin um þig mun lifa í
hjörtum okkar að eilífu. Þú varst besti
afi sem hægt var að hugsa sér og við
erum glaðar yfir að hafa átt þig að.
Fallega brosið þitt geymum við í
minningunni og vitum að nú fá aðrir
að njóta félagsskapar þíns. Við erum
þess fullvissar að þér líður betur núna
í faðmi ömmu í hinu fagra himnaríki.
Góður engill guðs oss leiðir
gegnum jarðneskt böl og stríð,
léttir byrðar, angist eyðir,
engill sá er vonin blíð.
Blessuð von, í brjósti mínu
bú þú meðan hér ég dvel,
lát mig sjá í ljósi þínu
ljómann dýrðar bak við hel.
(H. Hálfd.)
Drottinn blessi þig og minninguna
um þig að eilífu, elsku afi.
Hafdís Elva og Ásdís Helga.
Elsku afi minn, mig langar að
kveðja þig með nokkrum orðum. Það
eru margar góðar stundir sem rifjast
upp er ég hugsa til baka. Þegar ég var
barn varð ég þeirrar gæfu njótandi að
búa í kjallaranum hjá ykkur ömmu og
var þá oft hlaupið upp til ykkar á
Tunguveginum. Mér eru sérstaklega
minnisstæðar hrökkbrauðsneiðarnar
sem þú sneiddir smjörið með osta-
skeraranum ofan á. Þið lituð einnig
stundum eftir okkur þegar mamma
var á kvöldvöktum og pabbi var ekki
komin heim úr vinnunni. Þá var gott
að geta komið upp til ykkar, þá fóruð
þið amma oft með okkur í leigubílnum
þínum í Gunnlaugsbúð og fengum við
Alli bróðir iðulega sinn bláa opal
pakkann hvort. Síðar fluttum við af
Tunguveginum í Breiðholtið. Eftir að
við byrjuðum í framhaldsskóla feng-
um við gjarnan að sitja í ef þú varst
við leigubílastaurinn eða þú gaukaðir
að okkur smáaur. Á fermingaraldri
JAKOB
ÁRNASON
MINNINGARGREINUM í
Morgunblaðinu hefur fjölgað
verulega á undanförnum árum.
Til að öllu efni Morgunblaðsins
verði haganlega fyrir komið
reynist nauðsynlegt að setja
minningargreinum, sem og öðru
efni, ákveðin lengdarmörk. Því
hefur verið ákveðið að fyrir utan
aðalgrein verði aðrar greinar
1.500 slög (með bilum), sem eru
um 50 línur í blaðinu (17 dálk-
sentimetrar) og í kringum 300
orð.
Hinsta kveðja
– nýtt form
Jafnhliða þessu verður tekin
upp nýjung sem kölluð er
HINSTA KVEÐJA þar sem
hægt verður að senda örstutta
kveðju (5–15 línur), þegar það á
við. Þetta form á við þegar votta
á virðingu án þess þó að það sé
gert með langri grein (sjá sýn-
ishorn).
Lengd minningargreina
Hæfileg lengd. Til þess að sjá
lengd minningargreinar í t.d.
Word-ritvinnslu, þá er valið
Tools-valblaðið og síðan Word
Count. Þá opnast þessi upplýs-
ingagluggi og sýnir orðafjöldann
(Words); slagafjölda án orðabila
(Characters (no spaces)); slaga-
fjölda með orðabilum (Characters
(with spaces)): 1.500.
g
fa
g
n
ar
n
k,
a
ð-
m
g
m
n-
r
ir
ð
r-
i.
m
r-
n-
í
ar
l-
u
í
ð
ð-
gg g
Sú hugsun að svo kynni að fara var
manni þó oftast fjarri, svo mikill var
lífsþróttur hennar, hugurinn vökull
og atorkan óbilandi.
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj aæ
ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj.
lkasdjf laksjf laks jdf.
Laksdjælaskdjfæalskjfaæls
kdjfaæl sk djfalæs kd.
Jón Jónsson og
Jónína Jónsdóttir
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj aæ
ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj
lkasdjf laksjf laks jdf laksdjælask-
djfæalskjfaæls kdjfaæl sk djfalæs
kd fdh fg df df df n dfhndfghdfh
dfgh dfgh dfh fdgh.
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj
aæ ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj
lkasdjf laksjf laks jdf laksdjælask-
djfæalskjfaæls kdjfaæl sk.
Ækjlskdfj aæsldkjf æa lskdfj
aæ ldskf jalæskdjf alsækdlaskdj
lkasdjf laksjf laks jdf laksdjælask-
HINSTA KVEÐJA