Morgunblaðið - 19.08.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 19. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
bíóvefur mbl.is
Kíktu á mbl.is og
fylgstu með hvað er
að gerast í bíó
Það getur ekki valdið neinum hagsmunaárekstrum þegar veitt er á svona flugur Geir minn.
Í minningu Guðmundar Finnbogasonar
Ótrúlega nútíma-
legur boðskapur
HÁSKÓLINN á Ak-ureyri og Kenn-araháskóli Íslands
standa fyrir ráðstefnunni
Lýðmenntun í Stóru-
tjarnaskóla föstudaginn
22. ágúst. Er hún haldin í
minningu Guðmundar
Finnbogasonar, fræði-
manns og skólamanns.
Ólafur H. Jóhannsson er
lektor í Kennaraháskóla
Íslands.
Hvað kemur til að slík
ráðstefna er haldin?
„Ráðstefnan Lýðmennt-
un er haldin til heiðurs
fræðimanninum og
menntafrömuðinum Guð-
mundi Finnbogasyni og
framlagi hans til fræða á
Íslandi, ekki síst skóla-
mála. Í ár eru liðin 130 ár
frá því að Guðmundur fæddist og
100 ár síðan bók hans Lýðmennt-
un kom út. Það eru Kennarahá-
skóli Íslands og Háskólinn á Ak-
ureyri sem standa að ráðstefnunni
en framkvæmd hennar er á veg-
um Háskólans á Akureyri.“
Hvert er framlag lýðmenntunar
til skólamála?
„Þegar Guðmundur Finnboga-
son sneri heim frá meistaranámi í
Danmörku hafði hann mikinn
áhuga á fræðslumálum landsins.
Á þessum tíma greindi menn á um
það að hve miklu leyti fræðsla
barna ætti að færast frá heimilum
yfir í skóla og um þetta hafði ekki
náðst nokkur sátt. Guðmundur
sótti um styrk til Alþingis til að
kynna sér tilhögun skólamála í ná-
grannalöndunum sem hann hlaut.
Tillögum sínum átti hann síðan að
skila í skýrslu til stjórnvalda. Þeg-
ar heim kom ákvað Guðmundur
hins vegar að leggja tillögur sínar
frekar fram í bók. Ástæðan ku
vera sú, líkt og Guðmundur sagði
sjálfur, að þar sem styrkurinn var
fyrir almannafé hefði sér þótt eðli-
legt að gefa öllum almenningi á Ís-
landi kost á að lesa hugmyndir
sínar. Í Lýðmenntun rekur Guð-
mundur hugmyndir sínar um
skólamál, í hverju menntun sé
fólgin og hvernig eigi að greina
menntaðan mann frá ómenntuð-
um. Þá tilgreinir hann þær grein-
ar sem hann telur að kenna eigi í
skólum, t.d. móðurmálið, sögu og
teikningu, hvers vegna eigi að
kenna þessar greinar og hvernig.
Í bókinni má einnig finna tillögur
Guðmundar um uppbyggingu
skólanna hvað varðar stjórnun
menntakerfisins, rekstur bóka-
safna og uppbyggingu kennara-
menntunar. Í framhaldi af út-
komu bókarinnnar lagði
Guðmundur fram tillögur sínar
um hvernig best væri að haga
skólamálum á Íslandi. Þær tillög-
ur urðu síðar grunnurinn að
fyrstu heildstæðu
fræðslulögunum sem
sett voru árið 1907 en
bókin var gefin út árið
1903. Á baksíðu endur-
útgáfu bókarinnar seg-
ir: „Ritið er greinargerð fyrir
heildstæðri, ígrundaðri mennta-
stefnu sem tekur bæði til mark-
miða, inntaks náms og aðferða í
lýðfræðslu.“ Þar segir einnig að
bókin sé „sögulegur vitnisburður
en um leið flytur erindið boðskap
sem er ótrúlega nútímalegur í
anda“.“
Hvað verður á dagskránni?
„Ráðstefnunni er ætlað að
rekja og kynna hugmyndir Guð-
mundar og skoða hvernig þær
hafa staðist tímans tönn. Fyrir há-
degi verður rakin hugmyndafræði
Guðmundar Finnbogasonar. Með-
al fyrirlesara verður sonur Guð-
mundar, Finnbogi Guðmundsson,
fyrrverandi landsbókavörður,
sem flytur erindið Maðurinn og
faðirinn. Þar segir hann frá föður
sínum, sem einnig var landsbóka-
vörður lengstan hluta ævi sinnar.
Leitast verður við að rekja lýsing-
ar á fræðistörfum Guðmundar.
Kristján Kristjánsson prófessor
skoðar menntahugtak Guðmund-
ar og Jörgen Lind prófessor sál-
fræðihugmyndir hans auk þess
sem Loftur Guttormsson gerir
skólahugmyndum Guðmundar
skil. Eftir hádegisverð verður litið
nánar á þær tillögur sem Guð-
mundur lagði til um kennslu í ein-
staka greinum. Meðal þeirra er-
inda má nefna; Og uppskeran
verður eins og til er sáð, erindi
Þórunnar Blöndal lektors um
hugmyndir Guðmundar í kennslu
móðurmáls, og Með teikningu
verður þekking ekki dauður bók-
stafur, heldur lifandi athöfn, er-
indi Rósu K. Júlíusdóttur lektors.
Í lokin flytur Kristín Indriðadótt-
ir, framkvæmdastjóri Mennta-
smiðju KHÍ, erindið Að vekja
lestrarfýsn – hlutverk skólabóka-
safna þar sem fjallað er um hvert
Guðmundur taldi hlutverk þeirra.
Menntamálaráðherra,
Tómas Ingi Olrich, set-
ur ráðstefnuna en að
henni lokinni býður
Þingeyjarsveit þátttak-
endum til móttöku. Það
þótti upplagt að halda ráðstefn-
una í fæðingarhreppi Guðmundar,
ef svo má segja, en hann fæddist á
Arnstapa í Ljósavatnsskarði. Ætl-
unin er síðan að birta erindin í sér-
stöku ráðstefnuriti.“
Ætlið þið ráðstefnunni að höfða
til ákveðins hóps?
„Við teljum ráðstefnuna höfða
jafnt til þeirra sem starfa innan
menntageirans svo og allra þeirra
sem vilja fræðast um þetta og eru
haldnir fróðleiksfýsn um sögu og
menningu.“
Skráning fer fram á www.ver-
uf.unak.is/skolathroun/radstefn-
ur/22agust03.htm.
Ólafur H. Jóhannsson
 Ólafur H. Jóhannsson fæddist
árið 1943 í Hnausakoti í Miðfirði.
Hann útskrifaðist með kenn-
arapróf frá Kennaraskólanum
árið 1966 og stúdentspróf þaðan
að því loknu. Ólafur lauk BA-
prófi í almennum þjóðfélags-
fræðum frá HÍ árið 1974 og
meistaraprófi í stjórnsýslufræð-
um frá háskólanum í Bristol árið
1988. Ólafur kenndi í allmörg ár
í gagnfræðaskóla og var skóla-
stjóri Æfingaskóla KHÍ. Hann
gegnir í dag stöðu lektors við
KHÍ, sérsvið hans er stjórnsýslu-
fræði menntastofnana. Ólafur er
kvæntur Margréti Benedikts-
dóttur og eiga þau fjögur börn.
Fyrir alla sem
eru haldnir
fróðleiksfýsn
BÚFJÁRHALD mun leggjast af á Nýhóli sem er nyrsta
byggt býli á Hólsfjöllum nú í haust þar sem Ragnar Þ.
Guðmundsson hefur ákveðið að hætta búskap og farga
bústofninum. Ragnar er orðinn áttræður og segist ekki
lengur geta staðið í gegningum. Jörðin Nýhóll bætist
því í hóp þeirra mörgu jarða á fjöllunum þar sem engin
skepna verður og því var ekkert heyjað þar í sumar.
Þekktur fyrir geitabúskap
Ragnar hefur einkum verið þekktur fyrir
geitabúskap sinn en á hans heimili var um langan aldur
notuð geitamjólk og var gert úr henni geitaskyr,
geitaostar og geitasmjör. Þá var geitamjólk mikið
notuð til drykkjar og einnig voru gerðir geitagrautar.
Síðastliðinn vetur hafði Ragnar nokkrar ær á vetr-
arfóðrum og tvær geitur sem eru í heimahaganum í
sumar og koma þær oft að hitta eiganda sinn við fjár-
húsin.
Ragnar á Ný-
hóli hættir bú-
skap í haust
Morgunblaðið/Atli Vigfússon
Ragnar Þ. Guðmundsson í fjárhúsdyrunum á Nýhóli
þar sem hann sýnir Maríu Svanþrúði Jónsdóttur ráðu-
naut aðra geitina sína.
Laxamýri. Morgunblaðið.