Morgunblaðið - 19.08.2003, Qupperneq 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 19. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ






 


  
 

  





BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Af hverju eitrar þú huga minn…?
(Grikkinn Zorba)
ÞAÐ er undarlegt samfélag sem
við lifum í. Og ekki virðist það þrosk-
ast neitt með árunum. Það hleypur
eftir hvaða æsingasegg sem er, hve-
nær sem er. Og lætur þá lög og reglur
lönd og leið, ef því er að skipta.
Þessir upphlaupsmenn eru helzt
eins og hérarnir í langhlaupum; leiða
hópinn en komast aldrei í mark. Þeir
kæra sig kollótta, þótt upphlaup
þeirra leiði til mannskemmda, og ef
verkast vill búa þeir sér til málsatvik
og halda síðan fast í vitleysuna, á
hverju sem gengur.
Og hópurinn fylgir fast á eftir,
hugsunarlaust.
Alltaf skal þetta æði hefjast í fjöl-
miðlum, en svo er guði fyrir að þakka
að enn hafa nokkrir (örfáir) frétta-
menn þrek og þor til að stinga við fæti
og skrifa þvert á sefjunina sem stund-
um er kölluð almenningsálit.
Guði sé lof fyrir hæstarétt, var sagt
á fjórða áratug síðustu aldar, þegar
pólitíska fárið var hvað illvígast, en
aðrir heimtuðu að hæstiréttur væri
lagður niður vegna þess hann dæmdi
ekki að þeirra geðþótta, og einhvers
konar Fimmtardómur tekinn upp í
hans stað.
Sem sagt, pólitískir flokkadrættir.
Ég þekki engan sem hefur orðið
betri maður af þátttöku í pólitík. En
einstaka (ekki margir) hafa þó haldið
höfði.
Og sem betur fer eigum við nú póli-
tíska forystumenn sem þora og
hlaupa ekki á eftir næsta maur í sam-
félagsþúfu blindrar eðlishvatar.
Mannskemmdamenn, hvort sem
þeir skreyta sig þingtitli, prófessors-
nafnbót, ritstjóratitli eða einhverju
öðru (en þó oftast athyglisfíklar),
leiða gönuhlaupið þangað til þeir yf-
irgefa brautina og hætta þátttöku,
eins og hérarnir.
En þá fyrst fer hópurinn að átta sig
og hreyfa sig að eigin hætti og auðvit-
að kemst samfélagið í mark að lokum.
Sem betur fer á siðmenningarleg
viðleitni umhverfisins einnig ófáa
talsmenn, þótt minna beri á þeim í
fjölmiðlafárinu en þeim vindhönum
sem þar snúast.
En þegar upp er staðið, þá er einatt
búið að sá eitri í hjarðhugann og þá
ekkert síður þótt hlýtt hafi verið lög-
um og reglum.
Þetta minnir á það sem einn vand-
aðasti ritstjóri Noregs sagði á sínum
tíma, að fólk vildi heldur verða fyrir
reiði guðs en lenda á forsíðu hasar-
blaða! (Ekki eru netmiðlar og ljósvak-
ar betri, ef því er að skipta. Ég tala nú
ekki um netsóðana sem eru nýjasta
framlagið til siðmenningarinnar!)
Ég hef verið að velta fyrir mér
þessum samfélagsfiðringi og atlögu
að æru manna og spurt sjálfan mig,
hverju þetta sætir.
Niðurstaðan er sú, að ég veit það
ekki. Og þó hef ég sem ritstjóri
kynnzt mörgum fjaðrafokum um dag-
ana og þekki því fyrirbrigðið.
Líklega veit þetta enginn. Kannski
er þetta einna helzt fylgikvilli póli-
tísks agaleysis sem varpar mann-
sæmandi framkomu við aðra fyrir
róða hvenær sem henta þykir.
Eða þá eins konar drottningar-
komplex, ef sagan af Mjallhvít er höfð
til hliðsjónar. Við höfum ekki farið
varhluta af þeim spegli gegnum tíð-
ina.
Og svo er Gróa gamla á Leiti
ódrepandi samfélagsfyrirbæri, en það
er önnur saga.
Þess mætti vel minnast að jafnvel
var reynt að hafa æruna af Jóni for-
seta á sínum tíma út af fjárkláðamál-
inu svo kallaða – og kostaði hann for-
setastólinn um skeið!
Hvað þá um hina minni spámenn?!
Og allir vita, hvernig sótt var að
Hannesi Hafstein vegna þess hann
vildi fá síma. Einskis svifizt. Ofstæk-
isfyllstu hérarnir fullyrtu að sím-
skeytin gætu lent í beljunum þeirra
og drepið þær úti á túni!
Og þetta var tekið alvarlega!
Í hasarnum um Uppkastið var full-
yrt af æsingamönnum (þingmönnum
og blaðamönnum) að fleygurinn svo-
kallaði, þ.e. málefni Íslands, skyldu
áfram borin upp í ríkisráði Danakon-
ungs. Og út á það voru hérarnir eltir,
hugsunarlaust.
En þetta var ósatt og frumvarpið
því fellt á röngum forsendum. Það átti
eftir að koma sjálfstæðishetjunum
svokölluðu í koll síðar.
En enginn vegur að leiðrétta þetta.
Svona skyldi það vera hvað sem raul-
aði og tautaði. Hálfri öld eftir barátt-
una um Uppkastið sá ég í skólabók að
fleygurinn hefði verið ástæðan fyrir
ósigri Hannesar og fylgismanna hans,
enda eru hérar einkum þátttakendur í
langhlaupum!
Og hver man ekki atlöguna að Ólafi
Jóhannessyni vegna Geirfinnsmálsins
á sínum tíma? Þá gátu menn sagt
Guði sé lof fyrir Alþingi, svo eftir-
minnileg sem vörn hans var á þeim
vettvangi. Andstæðingar hans gátu
þakkað sér það eitt að hafa kallað
fram císeróskt andartak í þingsög-
unni.
Auden sagði í frægu ljóði að Íslend-
ingar væru ekki vúlger, ekki enn!
Hann þekkti ekki íslenzku héra-
hlaupin, sem betur fer.
MATTHÍAS JOHANNESSEN,
Reynimel 25A,
107 Reykjavík.
Gönuhlaup
héranna
Frá Matthíasi Johannessen:
Súlumót frá formaco
● úr pappa
● einföld og þægileg í notkun
● fæst í mörgum lengdum
og breiddum
Gylfaflöt 24-30 • 112 Reykjavík
Sími 577 2050 • Fax 577 2055
formaco@formaco.is • www.formaco.is