Vísir - 08.11.1980, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 8. nóvember 1980
VÍSIR
havid

al höfunda sem hann gefur út
eru V.H.A. Djurhuus, Heöin Brú,
Martin Joensen, — hann hefur
lika gefiö út þýöingar á verkum
tveggja færeyskra öndvegishöf-
unda sem skrifuðu á dönsku,
Jörgen-Frantz Jacobsen og
William Heinesen.
„William hefur gert fyrir mig
mikið af kápumyndum, hann er
mikill myndlistarmaður sem
kunnugt er, sér i lagi á sviö'i
klippimynda. Fyrr á þessu ári gaf
ég reyndar út mjög vandaða bók
um myndlistarferil Williams og á
næsta ári er fyrirhugað að gefa út
bók um myndlist i Færeyjum frá
upphafi, málaralist, höggmynda-
list og svo framvegis.”
Svo segir hann frá þeim bókum
sem hann hefur látiö þýða. Hann
hefur meðal annars gefið út Sölku
Emil Thomsen (Mynd: BG)
//Ég gaf út mínar fyrstu
bækur árið 1968. Á þeim
tólf árum, sem liðin eru
síðan, má heita að ég hafi
gef ið út eina bók á mánuði.
Meðalupplagið er tvö til
þrjú þúsund eintök.
Emil Thomsen er bókaútgef-
andi i Færeyjum og þjóðsagna-
persóna þar i landi. Einn og sjálf-
ur hefur hann rekiö útgáfufyrir-
tækið Bókagarö i rúman áratug
og staðiö fremstur i flokki fyrir
varöveislu og eflingu færeyskrar
tungu. An þess nokkurri rýrö sé
kastað á islenska bókaútgef-
endur, mættu þeir án efa sitthvað
læra af þessum færeyska eld-
huga, sem i aðeins 40 þúsund
manna málsamfélagi gefur út
hvert bókmenntaverkiö á fætur
öðru og finnst sjálfsagt. Emil
Kápumynd
Karamasov-bræðranna en hana
gerði William Heinesen.
— Um færeyska bókaútgefandann Emil Thomsen
hefur alla tið stutt dyggilega við
bakið á færeyskum höfundum og
auk heldur látið þýða fyrir sig
ýmsar fremstu bókmenntaperlur
veraldarinnar.
Emil er nú staddur á íslandi.
Hann kemur til Islands nokkrum
sinnum á ári vegna þess aö hann
lætur vinna bækur sinar i Prent-
smiðjunni Odda, ,,ég er mjög
ánægöur með samstafið við
prentsmiöjuna,” segir hann.
Hann er meðalmaður á hæð með
grátt skegg og fjarskalega kvikur
i hreyfingum, mikið á ferðinni.
„Hvers vegna ég fór að gefá út
bækur? Jú, það var fyrst og
fremst af áhuga á færeyskunni.
Færeyskan er ungt mál, þaö er aö
segja á bókum þó málið hafi auð-
vitað veriö talaö i meira en
þúsund ár. Fyrsta bókin sem
skrifuð var á færeysku kom út
árið 1822, það var „Færöiske
Qvæder om Sigurd Fofnersbane”
en þá bók ætla ég einmitt að
endurútgefa I ár. Þessi bók, eins
og margar af fyrstu færeysku
bókunum, var skrifuö upp eftir
alþýðukveðskap fyrri alda en þaö
er svo á 19. öldinni sem færeyskan
raunverulega verður til sem rit-
mál.”
Þó Emil hafi endurútgefið
mikið af hinum fyrstu ritum fær-
eyskum, þar á meðal timaritið
„Varðin” i 41 bindi, hefur hann
ekki siður einbeitt sér að þvi aö
gefa út færeyska nútimahöfunda
og styrkt þá á ýmsan máta. Meö
Völku eftir Halldór Laxness og
áformar að gefa út fleiri bækur
þess höfundar, hann hefur einnig
gefiö út ýmsar Islendingasögur,
siðast Grettissögu. Af nafn-
kunnum höfundum öörum má
nefna Knut Hamsun, Voltaire,
Mark Twain, Albert Camus og
Strindberg jafnvel William
Shakespeare.
„Svo gaf ég út Karamasov--
bræöurna eftir Fjodor Dosto-
evskij fyrir tveimur árum, sú bók
var i þremur bindum.” Hann
brosir pinulitiö. „Hún er vist ekki
til á islensku.”
— Lesa Færeyingar mikið af
bókum?
„Já, það má segja það.
Sérstaklega er mikið keypt af
færeyskum höfundum eins og
Héðin Brú sem er einhver fremsti
höfundur Færeyja sem skrifar á
færeysku. Ég get reyndar skotið
þvi aö við úthlutun siðustu Nó-
belsverðlauna i bókmenntum
komu tveir færeyskir höfundar til
greina: William Heinesen auð-
vitað og svo Héðin Brú, það vita
liklega færri.”
Nánast upp á sitt eindæmi hefur
Emil Thomsen veitt færeyskum
rithöf'indum tækifæri til að
þroska bæði sjálfa sig og tungu-
máliö, hann hefur veitt fær-
eyskum almenningi auöugar bók-
menntir og auðugt mál. Fyrir það
hefur honum hlotnast ýmis
heiður, hann hefur fengið stór-
riddarakross Islensku fálkaorð-
unnar og hann hefur verið gerður
að heiðursdoktor við Háskólann i
Lundi. 1 bæklingi sem gefinn var
út I tilefni af doktorstitlinum segir
m.a. svoum framlaghans: „Fyrr
lyftu föroyingar höv i kapping um
kroppsliga styrki og um at duga
röttu tökini. Við Bókagaröi hevur
Emil lyft eitt Brynjumannaborð,
ikki bara upp á rós, men til stórt
og varandi gagn fyrir foroyingar
fyrst og fremst og fyrir öll, sum
áhuga og ans hava fyrir föroysk-
um máli og bókmentum.”
—IJ.
••eaoo«»»(»o®<»«*eoee**»ooe©o©o«®»oo®e®o»®o®®o®c>oooo9aoooo9»»<»»o®«*«#®o»9»®»oooo(»®®<»9ao(»
Umhvedis jördina
Guðviii Guðjánsson skrifar öldungis kýúStur ár Bæheitni
5©oooooooooo®oooooðoo©®©c©oocioo®e©ð*oOO0O*© ©©'öoo©©’©(
Heisti sver myndkotra
— ©<g þytt vidmót mama löóraaidi i vidsmjöri á sokkabasidsámm
Herra ritstjóri!
öldungis er ég ekki vandfýsinn
maður. Sist þegar eiga i hlut dag-
blöö. En meö leyfi, ég hefi lesiö
VIsi aö staöaldri allar götur siðan
hann hét Visir aö dagblaöi. Eink-
um hefir helgarblaöið verið mér
næsta drjúgt lesefni, altsvo hug-
svölun nokkur i höröu einlifinu.
Aukinheldur er ég ekki maður
hraustur vel, næsta farlama. Ég
er ekki langskólagenginn maður
— hefi þó altént hneigö eina, mér
liggur við aö segja: fýsn, til aö
leggja mig eftir þvi sem umleikis
er I þjóölifinu. Flest þykir mér
sem á enn verra veg snúist, fer ég
ekki i neinar grafgötur með það.
Gruflandi geng ég ekki að því aö
hinsta helgarblað Visis var mér
helsti sver myndkotra aö ráða, og
mun þá tæpast ofmælt nema siður
sé . . . Tilamunda, Beckett titt-
nefndurækki allsendis vansalaust
að þekkja ekki hvað gerst hagi
þess fróma Islandsvinar, ég segi
vart meir! Er hann ekki oröinn
yfrið nægur ágangurinn þrýsti-
hópa og sértrúarsafnaða?
öölingurinn og mannvinurinn
Magnús páfi hafði á hraöbergi á
iögunum að ekki væri þaö býsna
ór fremd að eiga hann Hugh
biessaðan Kenner aö einkavin
i /erjum islenskum alþýöumanni,
vel snöfurlegt konfektsráðiö sjálft
... (ErégSmárieöa Kári?) Leik-
mæringurinn John Hurt? Mær-
ingur? Heyrthef ég á skotspónum
að sé fariö að siga i sokkinn á
þeim undirmálstappa. Ætiö og
hvarvetna sigla beitivind I kjölfar
hans lortar nokkir seglum þönd-
um, argól — kostar ekki einatt
klof að riða röftum? Fjarska arg-
ur melurinn sá. Nær þætti mér aö
kúkvenda nú, heyra of ellegar
van af leiköndum okkar innlendu,
tilamunda nefni ég Bjarna Stein-
grimsson (öldungis einn mikinn
(hrikalegan) þrifnaðar-beckett-
túlkara), Valdemar okkar Helga-
son & Auroru sál. Halldórsdóttur,
kúsks héðra ... — Ææææ ætlar nú
bévuð höfuðsóttin, ámusóttin,
limafallssýkin mig lifandi að flá?
Ops nú datt af mér nefið, stigðu
varlega Snotra! Ekki betelur
sjúkrasamlegið Valentinsdrop-
ana i okkur karlæga ómagana
nema síður sé! Óekki, svo hugar-
fikjur Carls heitins Spittelers
hugnast ekki lengur hverju og
einu Islensku rausnarheimili? Ai,
svo Sartre er farinn aö láta á sjá
að undanförnu? Mikil ósköp, hann
afklœddist enda um of I björtu,
orpinn molskinni, nærhaldsvana,
hreöjasiöur nokkuð (meö majór-
inn reiddan um öxl. ellegar bund-
inn i traf (I reifum) viö lær að sið
sira Þóris erkiklerks), en ivið
digur of magabelti, dró likasti
ekki arnsúg við mustarðsneyslu i
laufskála sinum, þótt ylli þar
fram eimreiðin um nónbil heit og
sveitt, konan sauð gjarna niður
aldinmauk hjá skiðgeröinu,
draup enda smjörsýran af hverju
strái: il faut cultiver son jardin . .
. Öþarft, eðlilega, að nefna: þá I
fans hispursmeyja nokkurra
(ekki af tignum stigum þó), löör-
andi I viðsmjöri og roðinn anda-
nefjulýsi, beðfjandinn. Og þessi
úttútnaði fressköttur Eliot: ekki
par félegt kvikendi atarna,
snuddandi upp I hverja lóöatik, 1),
mátti þó eigi affatast við rækt
sinnar ónáttúru.
Er kyn þótt ofurmannlegu etats-
ráði blöskri aö blaðasnápar — lik-
asti vanþroska niður (að lang-
feögatali) — fliki þráhyggjum
sinum og nauö — við alþjóö þar
sem að öðrum kosti hefðu mátt
sóma sér auðar síður (ekki til
minni vansa).
Mál aö linni bæöi tilskrifi þessu
og órum umræddra — ekki lög?
Carl Spitteler. Ekki náðist mynd
af þessum úttútnaða fressketti
Eliot.
(ÞAÐ ER GLAS) Venjulega, ég
er hvort tveggja þagall maöur og
hugall og svinnur og lauga mig ei
I kastbjarma hvunndagsins (svo
sem suuumir) að nauðsynjalausu
(ekki það mig fýsi ögn . . . huh!).
Verð ég seinþreyttur til frekari
snupra, hvort heldur eistlensks
nudds skemannsins Eðvalds
Mickssonar ellegr þanþols Gylfa
Hattar Glslasonar i frækilegu
björgunarafreki er Guðrún
Pétursdóttir var I nauðum nokkr-
um stödd, og visa þvi öllum
áburöi snimmendis til föðurhúsa!
Legg ég nú til, þótt á minum
sokkabandsárum hafi viðmót
manna verið þýðara en nú er
plagsiöur, að stofnað verði ráð
grandvarra manna, en ekki veit
ég i hverju skyni, en samt
Ihugulla. Að svo mæltu, ég læt
þessari yfrið frjóvu harðllfsfanta-
siu lokið utinam þeir sem gefiö er
á skalli. Ellegar falli.
Sting svo lindarpennanum
endanlega I skúffu ofan.
Haf þökk nokkra (i birtingar-
von, auðvitað).
Guðvin Guðjánsson (sign.)
dipl. faktor og beykir snöfur-
legur.
1) Glutraðigebiszi slnu á dansfor-
tófinu, ellegar brúklegu . . .