Morgunblaðið - 09.12.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MÚLALUNDUR, vinnustofa SÍBS,
hefur verið starfræktur frá 1959.
Þekktasta framleiðslan eru án efa
EGLA möppurnar svonefndu, en
þær eru nefndar eftir Egils sögu
Skallagrímssonar. Múlalundur
framleiðir einnig mikið úrval af öðr-
um vörum, s.s. dagatöl, borðmottur,
ráðstefnubúnað og skrifstofuvörur
ýmiss konar. Mikilvægt endurhæf-
ingar- og uppbyggingarstarf er unn-
ið á Múlalundi og er vinnustaðurinn
gjarnan áfangi á bataleið sjúkra aft-
ur inn í samfélagið.
Helgi Kristófersson, fram-
kvæmdastjóri Múlalundar, segir
starfið sem er unnið í Múlalundi afar
mikilvægt. „Það má segja að besta
jólagjöf sem fyrirtæki og almenning-
ur gætu gefið hluta af fötluðum í dag
væri sú að kaupa EGLA bréfabindi,
því þannig er verið að styðja við bak-
ið á fullt af fólki til betri framtíðar.
Margt af fólkinu sem er að vinna
hér fær ekki vinnu annars staðar og
þessi vinna er því mjög mikilvæg.
Við erum að glíma við það að fram-
leiða vörur og erum í mikilli sam-
keppni við innflutta vöru og bara
með því að kaupa okkar vörur er fólk
að gefa okkur stóra jólagjöf, það
væri lottóvinningur fyrir þennan
vinnustað,“ segir Helgi og bætir við
að starfið sem er unnið á Múlalundi
sé ekki hægt að vinna annars staðar.
„Einn stærsti plúsinn við þetta allt
saman er þegar maður horfir á ein-
stakling koma hingað til vinnu og
hann er kannski ekki í góðu jafnvægi
eða góðu ástandi og maður horfir á
hann styrkjast í starfinu, það gefur
manni rosalega mikið. Sumir fara
síðan út á hinn almenna vinnumark-
að og sá liður er ómetanlegur til
þjóðfélagsins, þegar fólk vinnur sig
upp á við en fólk horfir mikið í krón-
urnar þegar framlög til þessa vinnu-
staðar eru skoðuð. Við erum að
leggja til þjóðfélagsins gríðarleg
verðmæti með því fólki sem styrkist
og nær heilsu og getur komið aftur
inn á vinnumarkaðinn. Maður horfir
upp á þennan árangur á hverjum
degi.“
Kjölfesta Múlalundar er happ-
drætti SÍBS (www.sibs.is ) sem rek-
ur jafnframt Reykjalund en þar hafa
staðið yfir miklar framkvæmdir sem
kosta mikið. Þær eru mjög mikil-
vægar í þeirri þróun sem felst í end-
urhæfingu sjúkra.
Meira um sérprentaðar möppur
Múlalundur hefur undanfarið auk-
ið mjög mikið framleiðslu á sér-
prentuðum möppum. „Þá geta fyr-
irtæki haft myndir á möppunum og
það nýtist vel við markaðssetningu
og auglýsingar á ákveðnum vörum
og einnig fyrir ráðstefnur. Við letr-
um einnig mikið fyrir fyrirtæki á
bréfabindi og sérmerkjum,“ segir
Helgi.
„Við erum hér með tuttugu stöðu-
gildi fyrir fatlaða sem ráðuneytið út-
hlutar. Ég gæti verið með tuttugu og
sjö stöðugildi hér inni og það er lang-
ur biðlisti eftir störfum hér. Við höf-
um meira að segja þurft að hafna
verkefnum vegna þess að okkur
vantar starfsfólk. Við þyrftum í
rauninni að bæta við hæð ofan á hús-
ið og stækka við okkur, fatlaðir þurfa
mikið rými og hjólastólar þurfa að
komast allstaðar um. Tæplega fjöru-
tíu fatlaðir einstaklingar vinna hér á
einhvern hátt og síðan eru tólf ófatl-
aðir einstaklingar sem vinna við önn-
ur störf, til dæmis við sölu, bókhald
og stuðning í sal. Við höfum þó frek-
ar reynt að hafa sem flesta fatlaða og
færri ófatlaða í störfum.
Við stöndum frammi fyrir því
núna að ákveðin fyrirtæki eru með
rammasamning við Ríkiskaup og
hann átti að endurnýjast í okkar
geira um áramótin, en það er búið að
framlengja hann um ár og við höfum
ekkert um það að segja. Þetta kemur
sér mjög illa fyrir okkur.“
Meðvituð innkaup
„Ég horfi oft í hillurnar fyrir aftan
menn sem eru í viðtölum í sjónvarp-
inu og sé hvar þeir versla. Þannig
getur maður séð hvort menn eru
meðvitaðir þegar þeir kaupa inn sín
bréfabindi. Fólk hringir líka oft og
spyr af hverju EGLA bréfabindin
séu ekki til í einhverri verslun, en við
getum ekki stjórnað því, það er fólk-
ið sem sér um innkaupin í verslunun-
um sem stýrir því. Nú er ár fatlaðra
og því meiri ástæða að versla við
Múlalund.“
Múlalundur tók nýlega bíl á
rekstrarleigu og er það fyrsti bíllinn
sem vinnustaðurinn fær inn í rekst-
urinn. „Það var algjör bylting og frá-
bært að þurfa ekki að kaupa hann.
Þegar maður leigir svona er þetta í
rauninni hluti af rekstrinum frekar
en eign sem rýrnar,“ segir Helgi að
lokum.
Nærri fjörutíu fatlaðir starfa hjá verndaða vinnustaðnum Múlalundi
Besta jólagjöfin fyrir fatlaða
að kaupa framleiðslu þeirra
Í Múlalundi styðja heilbrigðir við fatlaða og hjálpa mörgum að fóta sig að nýju eftir erfið veikindi.
Morgunblaðið/Eggert
Helgi Kristófersson og Bergþór Böðvarsson við bílinn sem Múlalundur
fékk nýlega til afnota á rekstrarleigu. Hann hefur að sögn reynst afar vel.
TENGLAR
.....................................................
www.mulalundur.is
BERGÞÓR Grétar Böðvarsson tré-
smiður veiktist af geðhvarfasýki
fyrir tæpum tveimur áratugum og
lagðist inn á spítala árið 1989. Hann
hóf störf í Múlalundi í janúar síðast-
liðnum, eftir að hafa reynt að fela
veikindi sín í sjálfstæðri atvinnu-
starfsemi, og starfar þar fyrir há-
degi, en eftirmiðdaginn nýtir hann
til sjálfstæðari verkefna. Hann seg-
ir erfitt fyrir fólk sem veikist á geði
að starfa á almennum vinnumark-
aði sökum lítillar þekkingar og um-
ræðu um geðsjúkdóma. „Meðan
umræðan og skilningurinn eru ekki
meiri meðal fólks sem á við þessi
veikindi að stríða og einnig meðal
þess fólks sem vinnur við þetta er
ekki hægt að ætlast til þess að það
sé hægt að tala um þetta á almenn-
um vinnustað,“ segir Bergþór en
hann telur það mikið gæfuspor að
hafa farið inn á verndaðan vinnu-
stað þar sem honum mætir skiln-
ingur á sjúkdómi sínum.
Vinnan veitir aðhald
„Skilningi fólks á vernduðum
vinnustöðum er mjög ábótavant,“
segir Bergþór. „Fólk heldur að þar
eigi sér einungis stað iðjuþjálfun
eða að þar sé ekki verið að gera
neitt af viti. Fólk sé bara að dunda
sér eitthvað til að hafa eitthvað að
gera. Það er alger vitleysa, fólk er
að vinna og framleiða vöru sem er
keypt af atvinnulífinu og ein-
staklingum. Ef fólk væri ekki hér
væri það bara heima að gera ekki
neitt og liði ekki vel. Þessi vinna
veitir manni nauðsynlegt aðhald og
reglu í lífinu til að maður geti farið
að virka sem manneskja. Það dugar
ekki bara að dæla í sig lyfjum eins
og vítamínum, þegja og taka ör-
orkubæturnar. Starf á vernduðum
vinnustað getur virkað sem stökk-
pallur aftur inn í atvinnulífið.“
Bergþór hugsaði lengi um hvort
hann ætti að hefja störf á Múlalundi
og þurfti ekki síst að glíma við eigin
fordóma. „Það eru bullandi for-
dómar hjá sjúklingum sjálfum sem
þeir þurfa að yfirvinna. Umræðan í
samfélaginu er neikvæð og fólk
hefur neikvæðar hugmyndir um
geðsjúkdóma og nálgast þá af for-
dómum þegar það sjálft veikist. Ég
hugsaði að ég væri að taka niður
fyrir mig, því ég hafði verið að
vinna sem trésmíðaverktaki. En ég
ákvað að ég þyrfti að byggja mig
upp og byrja á grunninum. Ég sé
ekki eftir því, hér hef ég náð mjög
góðum árangri með heilsuna.“
Bergþór telur mikilvægt að yf-
irvöld fari að samhæfa þjónustu
sína. „Þegar fólk er að leita sér
hjálpar er því sífellt vísað á milli
mismunandi ráðuneyta. Þetta dreg-
ur úr manni styrk. Maður fær það á
tilfinninguna að maður sé að sníkja
eða svíkja út eitthvað sem maður á
ekki skilið,“ segir Bergþór.
Byrjað á
grunninum
UMBOÐSMAÐUR Alþingis hefur beint þeim til-
mælum til kærunefndar jafnréttismála að hún taki
aftur til meðferðar mál kvenkyns skólastjóra sem
kærði viðkomandi bæjarfélag vegna meintra brota
þess á lögum um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna
og karla. Er það niðurstaða umboðsmanns að frá-
vísun kærunefndarinnar á erindi konunnar hafi
ekki verið í samræmi við lög.
Konan kvartaði til umboðsmanns Alþingis yfir
áliti kærunefndar jafnréttismála þar sem kæru
hennar var vísað frá nefndinni á þeim grundvelli að
samkomulag hefði náðst milli hennar og bæjar-
félagsins um uppgjör launa. Umboðsmaðurinn seg-
ir að lög um launajafnrétti séu afdráttarlaus og
kveði skýrt á um að óheimilt sé að afsala sér þeim
réttindum sem mælt er fyrir um í lögunum.
Konan hafði árið 2002 kvartað til bæjaryfirvalda
yfir því að hún hefði sem skólastjóri haft lægri laun
miðað við vinnuframlag en karlkyns skólastjóri
sambærilegs skóla í bænum og gerði kröfu um að
sér yrði bættur launamunurinn.
Í framhaldinu fóru fram viðræður milli aðila og
lyktaði þeim með því að bærinn greiddi konunni
ótilgreinda upphæð. Við það tækifæri undirritaði
hún yfirlýsingu þess efnis að hún tæki við ákveðinni
greiðslu frá bænum og lýsti því jafnframt yfir að
um frekari málarekstur vegna jafnréttis og yfir-
vinnu yrði ekki að ræða.
Umboðsmaður segist ekki geta fallist á „þá
þröngu lögskýringu“ kærunefndar jafnréttismála á
27. gr. jafnréttislaga að ákvæðið feli aðeins í sér
fyrirfram ákveðna vernd og eigi aðeins við um
ráðningarsamninga og aðra slíka samninga. Að áliti
umboðsmanns gat samkomulag konunnar og bæj-
arfélagsins ekki afnumið eða takmarkað þau rétt-
indi sem konan naut samkvæmt lögunum.
Niðurstaða umboðsmanns er sú að kærunefnd-
inni hafi borið að taka kæru konunnar til efnis-
meðferðar og gefa skriflegt rökstutt álit um það
hvort bæjarfélagið hafi brotið gegn ákvæðum jafn-
réttislaga gagnvart henni.
Erum ekki dómstóll
Andri Árnason lögmaður er formaður kæru-
nefndar jafnréttismála. Hann segir við Morgun-
blaðið að álit umboðsmanns verði tekið til skoðunar
í nefndinni. Nefndin hafi ekki litið svo á að hlutverk
sitt sé að gefa álit á samkomulagi sem þessu í um-
ræddu máli. Meira hafi verið deilt um gildi sam-
komulags frekar en brot á jafnréttislögum. Kæru-
nefndin sé ekki dómstóll og geti ekki farið ofan í
samkomulag sem gerð séu í tilefni af langvarandi
ágreiningi. Ef umboðsmaður telji að nefndin eigi að
gera það verði það mál að sjálfsögðu skoðað.
Umboðsmaður Alþingis úrskurðar um kærunefnd jafnréttismála
Frávísun máls skólastjóra ekki
í samræmi við jafnréttislögJÓLAÚTVARPIÐ fm Óðal101,3 fer í loftið í dag, þriðju-
daginn 9. desember, og því lýk-
ur á föstudag kl. 23. Nemendur
í grunnskólanum eru útvarps-
menn og koma fjölmarngir að
handritagerð og flutningi.
Jólaútvarpið er orðið hluti af
menningu og stemmningu við
jólaundirbúning í Borgarnesi.
Fyrirtæki og stofnanir styrkja
útsendingar með kaupum á
auglýsingum. Eru þær frum-
samdar, bæði leiknar og sungn-
ar af krökkunum. Í hádeginu á
föstudag verða pallborðsum-
ræður með framámönnum
sveitarfélagsins. Hægt er að
hlusta á útsendingu gegnum
heimasíðu Óðals, www.borgar-
byggd.is/odal.
Jólaútvarp
í Borgar-
byggð
Borgarnesi. Morgunblaðið.