Morgunblaðið - 12.12.2003, Blaðsíða 51

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 2003 51
á landsbanki.is
Reyndu á kunnáttu þína og taktu þátt í erfiðum en skemmtilegum spurningaleik. Ef þú
svarar 10 spurningum rétt áttu möguleika á glæsilegum verðlaunum. Meðal vinninga eru
500 miðar á frumsýningu LOTR - Return of the King, gjafabréf í Nexus að andvirði
50.000 kr., út að borða fyrir þig og 10 vini þína, derhúfur, bolir, lyklakippur, pennar,
húðflúr og margt fleira.
Þátttaka er öllum frjáls, en til að eiga möguleika á vinningum þurfa þátttakendur að
vera í viðskiptum við Landsbankann.
Þekkir þú sögu
Hringsins?
ÞAÐ var áfall þegar ég heyrði um
launasamninga æðstu manna Kaup-
þings Búnaðarbanka. Gat það verið
að þessir hæfu og góðu menn þekktu
ekki lífsviðhorf fólksins í landinu?
Hvernig átti fólk að
skilja það að menn
gætu haft árslaun sem
næðu því að jafnast
við eða vera hærri en
full ævilaun hins
venjulega launþega?
Viðbrögðin urðu líka
hörð. Flestir kunnu að
meta það hve afdrátt-
arlausa og ákveðna af-
stöðu forsætisráð-
herra tók og ýmsir
fleiri forystumenn.
Hin afdráttarlausu
viðbrögð urðu til þess
að þeir sem áttu kost á að fá háu
launin sáu að mistök höfðu verið
gerð og afsöluðu sér þessum kjara-
réttindum. Þökk sé þeim fyrir það.
Starfsfólkið er auður
hvers fyrirtækis
Af þessu tilefni vil ég rifja upp eigin
reynslu. Ég var ráðinn 1961 hjá
Pósti og síma forstöðumaður hag-
deildar sem var ein fjögurra jafn-
settra aðaldeilda fyrirtækisins. Póst-
ur og sími heyrði beint undir
ráðherra og æðstu stjórnendur voru
póst- og símamálastjóri og áð-
urnefndir fjórir forstöðumenn.
Starfsemin var mjög fjölþætt og
dreifð um allt landið auk mikilla er-
lendra viðskipta. Síðustu árin veitti
ég fjármáladeildinni forstöðu. Árið
1980 er ég lét af störfum unnu yfir
tvö þúsund manns hjá fyrirtækinu
og peningaveltan var daglega fleiri
hundruð milljónir króna.
Stórfyrirtæki
Póstur og sími var mjög stórt fyr-
irtæki á íslenskan mælikvarða. Allir
fastir starfsmenn voru ráðnir sam-
kvæmt kjarasamningum opinberra
starfsmanna. Launin
voru ekki há og báru
ekki í sér kaupauka.
Hins vegar var starfs-
öryggi og ýmis réttindi
betri en á hinum al-
menna vinnumarkaði.
Stjórnendur Pósts og
síma réðu litlu um
launakjör starfsfólksins.
Yfirmenn höfðu því fáa
starfshvata í höndum
sér aðra en þá að vera
sjálfir góð fyrirmynd og
vernda góðan starfs-
anda og samhug.
Ég hafði oft heyrt að það væru lé-
leg vinnubrögð hjá opinberum
starfsmönnum. Starfsmannamálin
hjá Pósti og síma komu í minn hlut
fyrstu árin. Ég leit því mjög til
þeirra mála þegar ég fór að kynna
mér starfssvið mitt. Fljótlega áttaði
ég mig á því að sögusagnir um slök
vinnubrögð voru ósannar. Í heildinni
var það hvort tveggja að vel var
mætt til vinnu og vel unnið. Ég sá
það, strax enda hafði ég gert mér
grein fyrir því fyrirfram, að ég
mundi litlu áorka í starfi mínu án
góðrar samvinnu og aðstoðar sam-
starfsfólks míns. Það varð að vera
samhent liðsheild sem gat náð góð-
um árangri. Til að fólki líði vel þarf
að vera sæmilegt húsnæði og um-
fram allt vel hirt.
Yfirmenn Pósts og síma skildu
þýðingu þess að hafa gott og sam-
hent starfsfólk og að góður starfs-
andi væri ríkjandi. Hin hlýlegu og
góðu samskipti eru bestu minning-
arnar sem ég á frá 20 ára starfi með
póst- og símafólki.
Þessi góða liðsheild skipuð hæfu
og áhugasömu fólki náði þeim frá-
bæra árangri að byggja upp eitt öfl-
ugasta fjarskiptakerfi OECD-landa
og vera með lægstu þjónustugjöldin.
Jafnframt var skilað af sér einu auð-
ugasta fyrirtæki ríkisins fyrir frjálsa
markaðinn. Allt án kaupauka. Yfir
hvaða leyndardómi bjuggu stjórn-
endur Pósts og síma og hið ágæta
starfsfólk þeirra að svo góður árang-
ur skyldi nást? Var það kannski
starfsöryggið? Stór hluti þessa
ágæta starfsfólks Pósts og síma er
nú á eftirlaunum og þeim yfirleitt
lágum.
Nú þykir við hæfi að veifa pen-
ingapyngju framan í hvern mann
eigi að vera von um góðan árangur í
starfi. Það er eins og orðið mann-
dómur hafi vantað í uppeldisfræðin.
Framtíðarmenn
Ég taldi rétt að segja frá þessari
reynslu minni ef af henni mætti læra.
Það er gott að yfirmenn fái góð laun.
En þau verða að vera í tengslum við
laun annarra starfsmanna fyrirtæk-
isins til að myndist samhuga liðs-
heild í því að ná settum markmiðum
viðkomandi fyrirtækis. Gefi hagn-
aður tilefni til kaupauka er ekki eðli-
legt að bæta einum en öðrum ekki og
gildir þá einu í hvaða verðmætum
kaupaukinn er látinn í té.
Hins vegar færi vel á því ef mikill
gróði myndast hjá öflugum fyrir-
tækjum væri fé í því tilefni látið
renna til rannsókna og vísinda eða
skyldra verkefna í þjóðfélaginu og
þá gjarnan í nafni eigenda og starfs-
fólks. Það mundi sýna framsækni og
auka hlýhug almennings til viðkom-
andi fyrirtækis.
Við lærum af mistökum
Mistök voru gerð. Þegar það varð
ljóst voru þau snarlega leiðrétt. Við-
komandi menn voru fljótir að hugsa
og fljótir að taka ákvörðun. Það sýnir
að um hæfa menn er að ræða. Hægt
er að bera traust til slíkra manna.
Þeir mættu hörðum viðbrögðum án
þess að mögla með hröðum aðgerð-
um.
Fólk er ekki til fyrir fjármagnið
heldur er fjármagnið til fyrir fólk og
í þjónustu þess. Því megum við aldr-
ei gleyma. Ég er viss um að þessir
ágætu menn hafa burði til að móta
heilbrigt íslenskt siðferði í launa-
málum fyrirtækja annars er frelsið í
hættu. Að elta erlendan subbuskap í
þessum efnum vekur hvorki traust
né hagsæld.
Ég óska Kaupþingi Búnaðarbanka
og starfsfólki öllu velfarnaðar í nútíð
og framtíð.
Há laun plús…?
Páll V. Daníelsson skrifar
um ofurlaun ’Flestir kunnu að meta það hve afdrátt-
arlausa og ákveðna
afstöðu forsætisráð-
herra tók og ýmsir
fleiri forystumenn. ‘
Páll V. Daníelsson
Höfundur er viðskiptafræðingur.
Fæst í apótekum
og lyfjaverslunum
ER NEFIÐ STÍFLAÐ?
STERIMAR
Skemmir ekki slímhimnu
er náttúrulegur
nefúði sem losar stíflur
og léttir öndun.
Fyrir 0-99 ára.
SKEMMUVEGI 36
Sími 557 2000
BLIKKÁS –
ÞAKRENNUKERFI
á öll hús – allsstaðar