Morgunblaðið - 25.03.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 25. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Það dylst ekki lengur neinum að við erum á hraðferð inn í nýja „víkingaöld“.
Borgarskjalasafnið á afmæli
Ekkert lát á
pappírsflóðinu
BorgarskjalasafnReykjavíkur minn-ist 50 ára afmælis
síns á þessu ári með marg-
víslegum hætti. Nýlokið er
fjölsóttri afmælisráð-
stefnu í samvinnu við
Sagnfræðingafélag Ís-
lands og Sögufélag. Á
henni fluttu nokkrir sagn-
fræðingar fyrirlestra sem
voru byggðir á skjölum
Borgarskjalasafns. Að
sögn Svanhildar Bogadótt-
ur borgarskjalavarðar var
ráðstefnan fyrsti viðburð-
ur afmælisársins, en síðar
á árinu er fyrirhuguð af-
mælissýning og opnun
nýrrar heimasíðu safnsins.
Af þessu tilefni lagði
Morgunblaðið nokkrar
spurningar fyrir Svan-
hildi.
Segðu okkur fyrst aðeins for-
sögu þessa safns, hvenær stofnað,
af hverjum og hvernig var safnið í
„þá daga“?
„Eldhuginn Lárus Sigurbjörns-
son hafði forgöngu um stofnun
Skjalasafns Reykjavíkur og sam-
þykkti bæjarstjórn Reykjavíkur
7. október 1954 að stofnað yrði
Skjala- og minjasafn Reykjavíkur
og var Lárus fyrsti skjalavörður-
inn. Byrjað var á því að fá til baka
frá Þjóðskjalaskjalasafni eldri
skjöl bæjarins og að kalla inn
eldri skjöl borgarstofnana. Gríð-
arleg vinna var samfara skrán-
ingu skjalanna og við að koma
þeim í traustar umbúðir.
Lárus var líklega einn fyrsti að-
ilinn til þess að sinna skjalastjórn
hér á landi og aðstoðaði stofnanir
borgarinnar við að skipuleggja
uppröðun skjala.“
Hvernig hefur safnið síðan
þróast í stórum dráttum?
„Áherslan fyrstu áratugina var
á söfnun, varðveislu og skráningu
skjala og á þann hátt að gera þau
aðgengileg fyrir almenning. Það
er þessu frumkvöðlastarfi að
þakka að Borgarskjalasafnið er í
dag svo heillegt sem raun ber
vitni.
Það var stórt skref fyrir safnið
að komast loks í framtíðarhús-
næði árið 1999 þegar það flutti í
nýendurgert húsnæði í Grófar-
húsi á Tryggvagötu 15. Þar hefur
safnið fullkomnar geymslur, mun
betri aðstöðu fyrir bæði starfs-
menn og viðskiptavini og meiri
möguleika á að kynna safnkost
sinn.
Síðustu árin hefur aukin
áhersla verið lögð á að kynna
skjalasafnið betur fyrir almenn-
ingi, m.a. með útgáfu bókar, opn-
um húsum, námskeiðum og fjöl-
breyttum sýningum. Mér fannst
sérstaklega skemmtilegt á skjala-
degi í fyrra að fara með stóra sýn-
ingu í Kringluna og kynna safnið
á þann hátt fyrir almenningi. Við
höfum fundið fyrir því á síðustu
árum að vitneskja almennings um
safnið og þjónustu þess hefur auk-
ist, sem sést bæði á niðurstöðum
kannana og í aukinni
aðsókn almennings að
leita eftir skjölum.“
Hvað geymir Borg-
arskjalasafn í dag?
„Meginstofn Borg-
arskjalasafns er skjöl
frá stofnunum og fyr-
irtækjum borgarinnar. Við sjáum
ekkert lát á pappírsflóðinu og á
hverju ári eykst magnið sem
berst inn til okkar. Á síðasta ári
komu um 400 hillumetrar af skjöl-
um til okkar, en allt í allt er safnið
um 5.000 hillumetrar að stærð.
Borgarskjalasafnið varðveitir
líka skjöl frá einstaklingum, fé-
lögum og fyrirtækjum í Reykja-
vík. Á síðasta ári vorum við með
átak í að fá til varðveislu skjöl
íþróttafélaga í Reykjavík og bar
það góðan árangur.“
Hvers virði er skjalasafn af
þessu tagi?
„Í skjalasöfnunum eru meiri
verðmæti en fólk gerir sér grein
fyrir dags daglega. Skjalasöfnin
eru spegilmynd af lífi okkar og
sögu. Þau halda til haga heimild-
um um þau verk sem unnin hafa
verið af yfirvöldum, um ákvarð-
anir sem hafa verið teknar, varð-
veita heimildir um okkur sjálf og
þann veruleika sem við búum og
bjuggum við. Þau eru mikilvæg til
að sanna tilvist okkar og réttindi,
sem sést best á því að skjalasöfnin
eru oft meðal þess fyrsta sem sig-
urvegarar í styrjöldum taka her-
fangi eða eyða. Mikilvægi skjala-
safna vill stundum gleymast og ég
veit ekki hvað ég hef oft fengið
spurninguna af hverju sé verið að
geyma allt þetta pappírsdrasl. En
ég finn fyrir því að um leið og við
kynnum betur safnið, til dæmis
með sýningum, fer fólk að meta
meira safnkostinn og að þessar
heimildir séu varðveittar.“
Hvernig sérðu framtíðina fyrir
þér?
„Kannski það mikilvægasta er
að móta samræmdar
reglur um skjalastjórn
borgarstofnana, fylgj-
ast með henni með
skipulögðum hætti og
finna leiðir til að
tryggja varðveislu raf-
rænna skjala. Þar ligg-
ur sú ábyrgð á herðum okkur að
finna leiðir til að tryggja að þær
rafrænu upplýsingar sem verða til
í dag, verði jafnaðgengilegar eftir
hundrað eða tvö hundruð ár og
pappírsskjölin. Mér finnst að
starf okkar hafi aldrei verið fjöl-
breyttara, skemmtilegra eða
meira krefjandi en einmitt núna.“
Svanhildur Bogadóttir

Svanhildur Bogadóttir er
fædd í í Reykjavík 27. nóvember
1962. Lauk stúdentsprófi frá
náttúrufræðideild Mennta-
skólans í Kópavogi 1982, BA
gráðu í sagnfræði og bók-
menntafræði frá Háskóla Íslands
1985, MA gráðu í sagnfræði og
lokaprófi í skjalafræðum frá
New York University 1987, MBA
gráðu í viðskiptafræði með
áherslu á fjármálastjórnun frá
Haagse Hogeschool í Hollandi
2002. Svanhildur hefur starfað
sem borgarskjalavörður frá
árinu 1987. Börn hennar eru Jó-
hanna Vigdís og Kristín Helga
Ríkharðsdætur. Unnusti er Frið-
rik Vignir Stefánsson.
Móta sam-
ræmdar reglur
um skjala-
stjórn borg-
arstofnana
HAFT er eftir Tomasi Malakausk-
as, einum þriggja sakborninga í
Neskaupstaðarmálinu, í yfir-
heyrsluskýrslu sem DV birti í gær,
að þeir Vaidas Jucivicius heitinn
hafi skipulagt ferð hins síðar-
nefnda hingað til lands í febrúar.
Sakborningurinn segir að þeir
Vaidas hafi byrjað að skipuleggja
ferðina fyrir mörgum mánuðum.
Hafi Vaidas greitt fyrir farmiðann
sinn til Íslands. Tomas segist ekki
hafa sent Vaidas neina peninga eða
greitt fyrir ferð hans hingað til
lands.
Tomas segist halda að fíkniefnin,
sem Vaidas var með innvortis, hafi
Vaidas fengið í Litháen en hann
viti ekki hvar þau hafi verið fram-
leidd. Hann hafi hringt í Vaidas
fyrir mörgum mánuðum síðan og
beðið hann að koma með amfeta-
mín til Íslands.
Vaidas átti að fá 20%
af söluverðmæti efnanna
Vaidas hafi þá sagt honum að
hann gæti útvegað hálft kíló af am-
fetamíni. Þeir hafi þá talað um að
Vaidas fengi í sinn hlut eitthvað
um 20% af söluverðmætinu en það
hafi þeir ætlað að að ræða betur
síðar. Tomas segist sjálfur hafa
ætlað að selja efnin og kannski
einn meðsakborninga. Varðandi
líkflutninginn til Neskaupstaðar
segist Tomas hafa viljað að lík
Vaidasar yrði grafið en ekki að það
yrði flutt alla leið til Neskaupstað-
ar. Einn meðsakborninga hafi
komið með þá hugmynd að aka
með líkið austur sökum þess að þar
væri lítið um lögreglumenn og
svæðið frekar afskekkt. Hafi Tom-
as samþykkt þetta.
Segist hafa skipulagt ferðina