Morgunblaðið - 02.04.2004, Síða 33

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. APRÍL 2004 33
AF einhverjum ástæðum er vaxandi áhugi á aust-
rænum kveðskap hér á landi ef marka má þýðingar
og yrkingar skálda. Skammt er þess að minnast er
Steingrímur Gauti Kristjánsson
sendi frá sér allmikla bók af
þýðingum, Austurljóð 1996, og
séð hef ég þýðingar síðar og þá
er það ekki síðra merki þessa
áhuga að íslenskir höfundar
hafa leitað í smiðju japanskra og
kínverskra höfunda í kveðskap
sínum, notað form á borð við
hæku og tönku svo að eitthvað
sé nefnt og óvíða er í íslenskum
nútímakveðskap vísað til þeirra
ágætu höfunda Tu Fu og Lí Pó.
Pjetur Hafstein Lárusson hefur nú sent frá sér bók
með þýðingum á kínverskum og japönskum ljóðum
og nefnir hann bók sína Austan mána.
Pjetur hefur valið til þýðingar ljóð eftir kínversku
skáldin Lí Pó, Tú Fú, Vang Vei og Meng Hao-Jan
sem allir voru menntamenn og nánir vinir. Þá hefur
hann valið ástarljóð, tönkur, frá Japan. Athygli vek-
ur að einungis einn karlmaður er í hópi hinna sex
skálda, Kakinomoto No Hitomaro, en fimm konur,
Ono No Komachi, Izumi Shikibu, Akazome Emo,
Yosano Akiko og Yamakawa Tomiko. Má segja að
þetta val sé merki nýrra tíma og löngu tímabært að
við kynnumst skáldsýn austurlenskra skáldkvenna.
Lí Pó og Tú Fú hafa gjarnan verið taldir fremstu
höfundar blómaskeiðs kínversks kveðskapar sem
hæst reis á 8. öld. Þeir hafa verið kallaðir jing og
jang kínversks kveðskapar, Lí Pó sagður fulltrúi
hins draumúðga Taoisma og hinn jarðbundnari
sagður og sótti meira til Konfúsíusar. Þótt þeir
væru vinir voru þeir ólík skáld. Lí Pó var skáld víns,
draums og tunglsnætur eins og vel sést á kvæðinu
Á Drekahæð sem Pjetur Hafstein Lárusson hefur
þýtt fallega í nýútkominni þýðingabók sem hann
nefnir Austan mána:
Drukkinn á Drekahæð í nótt
til eilífrar útlegðar dæmdur.
Iðandi máninn berst
yfir gula blómabreiðu.
Hattur minn siglir um vindaslóð
stiginn er dans í nótt í mánaskini
á brott – á brott.
Allt annar hljómur er í kvæði efti Tú Fú, Horft til
Taifjalls. Þar er ekki hinn draumhygli flóttavegur í
vegsömun náttúrunnar heldur eldklár sýn, sam-
þætting jarðbundinnnar samfélagsvitundar og
náttúruskynjunar:
Hvernig skal lýsa Taifjalli?
Sem turnar gnæfa tindar þess yfir Chi og Lú!
Hér hefur skaparinn guðlega fegurð meitlað;
hamrar þess kljúfa myrkrið frá árroðans eldi.
Titrandi hjarta, þú, þú hefst upp til skýjanna hæða,
augu þín nema er fuglar á hreiður setjast.
Einn dag mun ég klífa þinn hæsta tind
og líta í sjónhending niður til lítilla fjalla.
Hinar japönsku tönkur eru smáljóð sem skiptast
í fimm ljóðlínur. Fimm atkvæði eru í fyrstu og
þriðju línu en í hinum þremur línunum eru sjö at-
kvæði. Þetta er því knappt form, ekki ósvipað
hækuforminu sem töluvert hefur verið notað hér á
landi. Ljóðin hverfast því gjarnan í kringum eina
ljóðmynd eins og sjá má á þessari perlu eftir Ono
No Komachi:
Er honum hulið
að ég er ekki þari
í brimrótinu
þar sem sjávargróðurinn
þvælist um að vild sinni?
Þýðingar Pjeturs eru á vönduðu máli og að minni
hyggju slær hann oft ljóðræna strengi sem mér
finnst nálgast samsvarandi þýðingar á ensku. Ann-
að hef ég ekki til viðmiðunar. Mikilvægast er að les-
anda finnst hann vera með skáldskap í höndunum.
Málfarið er oftast látlaust og tært og myndir
ljóðanna skýrar. Víða grípur Pjetur til þess að fyrna
mál sitt. Sömuleiðis á hann til að hafa orðaröð sem
algeng er í bundnu máli, jafnframt glittir í stuðla-
setningu. Mér finnst raunar þessi háttur á fram-
setningu vera hálfkák. Að vísu setur þetta stundum
skáldlegan blæ á kvæðin eins og í ljóðinu um Taífjall
hér að framan. Nær hefði þó verið að fara alla leið
með háttbundinni stuðlasetningu og rími ellegar að
gera eins og Pjetur gerir í bestu þýðingum sínum,
t.a.m. í tönkunni hér að framan, að nota nútímamál
og nútímasetningaskipan og láta formeigindir
frumtextans nægja. Í heildina tekið er þó vel staðið
að verki og þýðingar Pjeturs eru gott framlag í vax-
andi þýðingarsjóð okkar.
Mánaljóð og tönkur
BÆKUR
Ljóðaþýðingar
Þýðandi er Pjetur Hafstein Lárusson. Salka – 2003 – 80
bls.
AUSTAN MÁNA, LJÓÐ FRÁ KÍNA OG JAPAN
Pjetur Hafstein
Lárusson
Skafti Þ. Halldórsson
KÓRMEÐLIMIR Frændkórsins,
sem heldur tónleika undir stjórn
Eyrúnar Jónasdóttur í Kópavogs-
kirkju í kvöld kl. 20.30, eiga það all-
ir sameiginlegt að vera afkomendur
Jóns Gíslasonar, hreppstjóra og
alþingismanns, og Þórunnar Páls-
dóttur, húsfreyju frá Norð-
urhjáleigu í Álftaveri í Vestur-
Skaftafellssýslu. Að sögn Gísla Þór-
arnar Júlíussonar, sem sjálfur
syngur bassa í kórnum, var
Frændkórinn stofnaður í tengslum
við ættarmót sumarið 1991 og hefur
starfað nær óslitið síðan, oftast und-
ir stjórn Eyrúnar Jónasdóttur, en
hún er sonardóttir Jóns og Þór-
unnar.
„Það reyndist strax mikill áhugi
fyrir því að starfrækja kór þegar
hugmyndin kom upp og auðvelt að
fá söngfólk í allar raddir, en allir af-
komendur Jóns og Þórunnar sem
náð hafa 16 ára aldri geta gerst
meðlimir í kórnum og því syngja í
raun saman þrír ættliðir. Í dag eru
47 barnabörn afa og ömmu enn á lífi
og af þeim hafa 39 þeirra einhvern
tímann sungið með kórnum, en í
heildina telst mér til að alls um 50
meðlimir í ættinni hafi sungið með
kórnum frá því hann var stofnaður
á sínum tíma.“
Á undanförnum árum hefur
Frændkórinn, að sögn Gísla, haldið
tónleika víða á Suðurlandinu. „Við
höfum sungið í Skaftafellssýslu,
Rangárvallasýslu, Árnessýslu, Vest-
mannaeyjum og svo auðvitað hér á
höfuðborgarsvæðinu.“
Í vetur hefur Frændkórinn æft
einu sinni í viku, til skiptis fyrir
austan fjall, annað hvort í Kálfholti
eða á Selfossi, og í Mosfellsbænum,
en kórmeðlimir leggja oft á sig að
aka langt til að geta sótt æfingar,
því kórmeðlimirnir búa á svæði sem
nær allt frá Hvolsvelli og í Mos-
fellsbæinn.
Spurður hvað þau ætli að bjóða
tónleikagestum upp á í kvöld segir
Gísli það vera fjölbreytt val ís-
lenskra laga, allt frá kirkjulegri
tónlist yfir í létt dægurlög.
„Auk þess mun Helga Guðlaugs-
dóttir, sem líka er einn afkomenda,
syngja einsöng á tónleikunum.“
Að sögn Gísla undirbýr Frænd-
kórinn útgáfu geisladisks með
haustinu. „Við tókum upp fjögur lög
árið 2000 og síðastliðna helgi tókum
við upp átta lög til viðbótar. Við
stefnum að því að klára upptökur í
haust og gefa út diskinn. Að ein-
hverju leyti er um sömu lög að ræða
á væntanlegum diski og á tónleik-
unum í kvöld. Þeirra á meðal er sér-
stakt ættarlag sem nefnist Vinir og
frændur. Þetta er erlent lag, en
textinn var saminn sérstaklega fyr-
ir ættarmótið 1991.“
Inntur eftir því hvort Jón og Þór-
unn hafi verið mikið söngfólk segist
Gísli ekki muna til þess að Jón hafi
sungið. „Afi var mikill sögumaður,
en amma gat sungið og það var allt-
af mikið sungið á heimilinu. Þau
eignuðust þrettán börn og tólf
þeirra lifðu. Synirnir eru átta og
tróðu þeir upp á fyrstu ættarmótum
fjölskyldunnar sem tvöfaldur kvart-
ett,“ segir Gísli og bendir á að þrír
föðurbræður hans syngi einmitt
með kórnum um þessar mundir.
Frændkórinn syngur undir stjórn Eyrúnar Jónasdóttur á tónleikum í Kópavogskirkju í kvöld.
Söngelsk fjölskyldaMIFA ehf. býður upp á sex viknasöng- og trommunámskeið á næstu
dögum þar sem farið verður í und-
irstöðuatriði í söng. Nemendur
syngja í míkrófón með undirleik,
syngja með hljómsveit og taka upp
eitt lag í hljóðveri í lok námskeiðs.
Kennarar eru Erna Þórarinsdóttir
tónmenntakennari og söngkona, Eva
Ásrún Albertsdóttir söngkona og
Guðrún Gunnarsdóttir söngkona
sem er gestakennari í túlkun og
texta. Á trommunámskeiðinu læra
nemendur að skynja hryn og takt,
lesa nótur, spila grunnæfingar og
spila eftir eyranu auk þess að kynn-
ast trommusettinu og hlutverki
trommuleikarans. Kennari er Magn-
ús Ásvaldsson trommuleikari.
Námskeiðin eru haldin í hljóðveri
Ryks ehf. í Sóltúni 24.
Sænsk þjóðlög
Þá mun Margaretha Mattsson,
fiðlukennari frá Svíþjóð, halda nám-
skeið í sænskum þjóðlögum dagana
7.–9. apríl í Tónlistarskólanum í
Grafarvogi. Kennt er eftir eyranu
(zuzuki aðferð) en nótur látnar fylgja
með. Margaretha er virtur kennari í
þjóðlagaheiminum og hefur oft kom-
ið til Íslands.
Fjölbreytt
tónlistar-
námskeið
SALA aðgöngumiða á nær alla
viðburði Listahátíðar í Reykja-
vík, hefst kl. 10 í dag. Miðasalan
fer fram í Bankastræti 2, á
sama stað og hún hefur verið
undanfarin ár. Venjan hefur
verið sú að langar biðraðir hafi
myndast í Bankastrætinu um
leið og miðasalan opnar og mik-
il stemning legið í loftinu. Þá
kemur í dag út 70 síðna dag-
skrá Listahátíðar í Reykjavík
með ítarlegum upplýsingum
um þá listamenn sem koma
fram á hátíðinni og fleira til.
Miða-
sala að
hefjast
Listahátíð í Reykjavík
Í LISTASAFNI Ísafjarðar, Safna-
húsinu, Eyrartúni, verður sýning-
arröð hleypt af stokkunum kl. 16 á
morgun með opnun á verkum Guð-
bjargar Lindar Jónsdóttur. Í sýn-
ingaröðinni verða kynnt verk
þriggja ísfirskra listamanna sem
fæddir eru um miðbik síðustu ald-
ar. Auk verka Guðbjargar Lindar
verður opnuð sýning á verkum ljós-
myndarans Spessa 5. júní og Söru
Vilbergsdóttur 7. ágúst
Guðbjörg er fædd árið 1961 og
stundaði nám við Myndlista- og
handíðaskóla Íslands á árunum
1979–1988. Hún hefur haldið fjöl-
margar einkasýningar og tekið þátt
í samsýningum. Hún er af kynslóð
myndlistarmanna sem kom fram
með nýja málverkinu svokallaða á
fyrri hluta níunda áratugarins eins
og fram kemur hjá Ólafi J. Eng-
ilbertssyni í sýningarskrá. Hann
segir nokkra úr þessum hópi síðar
hafa tekið landslagið upp á arma
sína og á síðustu tveimur áratugum
hafi verið að myndast ný hefð
landsmálverka á Íslandi. Lands-
lagið er hætt að bera nafn og er sótt
í langtímaminni listamannanna.
„Guðbjörg ólst upp í faðmi ísfirskra
fjalla þar sem nánast þarf að líta
beint upp til að sjá til himins. Í sam-
ræmi við þetta þrönga sjónsvið Ís-
firðingsins staðsetur Guðbjörg
sjóndeildarhringinn oft mjög of-
arlega á myndfletinum. Með óvana-
legu sjónarhorni nær hún fram
þeim áhrifum að vera á mörkum
þess huglæga og utan hlutveruleik-
ans. Það er hér látið liggja milli
hluta hvort Guðbjörg sé að vísa í
landslag eða einfaldlega að beita
svipsterkri myndbyggingu. Í þessu
aðþrengda sjónarhorni er fólgin
sérstaða Guðbjargar Lindar sem
málara, en sérstöðu hennar má
einnig sjá í öðrum þáttum eins og
áferðaruppbyggingu fossúða og
skúlptúrískri myndbyggingu með
tilvísun í frumelementin vatn og
jörð“, segir Ólafur J. Engilbertsson
um verk Guðbjargar Lindar.
Sýningin stendur til 31. maí. Sjá
má verk Guðbjargar Lindar á vef-
svæðinu moment.is.
Guðbjörg Lind: Eyjar.
Röð sýninga
í Listasafni
Ísfirðinga
Gallerí Fold,
Rauðarárstíg 14-16
MÁLVERKASÝNINGU Stefáns
Boulters í Baksalnum lýkur á sunnu-
dag. Þá lýkur einnig sýningu Jan
Ove Tuv á þrykki í Rauðu stofunni.
Opið daglega kl. 10–18, laugard.
kl. 11–17 og sunnudaga frá kl. 14–17.
Sýningum lýkur
Verk eftir Jan Ove Tuv.