Pressan - 08.12.1988, Blaðsíða 10

10
Fimrritudagur 8. desember 1988
eins og fram kemur á uppdrættinum lendir þjóðvegurinn eins og hann er
nú á flughlaði nýja vallarins skv. tillögunni.
lagt mikla áherslu á að varaflug-
völlur á Húsavík yrði að öllu leyti
mannaður af íslenskum aðilum,
undir íslenskri flugumsjón og
stjórn og verði því ekki hernaðar-
mannvirki. Eina skilyrði af hálfu
NATO sé að völlurinn yrði til taks ef
til styrjaldar kemur. í skýrslu
nefndarinnar kemur þó greinilega
fram að gert er ráð fyrir umferð her-
flugvéla um völlinn. Orðrétt segir í
skýrslunni:
„Einnig er umhverfismálaþáttur-
inn töluvert viðkvæmari hvað varð-
ar hávaðamengun, en gera verður
ráð fyrir meiri flugumferð vegna
æfingaflugs herflugvéla og meiri
mannvirkjum, svo sem stórum
flugskýlum og eldsneytisgeymum.“
Einn viðmælandi PRESSUNN-
AR, sem er gjörkunnugur þessum
málum, segir: „Það sem skiptir
varnarliðið máli á friðartímum er
að hafa þessa aðstöðu til að geta
lent þegar á þarf að halda. í dag
þurfa þeir alltaf að bera eldsneyti
sem dugar til að lenda í Skotlandi.
Veðurfarslega eru yfirgnæfandi lík-
ur á að þeir geti lent þarna ef ekki
verður hægt að lenda hér fyrir
sunnan. Þetta myndi gerast nokkr-
um sinnum á ári. Ef þessar vélar
þurfa viðhald, þá yrði flogið með
mannskap norður til að gera við —
þegar færi gæfist.“
UMRÆDA í FLUGRÁDI
Síðastliðið sumar, þegar áður-
nefnd skýrsla um varaflugvöll lá
fyrir, gerði flugráð samhljóða sam-
þykkt í málinu. Þar var hugmynd-
um um herflugvöll ýtt til hliðar á
þeim grundvelli að ákvörðun um
slíkt væri fyrst og fremst í verka-
hring alþingis. Þá lægju þær upp-
lýsingar fyrir frá Flugleiðum að
2.000 metra löng flugbraut væri
nægileg fyrir allar flugvélategundir
sem félagið hyggst nota í framtíð-
inni eftir endurnýjun flugflotans.
Önnur flugfélög töldu sig heldur
ekki þurfa Iengri flugbraut en Félag
ísl. atvinnuflugmanna benti flug-
ráði á að til að fullnægja fyllsta
öryggi væri æskilegast að miða við
2.400 m flugbraut á varaflugvelli. í
flugmálaáætlun er stefnt að því að
flugvellirnir á Akureyri, Sauðár-
króki og Egilsstöðum bjóði í fram-
tíðinni upp á 2.000 m flugbraut og
á öllum jjessum stöðum er hæglega
unnt að lengja flugbrautina nokk-
uð umfram 2.000 metrana.
Ákvörðun flugráðs varð því sú,
að mæla með að 2.400 metra braut
sem nú er í byggingu á Egilsstöðum,
verði framtíðararaflugvöllur fyrir
áætlunar- og leiguflug. Þjónusta á
Akureyrarflugvelli verði hið fyrsta
aukin og ennfremur að gerð flug-
brautar á Sauðárkróki taki einnig
mið af því að mannvirkið geti sinnt
þörfum millilandaflugvéla. Þar
með var Húsavíkurflugvöllur og
áformaður herflugvöllur settur út
úr myndinni.
Síðastliðinn þriðjudag var málið
hins vegar aftur tekið upp í flugráði
vegna þeiírar umræðu sem sprottið
hefur á síðustu vikum í kjölfar yfir-
lýsinga utanríkisráðherra um að
NATO væri reiðubúið til að greiða
fyrir uppbyggingu varaflugvallar
hér á landi. Það var Jóhann Al-
bertsson, fulltrúi Borgaraflokksins
í flugráði, sem bar það upp og mun
hann ásamt Árna Johnsen hafa
mælst til þess að flugráð tæki
NATO-flugvöll til umræðu á ný.
Utanríkisráðherra hefur sagt að
flugöryggi krefðist þess að hér yrði
komið upp varaflugvelli. Það er
hins vegar augljóst að engin þörf er
fyrir 3.000 metra flúgbfaut fyrir
áætlunarflugið í framtíðinni. Aftur
á móti munu flugrekstraraðilar líta
svo á að NATO-völlur byði margfalt
meira öryggi og betri þjónustu en
fyrirhugaðir flugvellir á Egilsstöð-
um, Akureyri og Sauðárkróki.
Málið er gífurlega pólitískt og
gæti teflt lífi ríkisstjórnarinnar í
hættu. Á Húsavík er mikill áhugi á
að fá flugvöllinn og hefur bæjar-
stjórnin sent frá sér ályktanir þar
sem stjórnvöld eru hvött til þess að
staðsetja varaflugvöllinn þar. Hér
er enda mikið í húfi, því hér er
stærsta mannvirki á hernaðarnót-
um á ferðinni sem ráðist hefur verið
í utan Keflavíkurvallar allt frá árinu
1961, þegar Stokksnesstöðin var
reist.
Mikill áhugi er fyrir því innan Al-
þýðuflokks, Sjálfstæðisflokks og
Borgaraflokks að láta NATO
byggja flugvöllinn. Framsókn hefur
áíyktað gegn því að mannvirkja-
sjóður NATO greiði kostnaðinn og
Álþýðubandalagið er eindregið á
móti. Heimildir eru þó fyrir því að
innan ríkisstjórnarinnar sé sú skoð-
un uppi að það megi takast að fá
Alþýðubandalag og andsnúna
framsóknarmenn til fylgis við
ákvörðun um að Bandaríkin geri
forkönnun við Húsavík á næsta ári,
sambærilega við þá könnun á flug-
vallarlagningu sem gerð verður á
Grænlandi. Reikna menn þá með
að þetta megi takast heima í héraði
þar sem þrýstingurinn á þingmenn
um að vinna þessu máli braut er
mikill. Þess má geta að Steingrímur
J. Sigfússon samgönguráðherra er
þingmaður Norðurlandskjördæm-
is eystra.
Þeir sem telja að þarna sé aug-
ljóslega hernaðarmannvirki á ferð-
inni segja að í framtíðinni muni
HUGMYNDIR UM HERFLUGVÖLL
HAFA TAFIÐ UPPBYGGINGU
VARAFLUGVALLAR
segir Leifur Magnússon, formaður flugráðs
Leifur Magnússon, formaöur
flugráðs, segir að ráðið hafi gert
meginsamþykkt stna í varaflugvall-
armálinu í sumar þegar mælt var
með Egilsstöðum. „Það hefur ekk-
ert breystfrá þeirri samþykkt, en á
fundinum sl. þriðjudag var rœtt um
að beina þeirri ósk til flugmála-
stjórnar að taka saman greinargerð
um hverju þurfi að bæta við að-
stöðuna á Akureyrarflugvelli til að
hann geti gegnt hlutverki varaflug-
vallar þar til Egilsstaðaflugvöllur
verður tilbúinn. I framhaldi af því
spunnust umræður um varaflug-
völl til hernaðarþarfa í tilefni af
þeirri umfjöllun sem hefur átt sér
stað í fjölmiðlum undanfarið. Það
var engin ákvörðun tekin í því máli
og þráttfyrir að Jóhantj A Ibertsson
hafi hafið máls á þessu styður hann
óbreytt fyrri samþykkt flugráðs, “
segir hann.
Leifur segir að hér sé orðið um
tvö aðskilin mál að ræða, þ.e. um
varaflugvöll fyrir áætlunarflug og
svo herflugvöll. „Við bentum á það
í sumar að flugráð væri ekki fært
um að ákveða hvort ráðist yrði í
byggingu herflugvallar. Slík
ákvörðun yrði að koma frá alþingi
og ríkisstjórn. Hins vegar gæti flug-
ráð komið inn í það mál sem fagleg-
ur aðili ef að því kemur.“
— Hver yrði þá breytingin ef
ákveðið verður að byggja NATO-
völl?
„Eina breytingin yrði þá væntan-
lega sú að Egilsstaðaflugvöllur yrði
byggður skv. flugmálaáætlun, þ.e.
yrði 2.000 metrar í stað 2.400, eins
og samþykkt var.“
— Er sú aðs/aða sem herflug-
völlur býður uppá á einhvern hátt
ákjósahlegri fyrir áœtlunarflug
umfram það sem gert er ráð fyrir á
Egilsstöðum, Sauðárkróki og Ak-
ureyri?
„Hann yrði miklu fullkomnari
að mörgu leyti og það myndi að
sjálfsögðu nýtast farþegafluginu."
— Hefur þetta herflugvallarmál
tafið fyrir uppbyggingu varaflug-
vallar fyrir millilandaflug?
„Það hefur kannski gert það
undanfarna áratugi og þess vegna
kom flugráð með sína „íslensku
lausn“ þegar ráðið gerði samþykkt
sína í sumar. Við vildum einskorða
okkur við þarfir áætlunarflugs-
ins,“ segir Leifur.
STJÓRNARSLIT EF AF VERDUR
segir Páll Pétursson, alþingismaður og fulltrúi í flug-
ráði, um NATO-flugvöll í Aðaldal.
Páll Pétursson alþingismaður á
sæti í flugráði og hefur lýst mikilli
andstöðu við að NATO greiði fyrir
byggingu varaflugvallar hérlendis.
„Eg átti þátt í að það stendur í
stjórnarsáttmála núverandi ríkis-
stjórnar að ekki verði ráðist í frek-
ari hernaðarframkvœmdir hér á
landi á stjórnartímanum, “ segir
hann. „Við þurfum varaflugvöll
fyrir íslenskar þarfir og slíkur flug-
völlur er þegar fyrir hendi á Sauð-
árkróki með lítilsháttar breyting-
um. Einnig á Akureyri og á Egils-
stöðum. Islensku flugi er engin
nauðsyn á að fá flugvöll úr mann-
virkjasjóði NATO. “
„Ég hef enga trú á að NATO ætli sér
að byggja varaflugvöll fyrir okkur í
gustukaskyni heldur fyrir sig í hern-.
aðarskyni. Þær kröfur sem þeir
gera sýna augljóslega að þarna er
um herflugvöll að ræða. Varaflug-
vallarnefndin gekk út frá því sem
einni forsendu að varaflugvöllurinn
þyrfti að vera á afskekktum stað
auk mikils landrýmis til þess að
ónæði af æfingaflugi herflugvéla
yrði sem minnst. Þeim datt í hug
Þingeyrarsandur, en hann er auð-
vitað gjörsamlega þýðingarlaus fyr-
ir innanlandsflug,“ segir hann.
„Ef menn eru að tala um 11 millj-
arða kr. flugvöll er það sönnun þess
að þarna er um stórafbrigðilegt
mannvirki að ræða, sem er með allt
öðrum búnaði en þeir flugvellir sem
íslendingar þekkja. Við erum t.d.
að byggja varaflugvöll á Egilsstöð-
um fyrir fáein hundruð milljóna,
sem hefur fullkomna aðstöðu til að
taka við farþegaflugvélum."
Páll segir að hugmyndin um her-
flugvöll hafi tafið fyrir uppbygg-
ingu varaflugvallar. „Við vorum vel
á veg komin með að fá varaflugvöll-
inn á Sauðárkrók, en af einhverjum
ástæðum virðast nefndarmenn vera
mjög andvígir þeirri hugmynd og
finna henni flest til foráttu."
Páll segir að það liggi ljóst fyrir
að ekkert verði gert í þessu máli
varðandi fjármögnun NATO á
meðan þessi ríkisstjórn situr. „Þar
tekur yfirlýsing forsætisráðherra af
öll tvímæli. Forsætisráðherra hefur
sagt að ef samið verður lagafrum-
varp um meiriháttar málefni í and-
stöðu við vilja einhvers í stjórnar-
flokkunum verði litið á það sem nýr
meirihluti hafi myndast og þá eru
menn jafnframt að slíta þessu
stjórnarsamstarfi. Stjórnarsáttmál-
inn tekur fyrir þetta, Framsóknar-
flokkurinn getur ekki fallist á þetta
og í fjórða lagi liggur fyrir yfirlýs-
ing Alþýðubandalagsins, sem geng-
ur í sömu átt.“
Bandaríkjamenn koma sér upp
fastri aðstöðu á flugvellinum.
Bandaríkin séu að bregðast við
aukinni hernaðargetu Sovétríkj-
anna á Norður-Atlantshafi með efl-
ingu loftvarna íslands úr landi
gagnvart auknum umsvifum sov-
éska flotans. Ekkert liggur þó fyrir
um áform bandarískra hermálayf-
irvalda hvað þetta varðar, en hitt er
augljóst af skýrslu starfshópsins og
samtölum við ýmsa sem þekkja til
þessara mála að verði NATO-völlur
byggður í Aðaldal muni Þingeying-
ar oftlega verða varir við F-15-orr-
ustuþotur hersins á svæðinu, hvern-
ig svo sem horfir til friðar í heimin-
um á næstu árum.
Uppdráttur úr skýrslu
starfshóps um varamilli-
landaflugvöll á Húsavik.
Hér er gert ráð fyrir aðflugi
úr norðri að 3.000 metra
herflugbraut í Aðaldal.
Eins og sjá má hefst aðflug
talsvert fyrir norð-austan
Húsavik. Einnig var kann-
aður sá möguleiki að setja
flugbrautina 400 m fyrir
vestan núverandi flugbraut
með það fyrir augum að
nota nýju flugstöðina sem
stendur við flugvöllinn.
Kort fyrir hávaðafleti i
kringum varaflugvöil i Að-
aldal. Hringarnir sýna
85—90—95 desíbela há-
vaða.í skýrslu starfshóps-
ins er einnig rætt um um-
hverfisáhrif og ekki sist á
veiði i Laxá, en skv. áætlun-
um liggur flugumferðin yfir
einn þekktasta laxveiði-
staðinn í ánni. í skýrslu
starfshópsins segir:
„Norðurendi flugbrautar-
innar nálgast hins vegar
Laxá og Æðarfossa, sem
eru einn besti laxveiðistað-
ur í ánni, og er ekki Ijóst
hvort röskun verður t.d. á
veiðimennsku vegna flug-
umferðarhávaða. Ef braut-
in yrði færð 500—1.000 m
vestar yrði mun minna
ónæði frá flugumferð á
ibæjum og við Laxá.“