Pressan - 15.06.1989, Blaðsíða 24

24
Fimmtudagur 15: júní 1989
STUÐMENN, OSTAR OG
RAUÐVÍN
Hljómsveit allra landsmanna aldrei sprækari en einmitt nú
„Hljómsveitin Stuðmenn er jú elsta ungl-
ingahljómsveit landsins en hefur til að
bera eiginleika osta og rauðvíns, þ.e. að
batna með aldrinum," svaraði Jakob Frí-
mann Magnússon þegar blaðamaður bað
hann að lýsa Stuðmönnum eins og þeir
væru í dag.
Það er að koma út ný plata frá
þessu eldhressa gengi, hún verður
komin í hillurnar á þjóðhátíðardag-
inn sjálfan. LISTIN AÐ LIFA heit-
ir gripurinn og er níunda plata
Stuðmanna, lagahöfundanna sem í
upphafi voru aðeins að gera grín að
hallærispoppmenningu eftirstríðs-
áranna. Höfundar að þessu sinni
sem oftast eru þau Egill, Jakob,
Ragnhildur, Valgeir, Sigurður
Bjóla, Tómas, Þórður og Ásgeir.
Að auki kemur hinn landsþekkti
léikari, grínari og PRESSUPENNI
Flosi Ólafsson við sögu, en hann
flytur sinn eigin texta um Friðrik
bátsmann og Birnu sprett á plöt-
unni.
— En Jakob, hvers vegna eru
Stuðmenn að koma saman núna?
„Þaö er einfaldlega sú árátta að
semja lög og koma þeim frá sér sem
stjórnar því. Þetta verður mönnum
ákaflega eðlislægt þegar þeir eru
búnir aö stunda þetta jafnlengi og
við erum búin að gera.“
— Semsagt að fá útrás fyrir
sköpunargáfuna?
„Það má segja það,“ svarar
Jakob og bætir við að safnast hafi
mikið af lögum í sarpinn sem hafi
verið og verði ekkert annað en stuð-
mannalög: „Þetta eru lög laus við
allt pjátur og pjatt, ekki bundin á
klafa neinnar sérstakrar stíltegund-
ar.“
Jakob segir hlutina hafa gerst
mjög hratt, allt ákveðið í snarhasti
og síðan kýlt á upptökur: „Þetta
var mjög skemmtilegt að koma
svona snögglega saman, enda er
það þannig sem Stuðmenn hafa
„fúnkerað" í gegnum árin, allt í
miklu gamni, en stuttan tíma í
einu.“
Aðspurður hvort Stuðmenn
stæðu ennþá undir nafni svaraði
Jakob því til að þeir hefðu aldrei
verið sprækari, fjörugri og
skemmtilegri en nú. Sannarlega
stór orð en þau hafa menn stuðsins
aldrei sparað: „Ég er náttúrulega
ekki manna dómbærastur á það,“
bætir hann við, „en mér hefur verið
sagt af fólki sem heyrt hefur lög af
plötunni að þau innihaldi hinn eina
sanna stuðmannatón sem ein-
kenndi okkur hér á árum áður.
Hann blandast svo saman við text-
ana sem eru blanda af góðlátlegu
gríni og nöturlegu háði. “
— Er þá til staðar sami þjóðfé-
lagslegi undirtónninn og var þegar
þið voruð að byrja?
„Yrkisefnin spanng töluverða
breidd, allt frá góðlátlegrúumvönd-
un til heiftugrar siðbótar og þjóð-
ernishyggju."
— Er „Listin að lifa“ þá plata
mikilla andstæðna?
„Ekki beint andstæðna, heldur
plata með mjög mikla breidd í text-
um og tónlist, við semjum öll, ýmist
saman eða hvort í sínu lagi, sem
veldur því að við erum ekki fast-
skorðuð vð eina tegund tónlistar. Á
„Listinni að lifa“ er leitað víðar
fanga en nokkurn tímann fyrr á
stuðmannaplötu.“
— Stuðmenn fyrr og nú. Eru
þetta ekki tvær gjörólíkar hljóm-
sveitir?
„Alls ekki,“ svarar Jakob mjög
ákveðið.
— Hafið þið þá ekkert breyst?
„Jú, jú, tímarnir breytast og
mennirnir með. En Stuðmenn eru
hljómsveit sem byggð er á mjög
skýrri og glöggri frumhugmynd.
Vissulega hafa menn misst sjónar á
henni öðru hvoru og vaðið ýmiss
konar moðreyk, en núna held ég að
við höfum horfið allrækilega til
upprunans, gysið er komið aftur í
framsætið eftir að hafa verið í
skottinu um hríð.“
— Eitthvað sérlega minnisstætt
frá gerð plötunnar?
„Morgunfundirnir heima hjá
mér eru það sem mér er minnis-
stæðast við gerð plötunnar. Við
hittumst alltaf hérna í eldhúsinu
klukkan átta á hverjum rnorgni á
meðan við vorum að undirbúa plöt-
una. Sátum í kringum eldhúsborð-
ið, kannski tveir með kassagítara,
hinir með blað og penna. Síðan var
hugmyndunum hreinlega „kastað"
á milli manna. Svo var drukkið te,
borðað ristað brauð og þess háttar,
allt mjög heimilislegt. Þetta voru
hreint alveg frábærar samkomur,
því þessi hópur hefur aldrei hist
svona snemma á morgnana, heldur
voru hlutirnir yfirleitt framkvæmd-
ir að næturlagi. Núna voru menn
stálslegnir og þarna sannaðist held
ég hið fornkveðna; morgunstund
gefur gull í mund,“ segir Jakob F.
Magnússon að lokum.
Stuðmenn anno 1989: Hallærislegir og „sveitó“ fram i fingurgóma.
Texti: Gunnar H. Ársælsson.
kynlifsdálkurinn
Bréf til kynlífsdálksins má skrifa undir dulnefni.
Utanáskriftin er: PRESSAN— kynlífsdálkurinn, Ár-
múla 36, 108 Reykjavík.
HVAÐ ER SVONA MERKILEGT
VIÐ ÞAÐ AÐ VERA KARLMAÐUR ?
I síðasta pistli kynnti ég niður-
stöður hópverkefnis meðal grunn-
skólakrakka og tíndi til hvaða kosti
og ókosti strákar sjá við það að vera
stelpa. Núna er komið að stelpun-
um að kynna sjónarmið sín.
Hafa engin brjóst
Eftirfarandi kosti sáu stelpurnar
við að vera strákur: „Þeir byrja ekki
á túr, verða ekki óléttir, þurfa ekki
að hafa brjóst sem lafa niður á
maga, geta migið standandi,
mömmurnar eru ekki logandi
hræddar um að þeir verði óléttir,
eyða ekki eins miklum peningum í
snyrtivörur og föt, það er ekki
hneykslast eins mikið á strákum í
sambandi við kynferðismál, t.d.
getur strákurinn verið með fjórum
stelpum sama mánuðinn og það er
flott, en ef stelpa væri með fjórum
strákum sama mánuðinn yrði hún
kölluð mella, þeir fá oftast heppi-
legri störf en stelpur, t.d. í frystihús-
inu og lenda þá oftast í þeim störf-
um þar sem bónusinn er hærri, þeir
þurfa ekki að bera eins mikla
ábyrgð, þeir geta verið berir að ofan
í góðu veðri, fá yfirleitt hærra kaup,
yfirleitt sterkari, þeir eiga yfirleitt
að hafa frumkvæðið, þeir skipta sér
yfirleitt aldrei af getnaðarvörnum
(ókostur fyrir okkur), þeir þurfa
ekki að afmeyjast, þeir hafa engin
brjóst, elstu strákar mega oft miklu
meira en elstu stelpur, þurfa ekki að
hafa eins fyrir útlitinu, þurfa ekki
að þvo upp, geta étið mikið og
brenna meiru, hafa betra þol.“ Það
er greinilegt að stelpunum finnst
jafnréttið ekki mikið í raun og veru,
sé að marka skoðanir þeirra. Tvö-
falda siðgæðið er þeim einnig ofar-
lega í huga (það sem öðru kyninu
leyfist í samlífi má hitt ekki) svo og
kröfur um gott útlit, flottan klæða-
burð, ábyrgð á getnaðarvörnum og
það að hafa blæðingar.
Byrgja
tilfinningar inni
En hvaða ókosti sjá stelpur við að
að vera strákur? „Þeir byrgja til-
finningarnar alltaf inni, því þeir
þurfa að sýnast sterkir, pungurinn
er mjög viðkvæmur, eiga erfitt með
að tjá sig, þeir ráða ekki við tippið
á sér, fá t.d. standpínu við minnsta
tilefni óháð stað og stund, fara í
mútur, fá sáðfall i svefni, þeir eru
píndir rneira en stelpur, óheppilegt
að vera smávaxinn strákur — þá er
troðið á þeim, þeir taka seinna út
þroska (andlega og líkamlega), þeir
eru ekki með innbyggð kynfæri,
Ioðnir á bringunni, þurfa aíltaf að
vera að raka sig, samkvæmt gamal-
dags siðferðiskenningu þurfa þeir
alltaf að eiga frumkvæðið í öllu,
óþægilegt að láta berja sig í pung-
inn, þeir fá yfirleitt meira af ungl-
ingabólum, strákar eru yfirleitt
miklu druslulegri þangað til þeir
komast á unglingsárin, þeir fá
skegg, þeir eru yfirleitt latari við
heimavinnu og yfirleitt miklu latari
og kærulausari en stelpur, það er
ekki siðsamlegt fyrir þá að vera i
pilsi, strákar eru oft svo graðir, geta
ekki setið á klósettinu í hvert skipti
og slappað af, þegar strákar eru
búnir að vera með mörgum stelpum
eru þeir álitnir miklir gæjar en
stelpurnar fyrirlitnar, ganga í
ógeðslega skítugum sokkum, þeir
eru alltaf að slást, loðnir á löppun-
um og undir höndunum, sein-
þroska."
Aukinn skilningur
Þegar krakkarnir ræddu svo
þessar niðurstöður hópanna voru
skiptar skoðanir um þær, en með
því að opna umræður um kynhlut-
verkin náðist vonandi meiri skiln-
ingur á milli kynjanna. Hvert ein-
asta atriði er efni i heila kennslu-
stund og oft meira en það. Eitt af
markmiðum kynfræðslu hlýtur að
vera að kynin læri að skilja betur
hvort annað og virða mismunandi
líffræðilegt kynhlutverk; því er ekki
hægt að breyta. Félagslega kynhlut-
verkið; hegðun, viðhorf, tilfinning-
ar, útlit og talsmáti sem talin eru
hæfa hvoru kyninu fyrir sig, eru
síbreytileg og ekkert lögmál í sjálfu
sér.
JÓNA INGIBJORG
JÓNSDÓTTIR