Pressan - 13.02.1992, Qupperneq 15

FIMMTUDAGUR PRtSSAN 13. FEBRÚAR 1992
15
rænum breytingum, lifrar-
skemmdum og haft óæskileg
áhrif á blóðrásarkerfið." Einn-
ig getur þetta efni dregið úr
stærð á eistum og dregið úr
sæðisframleiðslu.
Það voru einmitt slíkar full-
yrðingar Péturs Péturssonar
sem hvað mesta reiði vöktu
meðal líkamsræktarmanna.
Pétur er ekki í vafa um skað-
semina og benti á greinar þar
um meðal annars í tímariti
um heilbrigðismál: „Sumir
virðast missa stjórn á þessu
eins og þeir væru í dópi. Það
eru andlegu áhrifin sem eru
hvað uggvænlegust. Menn
verða hálf vitlausir á meðan
þeir eru á þessu. Þeir verða
hjólgraðir fyrst en svo missa
þeir getuna greyin og það eru
sérstaklega konur þeirra sem
verða fyrir barðinu á þessu,
skapvonsku og tarfshætti.
Það er kannski ekki um það
að ræða að þeir verði beinlín-
Víkingur Traustason og Jón
Páll Sigmarsson: Féllu á
fjarveru.
einnig Stefán Sturlu Stefáns-
son sem kom fram í viðtali
við Helgarpóstinn og lýsti
steraneyslu sinni sem hafði
orðið honum til heilsutjóns.
Stefán stundaði lyftingar.
Menn hafa ekki verið á eitt
sáttir um gagnsemi þessara
lyfja fyrir afreksgetu. „Ég tel
að þeir sem ekki nota þetta
séu hreinlega ekki sam-
keppnisfærir í kraftagrein-
um," sagði lyftingamaður í
samtali við PRESSUNA en
læknar vilja heldur draga úr
nytseminni. Það er þó ótví-
rætt að markviss lyfjanotkun
hefur gagnast mönnum til að
vinna afrek þó að oft á tíðum
sé það dýru verði keypt.
NEYSLA
UNGLINGSSTÚLKU
TIL RLR
Á síðasta ári kom upp al-
varlegt tilfelli af notkun stera^
Hafði þá lyfjaeftirlitsnefnd ÍSÍ
frumkvæði að því að senda
Rannsóknarlögreglu ríkisins
til rannsóknar mál vegna
notkunar unglingsstúlku á
sterum. Hafði málið hafist
þannig að heimilislæknir
stúlkunnar gerði foreldrum
hennar viðvart um brenglun
á likamsstarfsemi hennar.
Þegar gengið var á stúlk-
una benti hún á tvo frjáls-
íþróttaþjálfara sem hún sagði
að hefðu útvegað sér lyfið.
Eftir yfirheyrslur yfir þeim
kom í Ijós að þeir höfðu verið
bornir röngum sökum en í
kjölfarið ákvað lyfjaeftirlits-
nefndin að senda málið til
RLR. Stúlkan hafði stundað
frjálsar íþróttir en var hætt
því og lagði þess í stað stund
á líkamsrækt.
Ekkert hefur komið út úr
rannsókninni en fljótlega
munu þó grunsemdir hafa
beinst að líkamsræktarstöð
þar sem stúlkan hafði verið.
Ekkert sannaðist þó í því
máli.
AUKIN NOTKUN í
KJÖLFAR LÍKAMS-
RÆKTARBYLGJU
Við yfirheyrslur yfir David
Jenkins, sem var einn stór-
virkasti sterasölumaður
Bandaríkjanna áður en hann
var handtekinn, kom fram að
aðeins 15 prósent af sölu
hans var til íþróttamanna.
Hitt seldi hann á líkamsrækt-
arstöðvar, til ungs fólks sem
vildi flýta fyrir sér og þá fyrst
og fremst til að bæta útlitið.
Að sögn Jóns Erlendssonar,
starfsmanns lyfjaeftirlits-
nefndar, þá er þetta einmitt
talinn sá hópur sem mest
sækir í þetta. Neytendur
steralyfja eru í auknum mæli
fólk utan íþrótta. Taldi Jón að
það væri hliðstæð þróun hér
og erlendis hvað þetta varð-
ar.
í upphafi árs 1990 sýndu
opinberar skýrslur í Banda-
rikjunum að 262.000 ungl-
ingar höfðu nokkra reynslu af
sterum. Það er reyndar skoð-
un margra þar að þessi tala sé
í raun mun hærri. Árið 1988
sýndi rannsókn að 7 prósent
allra menntaskólanema
höfðu haft einhver kynni af
slíkum efnum og er talið að
þessi tala sé nú komin upp í
12 prósent. Þetta gæti þýtt að
um hálf milljón unglinga und-
ir 18 ára aldri noti þessi lyf
meira eða minna.
Þórhallur Guömundsson,
sem situr í stjórn Landssam-
bands vaxtarræktarmanna,
sagði að mikil vilji væri fyrir
því innan samtakanna að
Íosna við þessi efni. Hann
sagðist sjálfur ekki hafa orðið
var við slíka neyslu enda væri
andstaðan við hana mikil á
meðal stjórnenda stöðvanna.
Annar vaxtarræktarmaður
Valbjörn Jónsson bakari
sagði að þegar væri reynt að
taka á slikum málum á lík-
amsræktarstöðvunum:
ívar Hauksson líkamsrækt-
armaður: Féll í Malasíu.
is geðveikir en það er svo til
líka."
Pétur vísaði til nýlegra at-
hugana í Bandaríkjunum þar
sem hópur kraftlyftinga-
manna var athugaður. Þar
voru rannsökuð áhrif testóst-
erongjafar og neyslu á ana-
bolic-sterum en það eru
vefjaaukandi lyf sem bæði er
hægt að taka í töflum og með
sprautu eins og testósterón.
Pétur sagði að þar hefði kom-
ið fram að um 20 prósent
hefðu sýnt hrein geðveikiein-
kenni og 10 prósent til við-
bótar sýnt taugaveiklunar-
einkenni.
Birgir Gudjónsson, læknir
lyfjaeftirlitsnefndar, sagði að
athyglin hefði fyrst og fremst
beinst að aukaverkunum en
margt benti til þess að þær
væru verulegar. Vegna tes-
tósterónneyslu væri ótvírætt
að kyngetan minnkaði og
breytingar gætu orðið á skap-
ferli.
VILJA FLOKKA ÞETTA
MEÐ FÍKNIEFNUM
Þrátt fyrir að flestir geri ráð
fyrir að eitthvað berist út á
markaðinn í gegnum lyfseðla
þá er líklegast að mest af því
komist í umferð í gegnum
ólöglegan innflutning. Að
sögn Hannesar Þ. Sigurös-
sonar, formanns lyfjaeftiriits-
nefndar, þá er ætlunin að
vinna að því að fá þessi lyf
flokkuð með fíkniefnum og
þannig verður tekið harðar á
innflutningi þeirra. Eins og
staðan er í dag þá er hægt að
flytja slík efni inn á læknis-
fræðilegum forsendum. „Við
erum ekki með lögsögu yfir
helstu áhættuhópanna,"
sagði Hannes þegar hann var
spurður um hvernig ganga
mundi að losna við þessi efni
úr íslensku íþróttalífi.
Sterar eru svartamarkaðs
vara sem seld er um allan
heim. Hefur oft verið rætt um
að íþróttamenn frá fyrrver-
andi Austur-Evrópulöndum
hefðu aflað sér gjaldeyris
með sölu slíkra lyfja. Flestir
eru sammála um að auðvelt
sé að fá þessi lyf og þar sem
tveir af helstu „áhættuhóp-
unurn" kraftlyftingamenn og
líkamsræktarmenn viður-
kenna ekki lögsögu lyfjaeftir-
litsnefndar ÍSI þá sé erfitt að
ná til þeirra.
Sigurður Már Jónsson
Hjalti Úrsus Árnason: Svör-
un viö prófi telst jákvæð ef
notkun á testósteróni gerir
það að verkum að hlutfall af
testósterón i/epi testósterón i
í þvagi reynist vera yfir 6
við greiningu á sýni. I flest-
um er þetta hlutfall um 1 en
hjá Hjalta var það nálægt
100.
„Annars væri nú nær að taka
á virkilega skaðlegum lyfjum
eins og amfetamíni og kóka-
íni og leita að þeim. Þetta eru
örvandi eiturlyf og komið
hefur fram að þau eru notuð
af boltaíþróttamönnum er-
lendis."
DEILT UM SKAÐSEMINA
En menn eru ekki á eitt
sáttir um skaðsemi þessara
lyfja. „Enn hafa engar vís-
indalegar sannanir sýnt skað-
semi af þessu fyrir fulltíða
Ólafur Sigurgeirsson: Meiö-
yröamál hans gegn Pétrl
veröur fljótlega tekið fyrir á
Akureyri.
karlmenn. En auðvitað eiga
hvorki unglingar né konur að
neyta slíkra lyfja," sagði lyft-
ingamaður í samtali við
PRESSUNA. Þarna var hann
reyndar að vísa til testóste-
róns sem er mjög skylt því
karlhormóni sem karlmenn
framleiða í eistunum. Það var
einmitt þetta efni sem Hjalti
féll á. Valbjörn sagðist hafa
svipaðar efasemdir.
Samkvæmt handbók lyfja-
eftirlitsnefndar getur það
hins vegar ......valdið sál-
IINDIR ÖXINNI
Gísli Helgason
TÓNUSTARUAÐUR OG EINN TALSMANNA ALMANNAHEILLA
Ráðherrarnir
eiga að skera
nlður laun sín
Jón Steinar Gunnlaugsson lögfræðingur
gagnrýnir stofnendur Almannaheilla
harðlega í Morgunblaðsgrein og segir
aðstandendum efnislega að skammast sín.
— Er ekki rétt að hamla gegn aukingu rikisút-
gjalda þannig að við eyðum ekki meira en við öfl-
um?
„Það hefur löngum verið talið auðveldara að eyða
en afla. En til að hægt sé að hamla gegn aukningu
ríkisútgjalda verða æðstu menn þjóðarinnar að sýna
gott fordæmi, en seilast ekki bara í vasa þeirra sem
hafa minnst fé. T.d. kemur niðurskurðurinn í velferð-
arkerfinu ekkert við laun ráðherra."
— Hafnar þú þeim möguleika að kostnaðurinn
við velferðarkerfið sé óþarflega hár?
„Ég hafna þeim möguleika að fólk sem er á ein-
hvern hátt sjúkt eða fatlað eigi að borga fyrir þann
lúxus að vera veikt. Ráðið til að skera niður er að
hafa samvinnu við fólk, en ekki að dengja á það ein-
hliða aðgerðum."
— Við niðurskurð er vísað til þess að annars
þurfi að koma til erlend lántaka. Er rétt að vísa
reikningunum á bömin okkar?
„Er rétt að sparnaður bitni fyrst og fremst á þeim
sem þurfa nauðsynlega á velferðarkerfinu að halda?
Menn eru að skera niður sérkennslu, sérfræðilega að-
stoð vegna barna, örorkubætur og fleira, en menn
halda launum hátekjumanna óbreyttum. Er þá frum-
skógarlögmálið farið að gilda eins og hjá dýrunum,
sem ýta þeim veikustu út í horn? Þjóðfélagið er keðja
einstaklinga með bæði veikum og sterkum hlekkjum.
Veiku hlekkirnir styðja vel við þá sterku og sterku
hlekkirnir vega upp veiku hlekkina."
— Jón Steinar Gunnlaugsson lögfrædingur
skammar ykkur i Almannaheillum og segir nær að
skera enn meira niður. Getur þú bent á áþreifan-
lega liði sem nær væri að skera?
„Við í Almannaheill viljum sporna við því að vel-
ferðarkerfið sé á einhvern hátt skert og að launþega-
hreyfingin taki þessi mál upp í kjaraviðræðum. Sjúkir,
fatlaðir og aldraðir hafa ekki verkfallsrétt. En sem ein-
staklingur get ég svarað þessu á þann hátt að mér
finnst nærtækast að byrja á launalið ráðherra og al-
þingismanna. Þeir eiga að hafa frumkvæði að því að
lækka kaupið hjá sér um jafn mörg prósent og þeir
ætla að seilast í vasa annarra. Eftir slíkt gott fordæmi
væri hægt að tala um aðhald og sparnað."