Pressan - 29.10.1992, Qupperneq 24

24
FIMMTUDAGUR PRESSAN 29. OKTÓBER 1992
PRESSAN
Útgefandi Blað hf.
Ritstjóri Gunnar Smári Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar Egill Helgason
Sigurður Már Jónsson
Auglýsingastjóri Sigríður Sigurðardóttir
Dreifingarstjóri Haukur Magnússon
Harðar ásakanir á
hendur lögreglu-
yfirvöldum
í PRESSUNNI er í dag greint frá tveimur siíjaspellamálum. í
öðru tilfellinu greinir ung kona frá kynferðislegri misnotkun
stjúpa síns á sér frá því hún var níu ára og þar til hún flutti að
heiman fjórtán ára. I hinu tilfellinu er sagt frá kynferðislegri
misnotkun föður og bróður á stúlku, sem hófst þegar hún var
sjö ára og stóð í mörg ár. í hvorumtveggja tilfellunum voru
gerendurnir lögreglumenn.
Unga konan sem segir sögu sína í viðtali við PRESSUNA er
ekki í vafa um að starf stjúpa síns hafi haft áhrif á að ekkert var
gert þegar hún, ung að árum, leitaði aðstoðar lögreglunnar.
„Ég ræddi við varðstjóra og hann sýndi málinu áhuga, hrip-
aði allt niður. En þegar ég nefndi nafn [stjúpa míns] og starf
hans lagði hann frá sér pennann. Ég man vel hvað hann sagði:
„Sjaldan launar kálfurinn ofeldið,“ og átti sjálfsagt við hversu
góður [hann] hefði verið að taka að sér tveggja barna ólétta
móður,“ segir konan í viðtalinu. Það eina sem lögreglan gerði
var að segja stjúpa stúlkunnar frá heimsókn hennar á lög-
reglustöðina, sem hafði að sjálfsögðu mjög alvarlegar afleið-
ingar fyrir hana. Það liðu mörg ár þar til stúlkan reyndi aftur
að leita réttar síns; svo mörg að málið var fyrnt.
Um meðferð lögreglunnar á hinu málinu segir Drífa Krist-
jánsdóttir, forstöðukona meðferðarheimilisins á Torfastöðum,
svo í opnu bréfi til dómsmálaráðherra: „Málið var kært til
Rannsóknarlögreglu ríkisins en þar fékk það mjög skrýtna
meðferð, lélega rannsókn og hæga afgreiðslu.“ Drífa segir að
allar yfirheyrslur yfir hinni kornungu stúlku hafi verið með
þeim hætti að sér hafi þótt nóg um og af þeim dragi hún þá
ályktun að lögreglan sé ekki starfi sínu vaxin.
Drífa gat ekki um það í bréfi sínu að faðir stúlkunnar hefði
verið lögreglumaður. Það hefur hins vegar komið fram síðar
þar sem móðir stúlkunnar hringdi í símatíma á útvarpsstöð og
ræddi um þetta mál.
Á undanförnum árum hefur lögreglan þráfaldlega verið
gagnrýnd fyrir hryssingslega ffamkomu við fórnarlömb kyn-
ferðisglæpa. Þau hafa kvartað undan tillitsleysi lögreglumanna
við yfirheyrslur og að þeim væri gjarnt að beina yfirheyrslun-
um inn á brautir sem væru tfl þess fallnar að kasta rýrð á per-
sónuleika fórnarlambanna.
Þau tvö mál sem PRESSAN fjallar um í dag snúast ekki um
almenn störf lögreglumanna. Það eru hins vegar þungar ásak-
anir sem þolendur í þessum málum og aðstandendur þeirra
bera á lögregluyfirvöld; að þau taki slælega á jafnalvarlegum
málum og kynferðislegri misnotkun á börnum ef gerendur
starfa innan lögreglunnar.
Það er eðlileg krafa að lögregluyfirvöld leggi fram upplýs-
ingar um hvernig staðið var að meðferð ofangreindra mála hjá
viðkomandi embættum. Kynferðisleg misnotkun á börnum er
litin jafnalvarlegum augum meðal almennings og morð. Það
er því með öllu óþolandi að vísbendingar til lögreglunnar um
slík brot séu lagðar ofan í skúffu ef hinir meintu brotamenn
eru starfsmenn lögreglunnar. Eða að einu viðbrögð lögregl-
unnar skuli vera að láta hina meintu kynferðisglæpamenn vita
afkærunni.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingan
Nýbýlavegi 14-16, sími 64 30 80
Faxnúmen
Ritstjórn 64 30 89, skrifstofa 64 31 90, auglýsingar 64 30 76
Eftir lokun skiptiborðs:
Ritstjórn 64 30 85,
dreifing 64 30 86, tæknideild 64 30 87.
Áskriftargjald
700 kr. á mánuði ef greitt er með VISA/EURO/SAMKORT en 750 kr. á mánuði annars.
PRESSAN kostar 230 krónur í lausasölu
BLAÐAMENN: Andrés Magnússon, Bergljót Friðriksdóttir,
Friðrik Þór Guðmundsson, Guðrún Kristjánsdóttir,
Haraldur Jónsson, Jón Óskar Hafsteinsson útlitshönnuður, Jim Smart Ijósmyndari,
Karl Th. Birgisson, Sigríður H. Gunnarsdóttir prófarkalesari, Telma L Tómasson.
PENNAR: Stjórnmál og viðskipti; Birgir Árnason, Hannes Hólmsteinn Gissurarson,
Hreinn Loftsson, Jeane Kirkpatrick, Mörður Árnason, Ólafur Hannibalsson, Óli Björn
Kárason, Ragnhildur Vigfúsdóttir, Valgerður Bjarnadóttir, Össur Skarphéðinsson.
Listir; Gunnar Árnason myndlist, Gunnar Lárus Hjálmarsson popp, Kolbrún
Bergþórsdóttir bókmenntir, Lárus Ýmir Óskarsson leiklist.
Teikningar; Andrés Magnússon, Ingólfur Margeirsson, Jón Óskar, Kristján Þór Árnason.
Setning og umbrot: PRESSAN Filmuvinnsla, plötugerð og prentun: ODDI
V I K A N
MAÐUR VIKUNNAR
Það er ekki nokkur vafi á að
Jóhannes Jónsson, 22 ára Reyk-
víkingur, er maður síðustu viku.
DV birti á laugardaginn mynd af
Jóhannesi undir fyrirsögninni;
„Algjör leiðindagaur“. Og í frétt
DV sagði að blaðið hefði „fengið
upplýst frá báðum aðilum að
samskipti Jóhannesar og starfs-
fólks deildarinnar (innheimtu-
deildar Ríkiusútvarpsins) í téðum
viðskiptum hafi ekki beint verið
honum til sóma“. DV sannar
með öðrum orðum að Jóhannes
er algjör leiðindagaur. Með þessu
braut DV blað í íslenskri fjöl-
miðlasögu. Aldrei áður hefur ís-
lenskur fjölmiðill pikkað út ein-
hvern mann af götunni, tekið af
honum mynd og sannað á skil-
merkilegan hátt upp á hann ein-
hverja persónuleikagalla. I raun er
hér um heimssögulegan viðburð
að ræða. Jafnvel Daily Mirror, The
Sun og álíka góðir pappírar hafa
hingað til látið persónuleika til-
tölulega venjulegs fólks í friði.
EIGA LEIÐINDAGAUR-
ARNIRRÉTTÁAÐ
VERA LEIÐINLEGIR?
En á milli þess sem DV er að
sanna leiðindin upp á Jóhannes í
greininni fær hann að bera hönd
fyrir höfuð sér. Þó ekki fyrr en
hann er búinn að viðurkenna
sakarefni. „Það getur vel verið
að ég sé leiðindagaur,“ segir
Jóhannes í fréttinni. Hann vill
hins vegar ekki meina að það
sé. mergurinn málsins. „Er
öllum sama ef persónulegar
upplýsingar eru skráðar og
þar með breiddar út á meðal
fjölda starfsfólks ríkisstofnunar?
Eg trúi ekki að þetta sé löglegt.
Það er að minnsta kosti með
eindæmum siðlaust."
Þegar leiðindagaurinn hefur
lokið sér af ber DV skoðanir hans
undir formann tölvunefndar, Jón
Thors. Hann segir: „Ég held að
það séu engin sérstök laga-
ákvæði, sem fjalla um svona
skráningar. Það eru hins vegar til
lög um skuldastöðu manna og
annað slíkt.“
Það er því fúllkomlega ljóst að
Jóhannes hefur ekkert til síns
máls, enda er hann leiðindagaur
eins og DV sannaði í frétt sinni.
ALLAR SKRÁRNAR UPP Á
BORÐIÐ
En þetta með Jóhannes er lík-
lega bara toppurinn á ísjakanum;
eins og hann áttar sig á sjálfur
þegar hann spyr í fréttinni:
„Spurningin er hvað stendur um
aðra viðskiptavini innheimtu-
deildarinnar.“
Það er einmitt málið.
Það er krafa okkar að DV láti
ekki deigan síga heldur haldi
áfram að birta upp úr þessum
skrám. Það er eðlilegt að inn-
heimtudeildin leggi spUin á borð-
ið og segi umbúðalaust frá því
hverjir eru algjörir leiðinda-
gaurar og hverjir ekki. Hver veit
nema einn slíkur leynist í ættinni
eða á vinnustaðnum. Maður gæti
jaftivel verið giftur einum án þess
að hafa áttað sig fyllilega á því.
Opnið skrámar!
HVERS VEGNA
Er atvinnubótavinna
betri en atvinnuleysi?
HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON DÓSENT SVARAR
Svarið við þessari spurningu er
ekki einfalt. Báðir kostirnir, at-
vinnuleysi og atvinnubótavinna,
eru vondir.
Frá skammtímasjónarmiði séð
er atvinnuleysi verra en atvinnu-
bótavinna. 011 myndum við auð-
vitað varpa öndinni léttar, ef við
fengjum atvinnu eftir að hafa ver-
ið atvinnulaus. En við megum'
ekki aðeins hugsa um það, hvað er
gott til skamms tíma, heldur
hvaða ráð duga best, þegar til
lengdarlætur.
Frá langtímasjónarmiði séð er
atvinnuleysi líklega betra en at-
vinnubótavinna, því að atvinnu-
leysi hefur þann kost við eðlilegar
kringumstæður að vera tíma-
bundið, hverfa af sjálfu sér. Með
atvinnubótavinnu er hins vegar
frestað hinni nauðsynlegu aðlög-
un eða sjálfsleiðréttingu atvinnu-
lífsins.
Með eðlilegum aðstæðum á ég
við það, að laun séu sveigjanleg,
lagi sig að ffamboði og eftirspurn,
— það er að segja, að þau lækki,
þegar eftirspurn minnkar eftir
vinnuafli, og hækki aftur, þegar
effirspum eykst eftir vinnuafli. Ég
er með öðrum orðum að segja
það, að nú, þegar atvinnuástand
er slæmt, sé eina raunverulega
lausnin á vandanum sú, að menn
kunni sér hóf í launakröfum.
Það, sem einkum hefur komið í
veg fyrir, að menn kunni sér hóf í
launakröfum, er starfsemi verka-
lýðsfélaga og annarra sérhags-
munasamtaka. Þau hafa reynt eft-
ir mætti að hindra það, að laun
séu sveigjanleg niður á við ekki
síður en upp á við, en slíkur
sveigjanleiki er frumskilyrði fyrir
því, að flestallir vinnufærir menn
geti haft atvinnu.
Ég held, að þeir um átta hundr-
uð einstaklingar, sem hafa hér at-
vinnu af hagsmunagæslu, starfs-
menn verkalýðsfélaga og atvinnu-
rekendasamtaka ýmiss konar,
vinni ekki fyrir kaupinu sínu.
Nærtækast væri, að laun þeirra
rynnu til venjulegs alþýðufólks.
Að minnsta kosti einum milljarði
króna er hér sóað í svonefnda
hagsmunagæslu. Launafólk getur
á hinn bóginn best gætt hags-
muna sinna sjálft með frjálsum
samningum beint við vinnuveit-
endur, þar sem laun væru sveigj-
anleg.
Nú er líklega komin verri
kreppa á íslandi en menn muna
eftir um langan aldur. Það leiðir
hugann að því, að þeir Steingrím-
ur Hermannsson og Olafur
Grímsson sóuðu mörgum, mörg-
um milljörðum árin 1988-1991 í
vitleysu. Þetta átti að vera at-
vinnubótavinna, en var ekkert
annað en frestur á nauðsynlegu
uppgjöri við vonlausan rekstur á
mörgum sviðum. í stað þess að
safna í varasjóði í góðærum und-
anfarinna ára, svo að við hefðum
eitthvað við að styðjast nú, þegar
harðnar á dalnum, hafa þeir Stein-
grímur, Ólafur og aðrir stjórn-
málamenn (því miður úr öllum
flokkum) eytt miklu meiru en
þjóðin aflaði.
Margir þeir, sem vilja fá að
halda áfram að reka sín vonlausu
fyrirtæki undir þvf yfirskini, að
þau séu atvinnuskapandi, tala af
mikilli fyrirlitningu um gjald-
þrotaleiðina svonefndu. En hvort
er betra að stöðva mistök eða
halda þeim áffam?
Aðalatriðið er að hafna báðum
kostum, atvinnuleysi og atvinnu-
bótavinnu, en einbeita sér að
hinni eðlilegu atvinnusköpun,
sem verður í krafti heilbrigðs at-
vinnulífs, þar sem hugvit, áræði
og sérþekking einstaklinganna
nýtist öllum í hag. En þolinmæði
„Áðalatriðið er að
hafna báðum kost-
um, atvinnuleysi og
atvinnubótavinnu,
en einbeita sér að
hinni eðlilegu at-
vinnusköpun...(<
og hugrekki þarf til þess að hlusta
ekki einu sinni enn á þá masara,
sem halda, að leysa megi öll mál
með því að ausa í þau peningum
úr almannasjóðum.
FJÖLMIÐLAR
Kosningar eru betri en snóker
Eitt af fáu sem mér finnst gam-
an að í sjónvarpi eru sviðsettir
stórviðburðir í beinni útsend-
ingu.
Ég horfi til dæmis á alla leiki í
Evrópu- og heimsmeistara-
keppni í fótbolta og eins mikið og
ég kemst yfir af beinum útsend-
ingum frá Ólympíuleikum þótt
ég hafi alls engan áhuga á íþrótt-
um. Ég horfi meira að segja á
beinar útsendingar af handbolta-
leikjum á stórmótum þótt mér
finnist sú íþrótt leiðinlegri á að
horfa en flestar aðrar. Það er helst
sundið sem er leiðinlegra, þar
gerist ekkert annað en að sund-
hettur hreyfast mishratt ffarn og
affur í lauginni.
Ég fylgdist líka með Persaflóa-
stríðinu af því það fór fram í
beinni útsendingu, þótt ekkert
sæist í sjálfu sér í þessum útsend-
ingum. Og ég er líka einn af þeim
sem höfðu hjartað í buxunum
þegar Kortsnoj reykti framan í
Jóhann íbeinni útsendingu.
Ég horfði á breska kosninga-
sjónvarpið í beinni útsendingu
(eða það sem ég fékk að sjá fyrir
fréttamönnum Ríkissjónvarps-
ins, álitsgjöfum og þýðingar-
kvöðunum). Og ég horfði á kapp-
ræður forsetaffambjóðendanna í
Bandaríkjunum í beinni útsend-
ingu og ég ætla að horfa á kosn-
ingasjónvarpið þaðan á þriðju-
daginn kemur.
Útsendingar Ríkissjónvarpsins
frá bresku og bandarísku kosn-
ingunum hafa sannað fyrir mér
að kosningar eru betra sjón-
varpsefni en snóker. Þótt það
breyti í sjálfu sér litlu hver fær
Hvíta húsið, Bush, Clinton eða
jafnvel Perot, er gaman að fýlgjast
með tilraunum þeirra til að
hreppa það. Þetta er í raun til-
komumikill leikur. Frambjóð-
endur hampa hugmyndum sín-
um, mannkostum og ímynd
framan í kjósendur og rægja
keppinauta sína í leiðinni. Á
ákveðnum degi gefa dómararnir
þeim síðan einkunn og sá sem
fær flest atkvæði vinnur. Engin
íþróttagrein getur boðið upp á
jafnlangan leik án þess að missa
áhorfendur — ekki einu sinni
krikket.
Ég vona að Ríkissjónvarpið
haldi áfram að sýna ffá kosning-
um í útlöndum. Frönsku kosn-
ingarnar koma næst á eftir þeim
.bandarísku. Þá þarf Ríkissjón-
varpið að fá einhvern með liðug-
an talanda til að hvísla þýðingar á
kappræðum og kosningasjón-
varpi undir beinum útsending-
um fyrir mig og aðra sem skilja
ekki bofs í ffönsku.______________
Gunnar Smári Egilsson