Pressan - 05.08.1993, Blaðsíða 21

E R L E N T
Fimmtudagurinn 5.
ágúst 1993
PRESSAN
Rithandarfræðingum fjölgar í frönskum fyrirtækjum:
Skriftin sker úr
um framtíðina
Frönsk íyrirtæki eru líklega þau einu í
heiminum sem styðjast við ráðleggingar
rithandarfræðinga þegar þau ráða í störf.
Á tímum ört vaxandi atvinnuleysis þegar
fjöldi umsækjenda um hverja lausa stöðu
er óyfirstíganlega mikill, eiga yfirmenn sr-
fellt erfiðara með að velja úr umsóknum.
Háskólapróf og hæfileikar hreinlega duga
þeim ekki sem vegvísar til að ráða ffam úr
vandanum og því hafa þeir
brugðið á það ráð, að kalla rit-
handarfræðinga sér til hjálpar.
Frönskum umsækjenda nægir
því alls ekki að senda venjulega
umsókn um þá stöðu sem
ffeistar hans, heldur verður að
fylgja henni handskrifað bréf,
þar sem viðkomandi skýrir
hvers vegna hann hefur áhuga
á starfinu. Raunverulega ástæð-
an fyrir því að beðið er um
handskrifað bréf er auðvitað sú
að fyrirtækið ætlar að bera það
undir rithandarffæðing.
Nauðbeygðir til að
gangast undir próf
Áætlað er að nú séu 500 rit-
handarsérffæðingar starfandi í
Frakklandi. Þeir vinna eftir
kerfi sem þeir hafa komið sér
upp og tengir saman venjulega
sálffæði og rithandarlestur.
Út frá þessu kerfi hafa sér-
ffæðingarnir þróað vísindi sem
þeim hefur tekist að troða upp
á vinnumarkaðinn. Og það
þótt engin staðhæfing þeirra
hafi staðist tilraunir er átt hafa
að staðfesta þær, sem er satt að
segja dálítið pínlegt fyrir vís-
indagrein. Próf rithandarffæð-
inganna hafa heldur aldrei get-
að gefið sjálfstæðar upplýsingar
um þann sem er prófaður,
hvað þá heldur að tekist hafi að
fá út sömu niðurstöðu þar sem
sami einstaklingur er prófaður
af fleirum en einum.
Rithandarfræðingarnir játa
jafnvel sjálfir að prófin þeirra
geti ekkert sagt til um ffamtíð-
ina, hvað þá heldur starfsffama
viðkomandi einstaklings og
■það ekki einu sinni með lág-
marks ffávikum. En hvort sem
■ franskir umsækjendur trúa á
' rithandarlestrarpróf eður ei eru
' þeir nauðbeygðir til að gangast
undir’þau, því síféllt fjeiri at-
j vinnurekendur styðjast við
' ,Þ*U- ' * .
Sveitapresturinn býr
tilfræði
■ t - •• i - i : , r
Rithan'darfræðin ér upprunnin í
, Frakkkndi o>g það er aðeins þar sern hún
• er neydd upp áf<jlk,í miklum tpæli:
•_ Úpphafsmaður þessararmiklu fffeði-
' greinar hét Jean-Hippplyte Michon, og
var ábóti á tímum Napóleons. Hann hóf
féril sinn sem jvénjulegur préstur í ein-
angraðri sveit á miðhálendi Frakklands.
Þar stofnaði hann til vináttusambands
við annan kirkjunnar mann, en sá var var
skólastjóri gagnfræðaskóla. Þann tíma
sem þeir vinirnir nýttu ekki til bæna og
helgihalds notuðu þeir til að leita svara
við torræðum spurningum er sóttu á þá
um lífið og tilveruna. Þeir höfðu tekið eff-
ir því að skrift nemenda gagnffæðaskól-
ans var mismunandi og að þessi mis-
munur var í samræmi við persónuleika
þeirra og gáfur. Sannfærður um að þeir
hefðu uppgötvað ný vísindi hófst Michon
handa við að búa til rithandarffæðina. Á
sama tíma óx vegsemd hans innan kirkj-
unnar og ekki leið á löngu þar til hann
var fluttur til Parísar þar sem hann var
gerður að ábóta. Starfið bauð upp á
margvísleg tækifæri til að taka þátt í ver-
aldlegu vafstri og njóta samskipta við
ýmsa merkismenn þjóðfélagsins.
Hann fékk fjöldann atlan af bréfum
sem gerði honum kleift að halda rann-
sóknum sínum á sviði rithandarffæðinn-
ar áfram. Skoðanir hans á mönnum og
málefnum voru mótaðar. Hann elskaði
aðalsmenn og kóngafólk og eftir því
ályktaði hann sem svo að aðeins væru til
tvær tegundir rithandar, sú er tilheyrði
mönnum ejns og Lúðvík XIV, ,og hin er
koín úr penna óþokka ogmiisyndis-
manna af óæðri stigum. Én ábótinn gerð-
ist áldrei atvinnumaður í ffæðum sínum
heldur lét sér þau nægja sem áhugamál. •
Trúa ekki lengur á prófskír-
teíni
Þannig hélst það áratugum saman,
ffæðin stöðnuðu þar til sögunnar kom
Crépieux nokkur Jamin. Hann fékk
ástríðufullan áhuga á skrifum Michon
ábóta, en fannst hann nokkuð hafa skort
á í aðferðarffæðinni. Crépieux-Jamin.tók
því til við að flokka ólíka skrift samkvæmt
ákveðnum reglum: stærð stafanna, halla
þeirra til hægri eða vinstri, bilinu á milli
þeirra, þéttleika hennar, samspilinu milli
lágstafa og hástafa, lykkjum og bogum.
Honum tókst að búa til 170 flokka sem
hann skilgreindi eftir samanlögðum eig-
inleikum rithandarinnar og kallaði sam-
ræmi. Samræmið var hið góða, en ósam-
ræmið og hið óskipulagða hið illa. Það
var höndin sem skrifaði en sálin las henni
fýrir.
Rithandarffæðingar hafa alla tíð starfað
samkvæmt ríkjandi gildum þjóðfélagsins
á hverjum tíma. Það hefur eldcert breyst. í
dag eru þeir tryggir fýrirtækjunum sem
ekki treysta lengur sínum eigin hefð-
bundnu aðferðum við mannaráðningar.
Þannig er rithandarfræðin, sem áður var
aðeins til skemmtunar í samkvæmum
heldri manna, farin að stjórna því hverjir
fá vinnu. Ástæðan fyrir þessari eftirsókn
fyrirtækja í fithándarfræðinga er talin
vera sú að stjórnendur þeirra hafa ekki
lengur. trú á prófskírteinum og þora jafn-;
vel ekki áð farj eftir starfsreynslu um-
sækjenda. Hjn hefðbunda umsótkn er
ekki' lengur notuð í öðrum tilgangi en
þeini að sigta'úr þá sem eru vangefhir eð|a
brjálaðir. Vegna þess hve umsækjendur
eru margir eru þeir litnir hornauga'af at-
vinnuveitendum. Þeir síðarnefndu taka
ekki einu sinni mark á þeim hugboðum
sem þeir fá um umsækjandann í viðtali.
Hann veit of vel hvemig hann á að selja
sig, kemur of vel fyrir. Atvinnuveitendur
em hræddir við lygar og vilja baktryggja
sig. Þess vegna ráða þeir til sín rithandar-
ffæðinga.
En hvers vegna í ósköpunum fóru
Frakkar að trúa svona blint á jafn tilfinn-
ingaleg vísindi og rithandarffæði? Ein-
hver glöggur maður gat bent á það. Hann
telur skýringuna vera þá að þeir séu svo
hneigðir til bókmennta, auk þess að vera
miklir mælskusnillingar. Þeir elski rit-
handarffæðina vegna þess að hún er list,
sem líkt og öll önnur list er einskis virði
án listamannsins - sem í þessu tilfelli er
rithandarfræðingurinn. Það er því ekki
sama hver fær að lesa úr. skriftinni þinnL ■ .
Mislukkuð uppá-
koma hjá Clinton
Það verður tæpast sagt um hálfbróður Bills Clirv
tons Bandaríkjaforseta, Roger Clinton, að hann
eigi mikilli velgengni að fagna sem rokksöngvari.
Nýverið tróð kappinn upp á hóteli einu í New York
borg og var upppákoman að sögn svo mislukkuð
að menn muna vart annað eins þar vestra. Viö-
stöddum hótelgestum var greinilega ekki skemmt
því löngu áður en dagskránni lauk var stærstur
hluti þeirra flúinn á brott. Dropinn sem fyllti mæf
inn var frumsamið lag rokksöngvarans „Stjómmál"
þar sem hann notaði tækifærið og hampaði for-
setanum stóra bróður sínum. Gerði hann mikið úr
afrekum hans í embætti og söng meðal annars
við litlar vinsældir: „Forsetinn segir það sem hann
meinar og meinar það sem hann segir.“ Skömmu
síðar fóru bæði hljóðnemi og magnari skyndilega
úr sambandi og höfðu þá sumir á orði að þar
hefðu æðri máttarvöld blessunarlega verið að
verki. Clinton reyndi í örvæntingu að bjarga kvöld-
inu og stakk upp á því að hann sæti fyrir svörum
Itkt og tíðkast með forsetann á fréttamannafund-
um. Honum varö hins vegar Ijóst að þolinmæði
viðstaddra var á þrotum, þegar sá fyrsti og síðasti
reis upp og kallaði utan úr sal: „Hvað hefurðu
hugsað þér að gera í heilbrigðismálum?"
Stríðsbarnið Lennon
Breski sálffæðingurinn Ter-
ence Dowling telur sig vera
búinn að komast að þvi hvers
vegna Bítillinn John Lennon
var svo gjarn á að fjalla um
ffið í heiminum í textum sín-
um. Samkvæmt niðurstöðum
sálfræðingsins var Lennon
dæmigert „stríðsbarn“; faðir
hans var í breska hernum og
var heima í helgarfríi þegar
Lennon var getinn og nóttina
sem dengurinn kom í heim-
inn rigndi sprengjum yfir
fæðingarstaðinn Liverpool.
Dowling segir dæmið um
landa sinn Lennon renna
stoðum undir þá kenningu að
börn í móðurkviði verði fýrir
beinum áhrifum af andlegri
líðan mæðra sinna. Með öðr-
um orðum sé hægt að ganga
út ffá því sem vísu að sé kona
áhyggjufull og kvíðin rneðan á
meðgöngu stendur, fæðist
barnið í samskonar andlegu
ójafrívægi.
Dowling hefur komist að
raun um að tala eiturlyfja-
neytenda, afbrotamanna og
fólks með geðræn vandamál
hefur aukist jafnt og .þétt í
Bretlandi frá því í stríðslok.
Samkvæmt tilgátu sálfræð-
ingsins varð Lerínon strax í
móðurkviði fyrir miklum nei-
kvæðum áhrifum af völdum
heimsstyrjaldarinnar, rétt eins
og svo margir landar hans af;
sömu kynslóð. öfugt við flesta
aðra kaus Lennon síðar að
deila vandamálum sínum
með öllum heiminum og not-
aði til þess lagatexta sína.
Dowling segir engan vafa leika
á því að textar Lennons skýri
margt úr æsku hans. Máli sínu
til staðfestingar hefur hann
bent á laglínuna „Hey, Mister
Postman, bring me a letfer“,
sem sé vafelftið ákýrskotun til
þess hversu heitt móðir hans
þráði að fá bréf ffá eiginmanni
sínum í stríðinu. Eins og gefur
að skilja eru menn misjafnlega
trúaðir á tilgátu sálffæðingsins
um poppgoðið John Lennon
ög hafa margir vísað henni al-
farið á bug sem tómum hug-
arburði.
Vlð verðum að skilja
a.m.k. einn eftir á lífl svo
elnhver geti undirritað
friðarsamningana.