Pressan - 05.08.1993, Blaðsíða 27

G A G N R Ý N 1
Fimmtudagurinn 5. ágúst 1993
PRESSAN 27
MYNDLIST
Bœði-og-
Sjötti norræni textílþríær-
ingurinn, Kjarvalsstöðum.
Samkvæmt hefðbundinni
skiptingu hafa textíllistgrein-
ar, vefnaður og tauþrykk,
verið taldar til nytjalista.
Maður gæti í sakleysi sínu
spurt hvaða not væri fyrir þá
listmuni sem eru til sýnis á
sjötta norræna textílþríær-
ingnum á Kjarvalsstöðum,
annað en að vera til skrauts
og prýði? Textíl hefur þó
aldrei einskorðast við fram-
leiðslu brukshluta, vefnaður
sem sérstök listgrein á sér
langa sögu og gríðarstór
veggteppi héngu víða í sölum
löngu áður en olíumálverkið
kom til sögunnar. En mig
grunar að vegur textíllista
hafi nokkuð dalað frá því sem
áður var.
Ef nokkuð er að marka
þessa sýningu þá er textíllistin
annars vegar að reyna að við-
halda stöðu sinni sem alvar-
leg listgrein og hins vegar að
reyna að aðgreina sig frá
hönnun og fjöldaframleiðslu.
tsmi
GUNNAR
ÁRNASON
Hið síðarneínda kemur fram
í ákveðinni upphafningu á
handverksmanninum, sem
vinnur sitt efni og þróar sínar
aðferðir í einrúmi, eins og
skapandi listamanna er siður.
Textíllistamenn hafa frekar
sótt samlíkingar við heimilis-
iðnað og alþýðulist en tækni-
vædda framieiðslu. Á hinn
bóginn vilja þeir ekki vera eft-
irbátar annarra listamanna í
leitinni að nýjum möguleik-
um í formum og tjáningu.
Þegar lengst er gengið verður
útkoman nokkurs konar
meta- veínaður, vefnaður um
vefnað. Verk íslenska þátttak-
andans, Guðrúnar Gunnars-
dóttur, púpulaga hylki úr
mjög lausriðnu táganeti,
bundið saman með snæri, er
dæmi um tilraun með inn-
viði vefnaðarlistarinnar sem
gæti eins átt heima á skúlp-
túrsýningu. Of mörg verk á
sýningunni enda í miðju
moði, bæði-og-isma, milli
„Stæða" Guðrúnar Gunnarsdóttur.
listrænnar „róttækni“ og
handverksins sem markmiðs
í sjálfu sér.
Þau verk sem koma einna
best út, í þeim samanburði
sem sýningar sem þessar
óhjákvæmilega skapa, eru
þau sem eru hvorki of fram-
úrstefnuleg né of upptekin af
handverkslegum pælingum.
Maisa Tikkanen, frá Finn-
landi, sýnir fallegt hringlaga
veggteppi, „Korona“, gert af
handgerðu filti úr flosmjúkri
ull. Filtið myndar áferð sem
geislar út frá miðju rneð ljós-
um baug umhverfis. Verkið
er einfalt í formi, eins og eðli-
leg náttúrumyndun, auk þess
sem náttúrulegt efnið fær að
njóta sín. Vegghengi Irene
Agbaje, frá Svíþjóð, „Ak-
wete“, er fi'nlega ofið úr bóm-
ullarþráðum sem skipta lit-
um og mynda sín á milli fjöl-
breytileg litbrigði.
Blessað
barnalán
Börn verða seint flokkuð
sem forréttindastétt í þessu
landi. Foreldrarnir vinna
myrkranna á milli til þess að
kaupa nýjan bíl, vídeótæki,
eggjasuðutæki og fótanudd-
tæki. Það verður jú að tryggja
blessuðum börnunum fjár-
hagslega örugga framtíð. Á
meðan ganga börnin sjálfala
ef ekki eru ömmur og eldri
systkini til þess að bjarga þeim
frá mestu glötuninni. Guð
hjálpar þeim sem hjálpa sér
sjálfir. Yngsta kynslóðin hefur
að jafnaði átt möguleika á
dagvistarplássi sem þó er
sjaldnast nema hálfan daginn.
Nema náttúrlega ef foreldr-
arnir eru svo skynsamir að
skilja á pappírunum eða láta
skrá sig í Háskólann. Starfs-
menn fyrirtækja og stofnana
hafa í flestum tilvikum rétt á
sumarleyfí en það hefur nú
sjaldnast flokkast undir góða
pólitík að loka þeim á meðan.
Sumarleyfi starfsmanna dreif-
ast á sumannánuðina og af-
leysingafólk úr skólum fyllir
tímabundið í skörðin. Þannig
er það hins vegar ekki hjá
dagheimilunum. Einhver
snillingur hefur reiknað út að
nauðsynlegt sé að loka stofn-
unum í nærri einn og hálfan
mánuð yfir sumartímann.
Lok, lok og læs og hver er
POPP
sjálfúm sér næstur. Ekki er tal-
ið skynsanrlegt í atvinnuleys-
inu að fá afleysingafólk til
starfa til þess að nýta ónotað-
ar byggingar. Betra er að
borga fólki atvinnuleysisbætur
og láta húsin standa tóm. Það
er undarlegt að snillingurinn
hafi fundið út að dagheimilin
væru einu stofnanir landsins
sem hagur væri í að loka yfir
sumarið. Hvernig væri til
dæmis að loka landbúnaðar-
ráðuneytinu í maí, Húsnæð-
isstofnun í júní, sjúkrahús-
unum í júlí og elliheimilun-
um í ágúst? Af því að böm og
barnafólk eru hvort eð er
undirmálsskríll er sjálfsagt að
hafa sérreglur um slíkt hyski.
Liðið getur bara tekið sumar-
frí þegar Dagvist bama finnst
að ákveðinn hópur fólks skuli
taka sér sunrarfrí. Ekkert
múður. Þetta bindur jú fjöl-
skylduna traustum böndum.
Sérstaklega þær fjölskyldur
sem eru að færa barnið sitt á
milli dagheimila vegna aldurs.
Gamla heimilið fer í sumarffí
í lok júní og fram í miðjan
júlí. Þá á barnið að byrja á
nýja heimilinu sem hins vegar
ákveður að nú sé kominn tírni
á sumarleyfi og það stendur til
ágústloka. Á meðan er fjöl-
skyldan í sæluvímu uppi í
sveit og bíður þess eins að vita
hvenær barnið á að koma úr
sumarleyfinu.
Status Quo ú landsbyggðinni
BARÐIOG LÁRUS Opp Jors verða í Glætunni, Hafnarstræti í kvöld
YMSIR FLYTJENDUR
LANDVÆTTAROKK
LÖG UM LANDIÐ
VÍNLAND/JAPIS
★
í ár hafa líklega kornið út
fleiri safnplötur en dæmi eru
um. Allir og ömmur þeirra
virðast vera í hljómsveit og
þegar Sporskífan setur stólinn
fyrir dyrnar er bara brugðið á
það ráð að gefa út sjálfúr eða í
hóp. Leiðin á geisladiskinn er
greið og ef ákafinn er nógu
mikill getur næstum hver sem
er komist á disk ef smá aur er
fýrir hendi.
Safnplatan Landvættarokk
virðist vera ættuð frá Borgar-
nesi miðað við auglýsingarnar
á umslaginu. Þar leiða saman
hesta sína tólf hljómsveitir
víða að af landsbyggðinni.
Hve víða get ég því miður
ekki frætt ykkur um, því
hvergi kernur fram hvaðan
sveitirnar eru, sem er auðvit-
að klúður í uppsetningu um-
slagsins. Allar sveitirnar eiga
það sameiginlegt að vera
starfandi ballsveitir í sínu
heimahéraði sem þýðir að
vanir spilarar eru hér á ferð-
inni. En þó spilamennskan sé
nokkuð fagmannleg er laga-
og textagerðin aftarlega á
merinni. Sveitirnar eru næst-
um allar jafn leiðinlegar og
ófrumlegar og því má segja að
platan sé heilsteypt. Tónlistar-
smekkur sveitanna kemur
berlega í ljós í lagasmíðunum
og því er auðvelt að staðsetja
böndin á rokklandakortinu.
Iðnaðarpopp á borð við Asia
og Journey og enskt blöðru-
þungarokk í ætt við Iron Mai-
den er enn vinsælt á lands-
byggðinni (Draumalandið,
Dykk, Munkar í meirihluta
o.s.frv.); Óðfluga hafa gaman
af Ný danskri, og Eiríkur Ein-
arsson af UB40. Svona má
halda áfram. Stundum eru
áhrifin svo mikil að það er
stór spurning hvort sum lögin
geti talist frumsamin.
Flestum textanna virðist
hafa verið hnoðað saman í
flýti og bera ekki vitni um
mikla heilastarfsemi. Þeir eru
að vísu allir á íslensku sem er
ljósglæta í myrkrinu. Vinsæl-
asta sögn plötunnar er að fíla
en í öðru sæti
er að pæla. „Ég
er ástfanginn
og fila það vel,“
syngja Dykk og
Draumalandið
er í svipuðum
fílingi og spyr:
„Viltu koma
með mér í nótt
og sofa hjá
mér?“ Hljóm-
sveitin Örkin
hans Nóa er
líklega best-
versta hljóm-
sveitin á land-
inu í dag og
textinn í laginu
„Tár“ verður að teljast með
því hrikalegasta sem heyrst
hefur. Þar er öllum vemmi-
legustu textaklisjunum hrúg-
að saman í safaríkan vemmi-
ópus sem fer svo gjörsamlega
yfir væmnistrikið að rnaður
verður ekki samur eftir að
hafa heyrt það. Ekki tekur
betra við þegar böndin ætla
að gerast fyndin. Pandemoni-
um er með grínlagið „Þú ert í
skónum mínum“ um bilaðar
lyftur og rúnk sem væri
kannski sniðugt ef maðu-r
heyrði almennilega textann
og Sniglabandið... ja, segjum
bara að þeir hafi verið þreyttir
þegar þeir tóku upp lagið
„Hugleiðing um atvinnu-
ástand“ þetta kvöld á Gaukn-
um.
Landvættarokkið er ótrú-
lega gamaldags plata. Það er
leiðinlegt að segja það, en
miðað við þessa plötu eru
ballsveitir á landsbyggðinni
engan veginn í stakk búnar til
að keppa við það besta sem er
að gerast í Reykjavík. Það er
1993 en ekki 1983 og „Gaggó
Vest“ er ekki lengur á toppi
vinsældalistans!
GÖRN
Þriðja spóla Opp
Jors komin út
Hljómsveitin Opp Jors er
kannski ekki beint á allra vör-
um enda ekki mikið í sviðs-
ljósinu. Sveitin er dúó skipuð
þeim Lárusi og Barða og nú
er þriðja spóla sveitarinnar
komin út. Hinar tvær hétu
„Mongólían Bóbó“ og „Plan
B: Dauði“, en sú nýja heitir
„Görn (breskur skemmtistað-
ur)“
„Já, við urðum að hafa
„breskur skemmtistaður" í
sviga,“ segir Barði í símavið-
tali. „Annars gæti fólk mis-
skilið texta eins og „I’m
gonna take you in the Görn“
og „Ég tek börn í Görn“. Það
má auðvitað ekki gerast.“
Nýja spólan hefur að
geyma 24 lög og tvær kynn-
ingar frá útvarpsmanninum
Barða Fökkenn. Elstu upp-
tökurnar eru frá 1987 þegar
meðlimirnir voru þrettán ára.
Einnig eru tónleikaupptökur
— „til að fólk kynnist tón-
leikastemmningunni“ — en
megnið eru lög sem tekin
voru upp á síðustu tveimur
árurn. Spólunni fylgir blað
sem fjallar nákvæmlega um
hvert lag og árituð mynd af
sveitinni. Barði segir tónlist
sveitarinnar vera „allsherjar-
tónlist“, en á í mestu vand-
ræðum með að útskýra efnið
að öðru leyti.
„Við höfum fengið góð
viðbrögð hjá fólki en sérstak-
lega þótti okkur vænt um
ummæli norska stórpoppar-
ans og næstsíðasta mannsins í
símaskránni, Öyvind
Glömmi, sem segir að við sé-
um tvímælalaust eitt fremsta
band Norðurlanda.“
Barði segir bandið alls ekki
vera neitt flipp heldur háal-
varlegt dæmi: „Fólk misskilur
okkur bara.“
Til að fagna útgáfúnni ætlar
Opp Jors að troða upp í kvöld
í Glætunni í Hafnarstræti og
taka nokkur lög í Karaoke.
Áhugasömum er bent á að
spólan „Görn (breskur
skemmtistaður)“ fæst í
Hljómalind og Þrumunni.