Pressan - 09.09.1993, Blaðsíða 12

F R E TT I R
Fimmtudagurinn 9. september 1993
12 PRESSAN
Fjármálaumsvif verkalýðsfélaganna
Sýna hærra hagnaðarhlutfall
en stærstu fyrlrtækl landsins
Fjármálaumsvif verkalýðs-
félaganna aukast ár frá ári og
sjóðir þeirra, einkanlega
sjúkrasjóðurinn, skiluðu tug-
milljóna króna hagnaði á ár-
unum 1986-1991. Velta sjóð-
anna hefur einnig aukist á
þessu tímabili en kostnaður
við rekstur þeirra hækkað að
sama skapi. Þessar upplýsing-
ar koma fram í lokaritgerð
Stefáns G. Thors við hag-
íræðideild Háskóla íslands. Sé
hagnaður af veltu sjóða verka-
lýðsfélaganna borinn saman
við sambærilegar tölur úr at-
vinnulífinu kemur í ljós að
sjóðirnir geta státað af marg-
falt hærra hagnaðarhlutfalli
veltuíjár en tíu stærstu fyrir-
tæki landsins, að Áfengis-og
tóbaksverslun ríkisins undan-
skilinni, en hagnaðartölur
sem prósenta af veltu auð-
velda samanburð og geta sýnt
þróun á milli ára. Ársreikn-
ingar átján verkalýðsfélaga
með rúma 26 þúsund félags-
menn liggja til grundvallar
niðurstöðum ritgerðarinnar.
Það eru einkum sjúkrasjóð-
irnir sem standa vel að vígi og
sýna þeir á síðasta ári 42 pró-
senta hagnaðarhlutfaU af veltu
á árinu 1991. Orlofssjóðirnir
sýna 36 prósent og félagssjóð-
irnir 19,5 prósent. Þetta eru
margfalt hærri tölur en árs-
reikningar stærstu og best
reknu íýrirtækja landsins sýna
fýrir sama tímabil, en eins og
sjá má á línuritinu hér til hlið-
ar er Sölumiðstöð hraðfrysti-
húsanna, SH, aðeins með 1,3
prósenta hagnaðarhlutfall af
veltu, enda þótt það sé stærsta
fýrirtæki landsins árið 1991
samkvæmt úrtaki Frjálsrar
verslunar. Landsbanki íslands
sýnir aðeins 0,8 prósent, fs-
lenskar sjávarafurðir 0,6 pró-
sent, Sölusamband íslenskra
fiskffamleiðenda, SÍF, 1,2 pró-
sent, Flugleiðir hf. 1,9 prósent,
Kaupfélag Eyfirðinga, KEA,
0,7 prósent, íslandsbanki hf.
0,6 prósent, Olíufélagið 3,0
prósent og Póstur og sími 4,2
prósent. Aðeins Áfengis- og
tóbaksverslun ríkisins sýnir
ffam á hærri hlutfallstölur en
sjóðir verkalýðsfélaganna,
56,6 prósent, enda ríkisrekið
einokunarfýrirtæki sem setur
eigin reglur í trássi við lögmál
markaðarins.
Ársreikningar verkalýðsfé-
laganna sýna, svo ekki verður
um villst, að um mjög trausta
sjóði er að ræða, svo trausta
að margan undrar sjálfsagt af
hverju þau liggja á svo mikl-
um fjármunum. Helstu tekjur
sjúkrasjóðanna eru samnings-
bundin gjöld atvinnurekenda,
um 1 prósent af samnings-
bundnum heildarlaunum
vinnuafls, og vaxtatekjur.
Heildarvelta sjúkrasjóða á ár-
inu 1991 var röskar 370 millj-
ónir króna. Heildarvelta fé-
lagssjóðanna var tæpar 280
milljónir sama ár en heildar-
velta orlofssjóðanna rúmar 90
milljónir. Velta félaganna hef-
ur aukist ár ffá ári, einkum hjá
þeim stærstu, en kostnaður
við reksturinn hefur að sama
skapi þanist út. Þrátt fýrir það
hækkar hrein eign sjóðanna
nokkuð á milli ára. Helsta
skýring á mismunandi hagn-
aði sjóðanna er sú, samkvæmt
niðurstöðum Stefáns, að út-
gjaldahlið félagssjóðanna er
hlutfallslega meiri en sjúkra-
sjóðanna og liggur helst í
launakostnaði og kostnaði við
fundi og útgáfu.
Þótt margan undri ef til vill
mikil fjármálaumsvif félag-
anna í samanburði við stærstu
fýrirtæki landsins ber réttilega
að benda á að rekstrarum-
hverfi er nokkuð frábrugðið.
Þannig reyna íslensk fýrirtæki
að koma sér undan skattlagn-
ingu með því að sýna ffam á
sem minnstan hagnað og fjár-
festa eða nýta sér ívilnanir
skattakerfisins. Sjóðir verka-
lýðsfélaganna eru með öllu
undanþegnir skatti, að frá-
skildum skatti sem þeir greiða
til landssambandanna, og
þurfa þvi ekki að fela hagnað-
inn líkt og rekstraraðilar sjálf-
stæðra atvinnufýrirtækja.
Telma L. Tómasson
Sýslumaðurinn ó Eskifirði segir af sér
Fjárreiöur embættisins
voru dl rannsðknar
Sigurður Eiríksson, sýslumaður
á Eskifirði, baðst lausnar ffá störf-
um síðastliðinn föstudag að eigin
ósk og fékk lausn dómsmálaráðu-
neytisins samdægurs. Sigurður
tilgreindi ekki ástæður uppsagnar
sinnar en leiða má líkum að því
að umfangsmikil rannsókn á fjár-
reiðum sýslumannsembættisins á
Eskifirði á síðasta ári tengist upp-
sögn hans.
Það var Þorsteinn A. Jónsson,
skrifstofustjóri dómsmálaráðu-
neytisins, sem fór við annan
mann austur á Eskifjörð í nóvem-
ber á síðasta ári til að taka út
embætti Sigurðar Eiríkssonar
sýslumanns. Frá þessu var greint í
PRESSUNNI í maímánuði. f
kjölfar þess fór fram rannsókn á
fjárreiðum embættisins á vegum
ríkisendurskoðunar. Til rann-
sóknar voru ýmis útgjöld sýslu-
mannsins vegna rökstudds gruns
um að hann hefði ruglað saman
persónulegum fjárreiðum og fjár-
reiðum embættisins. Var meðal
annars skoðaður dagpeninga- og
biffeiðakostnaður hans, en sýslu-
maðurinn átti að hafa skilað inn
reikningum vegna ferða innan
umdæmisins, sem brýtur í bága
við reglur um dagpeninga.
Einnig voru viðskipti með stór-
an leðursófa til skoðunar, en í
ársbyrjun 1991 mun Sigurður
hafa keypt hann til embættisins á
tæpar 200 þúsund krónur. Effir
skamma viðdvöl á skrifstofu
sýslumanns var sófinn sendur á
heimili hans og stóð hann þar
þegar rannsóknin hófst í nóvem-
ber á síðasta ári, en nokkru síðar
var hann sendur lögreglunni á
Fáskrúðsfirði. Þá hafði sýslumað-
ur fengið munnlega heim-
ild upp á 500 þúsund
krónur frá fyrrverandi
yfirmanni í dómsmála-
ráðuneytinu til að gera
nauðsynlegar endurbætur
á sýslumannsbústaðnum.
Kostnaðurinn endaði hins
vegar í um einni og hálffi
milljón króna og hafði
sýslumaður meðal annars
látið smíða sólpall fyrir
röskar 700 þúsund krónur
auk þess sem hann greiddi
eiginkonu sinni og syni
laun fýrir málningarvinnu.
I ljós kom einnig við
rannsókn að til gjaldkera
embættisins höfðu komið
reikningar frá teppaversl-
un í Reykjavík vegna
kaupa á persneskum tepp-
um. Aldrei höfðu þessi
teppi sést hjá embættinu
heldur farið beint á heimili
sýslumanns. Þá voru bif-
reiðareikningar Sigurðar
teknir til skoðunar sem og
notkun hans á ómerktri
bifreið sem rannsóknar-
lögreglan á Eskifirði hefur
til umráða, en sýslumaður
tók til handargagns.
Ríkisendurskoðun skil-
aði ffá sér skýrslu um mál-
ið til dómsmálaráðuneyt-
isins, sem tók hana til
meðferðar. Eftir afsögn
Sigurðar hefur Bjarni Stef-
ánsson, sýslumaður í Nes-
kaupstað, verið settur til
að gegna embættinu til
mánaðamóta.
mn emb-
imgt Ham ur hetmM , „***«*!*
.„ilH? ..... .. i > ..._______«>■«
ÍKSSON, sýslumaður á Eskifirði, hefur fengið lausn frá starfi.
50 [Sjúkrasjóðir Orlofssjóðir Félagssjóðir
%
40
30
20
10
0
_ »
•B E
C Qí
«■■3,3
—P* ;; ' :
C IfO
S "S _ .
52 ■■■ of, fSL.
3 OX) nm
mmm , mm > ^ ■ «3
a Cgþ Mwn VBM €0
^ L U-±S< ±
i %
ÍMp

jjjj
JS sC
c
"Ö
(Q
‘SJj
i2
*0>
..mm i
* ■*■:?:
o
W)
o
Wb
1
£
5
%
Guðmundur Árni Stefáns-
SON heilbrigðisráðherra. Ætl-
ar að innheimta rúmlega 400
milljónir í ríkissjóð með sjúk-
lingakortinu.
Hllögur heilbrigðisráðherra um sjúkratrygginga rgja Id
Landsmenn sextán ára 09
eldri þurfa að kaupa kort
Á ríkisstjórnarfundi 2.
september síðastliðinn lagði
Guðmundur Árni Stefáns-
son heilbrigðisráðherra ffam
minnisblað um útfærslu heil-
brigðisráðuneytisins á sjúkra-
trygsinsarsialdi-
Eftir því sem komist verð-
ur næst felst útfærslan í því
að gefa út sérstakt sjúklinga-
kort til allra landsmanna sex-
tán ára og eldri.
Á minnisblaðinu er rætt
um að sjúklingakortið taki
gildi 1. janúar 1994. Öllum
landsmönnum sextán ára og
eldri verður sent kortið ásamt
greiðsluseðli fyrir áramót.
Gert er ráð fyrir að greiða
þurfi ffá 2.100 til 2.500 krón-
ur fyrir kortið en nánari
ákvörðun bíður ríkisstjómar-
innar. Hingað til hefur vcrið
gert ráð fýrir að gjaldið verði
tekjutengt, en þessar verð-
hugmyndir miðast að nokkru
við meðallaun. Ef þetta geng-
ur eftir er ljóst að lítill munur
verður á því hvað menn
greiða fyrir kortið að teknu
tilliti til tekna.
Ef kortið kemur til með að
kosta 2.100 krónur færir það
ríkissjóði 420 milljónir, en ef
það kostar 2.500 krónur færir
það 500 milljónir.
10.000 króna gjald
viö komu á sjúkrahús
Um er að ræða kort sem
veitir rétt á læknisaðstoð, lyfj-
um á útsöluverði eins og er í
dag, hverskonar sérfræðiað-
stoð og sjúkrahúsvist. Verður
verð fyrir allt þetta óbreytt
rniðað við núverandi niður-
greiðslu ef viðkomandi hefur
kort.
Heimsókn til sérfræðings
kostar 1.200 iil L300 krónur
nú en hækkar ef viðkomandi
hefúr ekki kort. Er gert ráð
fyrir því á minnisblaðinu að
sjúklingar greiði sérfræðings-
heimsóknir fúllu verði ef þeir
hafa ekki kort.
Sérstaklega var tekið frarn
að ef sjúklingar kæmu á
sjúkrahús og hefðu ekki sjúk-
lingakort þyrftu þeir að
greiða 10.000 krónur í innrit-
unargjald.
Á minnisblaðinu er gert
ráð fýrir að um 200.000 Is-
lendingar séu sextán ára og
eldri og kortið myndi því
færa ríkissjóði rúmlega 400
milljónir í aðra hönd.
Með þessu gerir heUbrigð-
isráðherra ekki ráð fýrir að
verð fýrir heilsugæslu hækki í
sjálfú sér. Þama sé hins vegar
tækifæri til að innheimta
nokkurs konar nefskatt af
landsmönnum, því mat
ráðuneytisins er að ákaflega
fáir treysti sér til að lifa án
kortsins.
Heilbrigðisráðherra dvelst
nú erlendis en talsmenn hans
í ráðuneytinu vildu ekki tjá
sig um minnisblaðið þegar
eftir var leitað.__________
Sigurður Már Jónsson