Tíminn Sunnudagsblað - 23.03.1969, Page 22

slíðrin orðið gölluð að gerð. Tvær
tegundir ómettaðrar fitusýru eru
nauðsynlegar til þess, að þetta
verði umflúið, og þær verða að
koma utan frá. Bregðist það, verða
taugaslíðrin ekki nægjanlega
traust og veita ekki örugga vernd
til langframa. Veirur geta síðar
þrengt sér inn í taugafrumurnar
og orðið upphaf að heila- og mænu
siggi.
Þetta er kenning dönsku lækn-
anna. Telja þeir sig geta rennt und
ir hana allstyrkum stoðum. í til-
raunastofu þeirra hafa rottur feng
ið mismunandi tegundir fitu allt
frá fæðingu. Fái þær einvörðungu
fæðu án ómettaðrar fitusýru, koma
sjúkdómseinkenni fram við bólu-
setningu. Á hinn bógánn getur
of mikið af ómettuðum fitusýrum
valdið vansköpun líffæra.
Raunar segja þessir dönsku vísí
indamenn, að það gegni furðu, hve
heilsugóðir menn séu — einnig
hinir matglöðu Danir. Þetta kem-
ur fram, ef samanburður er gerð-
ur á matvenjum manna og dýra.
Ef rotta fær fæðu, sem meira er
í af fitu en 10—15%, verður það
hennar bani Mannaparnir, ná-
frændur okkar og eins konar háM-
bræður, eru jurtaætur og þola
ekki, að meira sé af fitu í mat
þeirra en 5%. En þegar við hám-
um í okkur brauð með miklu
smjöri og áleggi, getur feitin ver-
ið allt að 60%. Það er lifrin, sem
kemur í veg fyrir, að þetta verði
okkar bani.
Þó að dönsku læknunum tak-
ist að sanna til hlítar, hvað veld-
ur heila- og mænusiggi, gera þeir
sér litlar vonir um, að sjúkdómn-
um verði útrýmt. Þeir skirskota
til þess, að almenningur hefur ná-
lega látið það sem vind um eyrun
þjóta, þótt enginn efi geti lengur
leikið á því, að sígarettureyking-
ar valda krappameinj í lungum og
mörgum Öðrum heilsubresti. Fá-
ir reykingamenn hafa fórnað sígar-
ettu í von un lengra líf og kvala-
minna banamein, og unglingar
berja höfðinu við steininn og
leggja ótrauðir út á sömu braut.
Þess er ekki heldur að vænta, að
matvælaframleiðendur breyti til í
skyndi, hvað sem sannast, fremur
en eigendur sísarettuverksmiðj-
anna, sem halda áfram að láta
mannslífin ganga í gróða sinn.
Tilraun, sem gerð var í herbúð-
um, gefur bendingu um afstöðu
almennings. Hermennirnir voru
sviptir feitmeti og sykri að mestu
leyti, en fengu gnægð af mögru
kjöti, brauði, grænmeti og graut-
um. Þeir gerðu hungurverkfall,
sveltu sig dögum saman og létu
sig dreyma um matvistina góðu
heima hjá mömmu.
Vísindamennirnir halda því þó
ekki fram, að rangt mataræði sé
alltaf og ætíð eina orsökin til þess,
að menn fá heila- og mænusigg.
Og mjög oft kemur það ekki veru-
lega að sök. Ef þessu væri öðru-
vísi farið, værum við öil dauð,
segja þeir. Miklu fleiri hafa áreið-
anlega einhvern vott heila- og
mænusiggs heldur en um það vita.
Svimaköst og tímabundnar sjón-
truflanir, sem við gefum ekki mik-
inn gaum, geta verið af þessum
toga. En þetta hverfur og orsök-
in getur verið sú, að líkaminn hef-
ur unnið sigur á meininu.
Heila- og mænusigg er ekki arf-
gengt — ekki beinlínis. Börnin
þurfa ekki endilega að fá sjúkdóm
inn, þótt foreldrarnir hafi haft
hann. Samt virðist hann leggjast
talsvert í ættir. Þar kunna að fara
saman arfgengir gallar á tauga-
slíðrum og rangar matvenjur, sem
ein kynslóð iðkar af annarri. Sú
kenning hefur líka skotið upp koll
inum, að veirur, sem ætíð séu í
líkamanum, eigi þátt í sjúkdómn-
um og nái sér á strik, þegar erfða-
gallar, mikil matgleði og varhuga-
verð fæða leggjast á eitt.
Nýjustu rannsóknir hafa leitt í
Ijós, að hinna fyrstu sjúkdómsein-
kenna verður stundum vart ótrú-
lega snemma. Fyrsta viðvörunin
getur komið fram hjá fjórtán ára
unglingum, þótt um sjúkdóm sé
ekki að ræða fyrr en eftir tvítugt.
Þetta styður þá kenningu, að frum
orsakanna sé að leita mjög snemma
á ævi, en sjúkdómurinn sé lengi
að grafa um sig.
Nú er rækileg rannsókn hafin
í ísrael. Þar ægir saman fólki frá
ótal löndum, og þar hefur sann-
azt, að fólk, sem ólst upp við fá-
tækt í Persíu, Jemen og Marokkó,
er laust við þennan sjúkdóm, þótt
hann segi til sín meðal þeirra, sem
komnir eru úr hinum efnaðri lönd
Lausn
10. krossgátu
um í Norðurálfu og Vesturheimi.
Rannsókn, sem hafin er á börn-
um innflytjenda, virðist benda tU
þess, að þau séu ekki haldin sjúk-
dómnum í neinum mæli.
Þetta þykir Dönum styðja sitt
mál.
GÖFUG BRÁÐ
Framhald af bls. 259
til sundurþykkis. Brygðist honum
sú von, yrði hann very sorry in-
deed. Yours truily etc. —
Þetta var duJarfuIIt. Ég þóttist
vita, að hann hefði ekki verið alis
kostar gáður, þegar hann skrifaði
ávísunina, og þá vofði sú hætta yf-
ir, að honum snerist hugur. Hann
gat kippt að sér hendinni. Jafn-
skjótt og bankar voru opnaðir,
flýtti ég mér því á vettvang með
ávísunina. Hún var greidd orða-
laust.
Á heimleiðinni mætti ég dyra-
verðinum í baðstoifnuninni. Hann
sagði mér þær fréttir, að ungfrú
Rósinfjoll hefði farið um nóttina,
samtímis lávarðinum.
Svo var það einn góðan veður-
dag, að ég las það í Daily Mail,
að James Edward Ainslie, sjöundi
jarlinn af Wateregg, og greifafrú-
in Rósinfjoll frá Sviþjóð, hefðu
verið gefin saman í hijónaband í
Lundúnum.
Mörg ár eru liðin síðan þetta
gerðist. Stundum set ég mér óater
egg lávarð fyrir hugskotssjónir,
þar sem hann berst við að reikna,
hve sex hundruð króna árstillag úr
gullkistum sænskra aðalsmanna
eru mörg pund, shillingar og pens.
En aldrei hefur hann látið swo
lítið að hripa mér Mnu.
P.MJ.. þýddi.
V fö >
T T £ / K
£ / K L •a S
/ /V N / V
[s N / Þ N A
T R K fí K
r K R T> fí K fí N N X T
K fí u / K 'fí N / K fí K
fi K c K K fí r b X / L
y l L u 'fí 73 /t r A 5 l £
T K fí N fí fí * fí L s / Þ
i c K N u / N Þ L A N P
o F u K u AJ N fí U M K /
F U 7? £> fí R 5 A F c L fí X
i * b 0 K K fí X 3 t> K t
f s fí K fí s, r M / Þ\ V
L J 'o fí R i n fí fí V 0
J w T fí N S N ú R A s
o r T /t U V / K t> u K T
T f\ K n L £ £ U K 5 ’o L í
r K A JF_ a i M fí V K *
262
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ