Morgunblaðið - 09.06.2004, Blaðsíða 12

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
12 MIÐVIKUDAGUR 9. JÚNÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
RÁÐGJAFARNEFND Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins leggur nú til að
veiði á þorski í Barentshafi á næsta
ári verði ekki meiri en 485.000 tonn.
Það er um 100.000 tonnum hærri
ráðlegging en fyrir þetta ár, þrátt
fyrir að stöðugt hafi verið veitt
meira en lagt hefur verið til. Leyfi-
legur heildarafli af þorski í Barents-
hafinu á þessu ári er 505.000 tonn,
þar af 40.000 tonn af svokölluðum
strandþorski. Hann er reyndar tal-
inn standa illa og lagt til að ekkert
verði veitt af honum á næsta ári.
Ráðgjafarnefndin telur að staða
þorskstofnsins í Barentshafi, ýsu-
stofnins, ufsa, kolmunna og norsk-
íslenzkrar síldar standi vel, þrátt
fyrir að veitt sé of mikið úr til-
teknum stofnum eins og kolmunna
og þorski og ýsu að nokkru leyti.
Í stuttu máli leggur ráðgjafar-
nefndin til að að afli af Baretnshafs-
þorski verði 485.000 tonn, að ekkert
verði veitt af strandþorski, að ýsu-
kvótinn í Barentshafi verði 106.000
tonn og að þar megi einnig veiða
215.000 tonn af ufsa.
Lagt er til að verulega verði
dregið úr veiðum á kolmunna og að
ekki verði tekið meira en 1.075.000
tonn á næsta ári. Gert er ráð fyrir
að ríflega tvær milljónir tonna
veiðist á þessu ári. Lagt er til að
sókn í norsk-íslenzku síldina verði
svipuð áfram, en það þýðir 884.000
tonna veiði á næsta ári. Síldin í
Norðursjó er að braggast og leggur
nefndin til að leyfðar verði veiðar á
500.000 tonnum af fullorðinni síld.
Þá er lagt til að veiðar á karfa verði
dregnar verulega saman og beinar
veiðar takmarkaðar mjög eða bann-
aðar. Ráðlagður afli af grálúðu er
13.000 tonn, lagt til að sókn í keilu
og löngu verði dregin saman um
þriðjung og að engar beinar veiðar
á blálöngu verði stundaðar.
Leyfilegur þorskafli í Barentshaf-
inu nú er 505.000 tonn og skiptist
hann þannig að Norðmenn eru með
224.600 tonn, Rússar 212.600 tonn
og önnur lönd með 68.800 tonn. Þar
af er hlutur Íslands 6.000 tonn.
Ekki hefur verið tekin ákvörðun um
leyfilegan heildarafla á næsta ári,
en ólíklegt er að hann verði minni
en á þessu í ljósi sögunnar. Norð-
menn og Rússar hafa lengst af
heimilað mun meiri afla en ráðlagt
hefur verið.
Leggja til 485.000
tonna þorskafla
í Barentshafi KOMI til atvinnuveiða á hrefnuleggur Hafrannsóknastofnunin til að
veiðum verði haldið innan við 400
dýr á ári og jafnframt að veiðum
verði háttað í samræmi við dreifingu
hrefnu á íslenska landgrunninu.
Jafnframt er talið að veiðar á 200
langreyðum árlega á hefðbundinni
veiðislóð vestur af landinu teljist
sjálfbærar.
Þetta kemur fram í mati Hafrann-
sóknastofunar á stofnstærð hvala.
Samkvæmt talningum voru um
18.900 langreyðar á hafsvæðinu
Austur-Grænland/Ísland/Jan
Mayen árið 1995. Niðurstöður taln-
inga frá 2001 sýna marktæka fjölg-
un langreyða og að heildarstofninn
sé nú um 23 þús. dýr. Vísindanefnd
NAMMCO ályktaði að árlegar veið-
ar á 150 langreyðum næstu 20 ár
væru sjálfbærar. Ljóst er að fyr-
irhugaðar veiðar á langreyði í vís-
indaskyni (100 dýr á ári í tvö ár)
munu ekki hafa teljanleg áhrif á
stofninn.
Talningar benda til að sandreyð-
arstofninn sem Íslendingar hafa
veitt úr sé a.m.k. um 10 500 dýr. Þar
sem veiðar úr stofninum voru mjög
takmarkaðar á síðustu áratugum má
telja víst að þær hafi ekki haft alvar-
leg áhrif á stofninn.
Samkvæmt talningum sem fram
fóru árið 2001 eru um 67 þús. hrefn-
ur á Mið-Atlantshafssvæðinu, þar af
um 44 þús. á íslenska landgrunninu.
Samkvæmt nýrri úttekt vísinda-
nefndar NAMMCO er stofnstærð
hrefnu hér við land nú nálægt því
sem talið er að hún hafi verið áður
en veiðar hófust.
Samkvæmt öllum þeim forsendum
sem vísindanefndin taldi raunhæfar
eru hverfandi líkur á að árlegar
veiðar á 200 hrefnum næstu 20 ár
muni færa stofnstærðina niður fyrir
80% af upprunalegri stofnstærð. Á
sama hátt er ólíklegt að árlegar
veiðar á 400 hrefnum færi stofninn
niður fyrir 70% á sama tímabili.
Þessar niðurstöður um ástand
hrefnustofnsins hér við land eru í
samræmi við eldri úttektir vísinda-
nefnda NAMMCO og IWC. Ljóst er
að árlegar veiðar á bilinu 200-400
hrefnur á íslenska landgrunninu
samrýmast markmiðum um sjálf-
bæra nýtingu hrefnustofnsins, enda
er almennt viðurkennt að kjörnýt-
ingarstærð hvalastofna liggur á
bilinu 60-72% af upphaflegri stærð.
Óhætt að
veiða 400
hrefnur
Morgunblaðið/Alfons Finnsson
Njörður KÓ á hrefnuveiðum.
SKIPIN eru nú farin til veiða á síld
og kolmunna á ný eftir fríið um sjó-
mannadagshelgina. Lítið er enn að
frétta af veiði.
Alls hefur 172.200 tonnum af kol-
munna verið landað hérlendis á
árinu. Íslenzk skip hafa landað
132.500 tonnum, en erlend skip tæp-
lega 40.000 tonnum. Síldarvinnslan
á Seyðisfirði hefur tekið á móti lang-
mestu, 51.000 tonnum. Eskja á
Eskifirði kemur næst með 33.000
tonn, þá Loðnuvinnslan á Fáskrúðs-
firði með 26.900 tonn og Síldar-
vinnslan í Neskaupstað með 25.000
tonn. HB Grandi á Akranesi hefur
tekið á móti 12.250 tonnum, Vinnslu-
stöðin í Vestmannaeyjum er með
7.600. 7.200 tonn hafa borizt til
Tanga á Vopnafirði, 6.300 tonn til
Samherja í Grindavík og Ísfélagið í
Eyjum hefur tekið á móti 2.900
tonnum.
Alls hafa 17.200 tonn af norsk-
íslenzku síldinni borizt á land. Þar af
hafa erlend skip landað 4.600 tonn-
um. Síldarvinnslan í Neskaupstað
hefur tekið á móti tæplega 4.800
tonnum og Hraðfrystistöð Þórs-
hafnar er með 3.000 tonn. Vinnslu-
stöðin hefur tekið á móti 2.900 tonn-
um og ísfélagið 2.850. 1.500 tonn
hafa borizt til Vopnafjarðar og sama
magn til Akraness. Loks landaði
færeyski báturinn Saxaberg 800
tonnum á Fáskrúðsfirði um daginn.
130.000
tonn
veidd
TÍMASETNING og óþarflega
flóknar leiðbeiningar hafa hugsan-
lega haft eitthvað að segja með hve
fá fyrirtæki veittu félagsmálaráðu-
neytinu upplýsingar um jafnrétt-
isáætlanir sínar, en einungis um eitt-
hundrað fyrirtæki af þeim tæplega
800 sem óskað var eftir slíkum upp-
lýsingum frá, skiluðu þeim. Þetta
segir Ari Edwald, framkvæmda-
stjóri Samtaka atvinnulífsins.
„Þetta eru afskaplega dræm við-
brögð, sérstaklega miðað við það
sem við eigum að venjast í tölvupóst-
könnunum sem við höfum staðið fyr-
ir,“ segir Ari. Segir hann hugsanlegt
að ástæðurnar megi finna í hvenær
ársins könnunin sé gerð, en margir
starfsmenn séu komnir í sumarfrí.
„Þá er hugsanlegt að nálgun ráðu-
neytisins hafi, að einhverra mati,
þótt fráhrindandi. Með beiðninni
voru sendar leiðbeiningar um gerð
jafnréttisáætlana, sem okkar fólk
telur óþarflega flóknar og ganga
lengra en lög gera kröfu um, auk
þess sem þær gera ekki greinarmun
á því hvað teljist lagaskylda og hvað
jafnréttisyfirvöld telji æskilegt við
gerð jafnréttisáætlana, þegar skyld-
unni sleppi.“ Segir Ari að menn verði
að hafa í huga að langflest íslensk
fyrirtæki séu fámenn og það séu í
raun tiltölulega fá fyrirtæki sem eru
með fasta starfsmenn sem sjái ein-
göngu um starfsmannamál.
Jafnrétti hluti
faglegrar stjórnunar
„Samtök atvinnulífsins leggja
mikla áherslu í sínum málflutningi á
að það sé liður í faglegri starfs-
mannastjórnun að gæta að jafnrétt-
ismálum. Að umbun og framganga
sé veitt á málefnalegum forsendum,
eftir verðleikum og framlagi – burt-
séð frá kyni.
Það má hins vegar spyrja hvort
ekki séu einfaldari og áhrifaríkari
leiðir til að ná því markmiði en sú
sem farin hefur verið í lögunum,“
segir Ari. Að sögn Ara voru samtök-
in því ekki hlynnt að skylda til setn-
ingar jafnréttisáætlunar, eins og sú
sem hér um ræðir, væri lögfest. „Við
teljum mikla skriffinnsku falla illa að
veruleika íslenskra fyrirtækja, sem
oft eru knappt mönnuð, og erum
ekki sannfærð um að hún sé til þess
fallin að ýta undir jafnrétti í reynd.“
Ari segir að þegar þetta hafi hins
vegar orðið lagakrafa árið 2000 hafi
SA skrifað leiðbeiningar um gerð
jafnréttisáætlana, sem gera myndu
fyrirtækjum kleift að uppfylla kröfur
um jafnréttisáætlun á tiltölulega ein-
faldan hátt. „Við höfum ekki haft
neina ástæðu til að ætla að þær leið-
beiningar séu ekki í samræmi við lög
þar sem Jafnréttisstofa hefur ekki
gert neinar athugasemdir þar að lút-
andi,“ segir Ari.
SA telja kröfu um setningu jafnréttisáætlana falla illa að veruleika fyrirtækja
Aukin skriffinnska
ekki besta leiðin
MATSFYRIRTÆKIÐ Moody’s hef-
ur staðfest lánshæfiseinkunnina
Aaa fyrir Ísland og segir að mat um
stöðugar horfur byggist á aukinni
fjölbreytni hagkerfisins og sveigj-
anleika þess. Þetta kemur fram í
árlegri skýrslu Moody’s Investors
Service að því er segir í frétta-
tilkynningu frá Seðlabanka Íslands.
Sérfræðingur Moody’s bendir á
það í skýrslu fyrirtækisins að ís-
lenska hagkerfið sé frábrugðið öðr-
um hagkerfum í Vestur-Evrópu
sökum smæðar, sveiflna í efnahags-
lífi og mikillar erlendrar skuldsetn-
ingar. Þrátt fyrir það leggur sér-
fræðingurinn og einn af höfundum
skýrslunnar, Kristin Lindow,
áherslu á að sterk staða ríkisfjár-
mála, tiltölulega hagstæð aldurs-
samsetning þjóðarinnar og kröft-
ugur hagvöxtur styðji þessa
lánshæfiseinkunn, sem er sú hæsta
sem Moody’s gefur. Áhyggjum er
þó lýst af því að ójafnvægis sé þeg-
ar farið að gæta í þjóðarbúskapn-
um, einkum af völdum mikillar upp-
sveiflu sem hófst með erlendri
fjárfestingu á síðasta ári.
Aðhaldsstefna í ríkisfjármálum
Segir í tilkynningu Seðlabankans
að sérfræðingur Moody’s sé fremur
bjartsýnn á að ríkisstjórnin standi
við fyrirheit sín um aðhald í rík-
isfjármálum og að fyrirhuguð for-
sætisráðherraskipti í ríkisstjórn-
inni breyti þar engu um. Engu að
síður telji matsfyrirtækið að við-
skiptahallinn haldi áfram að aukast
umtalsvert á næstu árum vegna
mikilla umsvifa í hagkerfinu og
mikils innflutnings í tengslum við
ál- og orkuver.
Moody’s segir að efnahags-
aðstæður gætu versnað ef til kæmi
mikil lækkun á gengi krónunnar
eða óvænt og kröpp efnahagslægð.
Í ljósi þess sé enn brýnna að halda
áfram að lengja lánstíma erlendra
lána þjóðarbúsins. Einnig verði af-
ar mikilvægt að fylgja aðhalds-
samri stefnu í ríkisfjármálum og
peningamálum og að stuðla að hóf-
legri röðun framtíðarfjárfestinga
sem kunna að vera til athugunar.
Án slíks aðhalds óttast sérfræð-
ingur Moody’s að sú aðlögun sem
nauðsynleg verður til þess að ná
jafnvægi í þjóðarbúskapnum á ný
geti orðið harkalegri en mjúk að-
lögun hagkerfisins árin 2001–2002.
Moody’s ítrekar hins vegar að ís-
lenska hagkerfið hafi reynst óvenju
sveigjanlegt í viðbrögðum sínum
við sveiflum og telur matsfyrir-
tækið að slík aðlögun ætti að geta
endurtekið sig.
Morgunblaðið/Golli
Hagstæð aldurssamsetning Matsfyrirtækið Moody’s segir að hagstæð
aldurssamsetning þjóðarinnar eigi sinn þátt í lánshæfiseinkunn Íslands.
Moody’s staðfestir
hæstu lánshæfisein-
kunn fyrir Ísland NORLAX, danska fiskfram-
leiðslufyrirtækið sem tveir
stjórnendur fyrirtækisins,
framkvæmdastjórinn Ole Clem-
ensen og sölu- og markaðsstjór-
inn Per Seeberg, hafa fest kaup
á ásamt hópi íslenskra fjárfesta
undir forystu Íslandsbanka, var
rekið með tapi í heil tólf ár í röð,
eða allt þar til í fyrra þegar 7
milljóna danskra króna tapi árið
2002 var snúið í 13,9 milljóna
danskra króna hagnað. Sá ár-
angur náðist að því er segir í
danska viðskiptablaðinu Børsen
með því meðal annars að
hreinsa til í viðskiptavinahópn-
um og skilja erlendar lágvöru-
verðskeðjur frá öðrum við-
skiptavinum.
Í Børsen segir að félagið, sem
á rætur að rekja til ársins 1918
og er samsett úr fimm smærri
framleiðendum reyktra mat-
væla, framleiði árlega 3.000
tonn af reyktum norskum eld-
islaxi, villilaxi, urriða og grálúðu
og selji þær afurðir um allan
heim.
Leiðandi í reyktum laxi
Norlax hefur 185 starfsmenn
og veltan er 180 milljónir
danskra króna á ári eða rúmlega
2,1 milljarður íslenskra króna. Á
heimasíðu félagsins segir að það
sé leiðandi fyrirtæki í Evrópu í
framleiðslu á reyktum laxi og
öðrum reyktum fisktegundum.
Félagið hefur verið hluti af
Norway Seafood síðan árið
1995. „Við erum ánægð að hafa
lagt okkar af mörkum til að gefa
Norlax trausta undirstöðu til að
vinna á til framtíðar. Ég er viss
um að horfur fyrirtækisins til
framtíðar eru góðar með nýjum
eigendum,“ segir Yngve Myhre,
forstjóri Norway Seafood, í
samtali við Børsen.
Tap í tólf
ár í röð
Norlax