Íslendingaþættir Tímans - 08.04.1970, Síða 7

NNING
Herdís Guðmundsdóttir
F. 6. júlí 1898.
D. 18. des. 1967.
Þó að nokkuð sé umliðið frá því
að þessi frænka mín lézt, langar
wig til að biðja íslendingaþætti
að geyma nafn hennar í línum
þessuni.
Kynslóðir koma og fara og spor
þeirra þurrkast út af æviveginum
og hverfa undir ryk gleymskunn
ar svo fljótt að komandi kynslóð-
uni gefst naumast tækifæri til að
konia auga á þau ieiðarljós, sem
í þeim skína.
Kynslóð Herdísar er nú þegar
til grafar gengin. Hún deyr síðust
systkina sinna, er voru níu að tölu,
enda þeirra yngst, og næst sjðust
barnabarna hjónanna Þóru Árna-
dóttu r og Jóns Guðmundssonar, er
^juggu á Hóli í Bolungavík og út
er kominn stór ættbogi.
Herdís Guðmundsdóttir fædd-
ist 6. júlí 1898 i Unaðsdal á
^næfjallaströnd við ísafjarðar-
díúp. Foreldrar hennar voru hjón
in Þóra Jónsdóttir og Guðmundur
Þorleifsson, búendur þar. Þóra var
fædd og uppalin á Hóli í Bolunga-
vík, en Guðmundur var útvegs-
bóndi í Víkinni og hélt skipi sínu
út frá Bolungavíkurmöluin, afla-
sæll og farsæll skipstjórnarmað'ir.
Er Guðmundur hætti sjómennsku,
fluttust þau inn í Unaðsdal og
bjuggu þar í aldarþriðjung, þar til
Guðmundur lézt sumarið 1908. Þá
var Herdís tíu ára gömul, og um
haustið, er móðir hennar brá búi,
fluttust þær mæðgur til Bolunga
víkur ásamt systur hennar, Þóru
í dal yngri og manni hennar, Guð-
iaugi Bjarnasvni sjómanni.
í Bolungavík ólst Herdís upp
fram yfir fermingaraldur og vann
við hússtörf, fanggæzlu og ann-
að, sem að höndum bar. Voru
slík störf fög hins almenna kvenna
skóla þeirra tíma auk handavinnu
og handíða, þegar allt eða mest-
allt var unnið til fatnaðar á heim
itunum sjálfum. Komu þau verk
stúlkum í beint samband við lífs
■sltr í norrænu var bróðir henn-
ar- Ein systir hennar var „systir
Jóhanna“, sem gekk í reglu st.
Jósefssystra og starfaði þar. Guð
n.v systir hennar bjó á Akureyri.
^órðup bjó í Fit á Barðaströnd,
Helgi var ókvæntur og •arnlauis.
Hll eru þessi systkini látin nema
Krlendurjfc em á heimilli á Hauka-
;)6t’gi, er ókvæntur. Ilann átti hauk
í horni þar sem Friðgerður systir
hans var. Hún bair mikla umönn-
un fyrír honum og lét honum allt
1 ^é sem hún vissi að lvann þurfti
Jheð. Hún var aHtaf að vinna í
Pagu kærleiksþjónustunnar eftir
því sem henni var unnt. Það er
*a&unt starf.
^HWfört bindur persónur jafn-
eiga traust
isameiginleg
~ .. eru vetr
'Kvoldin er allir sátu inni og
11 au og slógu á létt hjal. Það
ÍS|-ENDINGAÞÆTTIR
-'UKlö
, — sania'n og að
/,Vör annarrar og eiga
. luSamál. Óelevinanli
var eins og þar væri ei,n sál og
einn maður. Þessar indælu stund-
ir 'gleymast aldrei og verða gim-
steinar endurminninganina.
Og þarna sat hún húsmóðirin
góða. sem ölium var svo kær. Frá
lienni streymdi traust og hlýja.
Hún gat vell tekið gamni og hleg
ið hjartanlega -að saíklausri glettni.
Nú er hún horfin. Við, sem þekkt
um hana söknum hennar öll. Ná-
grannakona hennar, sem ég talaði
við um jólin sagði: „Mikið sakna
ég hennar Fíu á Fossi“. Það er in
dælit að eiiga aðeins góðair endur-
minningar um horfna vini.
Ein af teingdadætrum Friðgerð
ar isagði er hún minntist hennar:
„Það var aldrei skuggi þar
sem hún var. Þar vair alltaf bjart“.
Með iþessum orðum kveðjum við
hana. Guð blessi minningu þessar-
ar igóðu konu.
Ingv. Pálsd.
starf þeirra og voru þeim nota-
drjúg alla ævi. Þegar Herdis var
ung stúlka, var hún einn vetur í
Hússtjórnarskólanum í Reykjavík.
Á fyrsta og öðrum tug aldar-
innar var Norðurland diaumalaud
vestfirzkra stúlkna og leituðu
margar þangað í kaupavinnu á
sumrin. Meðal þeirra var Herdís.
Um sextán ára aldur réðist hún
kaupakona að Undirfelli í Vatns-
dal til Jóns bónda Hannessonar og
Ástu konu hans. Það var mikill
Ijómi yfir því heimili, sem náði
Iangt út fyrir sveitina og bjarm
aði af út í aðra landsfjórðunga,
jafnvel vestur á okkar afskekktu
Vestfirði.
Það var því mikil tilhlökkun
fyrir ungu stúlkuna að koma í
þessa fögru sveit og á þetta glæsi-
lega heimili. Hún varð heldur ekki
fyrir vonbrigðum. Hún minntist
þess heimilis æ síðan með aðdáun
og hlýjum huga. Þó að Ilerdís færi
vestur um haustið leitaði hugur-
inn norður aftur, er vora tók, til
veru þar annað sumar, en þau
urðu fleiri en það sumurin henn-
ar í Vatnsdal-num, því að. hún tók
strax ástfóstri við dalinn og fólk
ið og dvöl hennar þar varð hálfr-
ar aldar löng. Vantsdalurinn varð
henni unaðsdalur fullorðinsáranna
eins og Unaðsdalur æskuáranna.
Svo samgróin var-hún honum, að
um tírna, er atvikin höguðu því
þannig að hún varð a’ð liverfa frá
bústörfum, að hún undi sér hvergi
fyrr en hún komst í dalinn sinn
aftur og bjó þar á meðan starfs-
kraftarnir entust.
Árið 1920, 29. ágúst, giftist Her-
7