Íslendingaþættir Tímans - 08.04.1970, Blaðsíða 17

að var til í þinghúsi hreppsins á
Skútustöðum. Þau voru meðal
ymigstu nemendanna. Kennari var
Sigurður Jónsson á Arnarvatni.
Telja Mývetningar, að sá skóli hafi
orðið áhrifaríkur þar í sveit. Nem-
ondurnir bundust samtökum með
heitum um að verja næstu árum
sér til menntunar. Fara í skóla, en
^oma aftur heim að námi loknu
og vinna sveit sinni. Þetta efndu
þeir og tóku heimkomnir höndum
saman til ungmennafélagsstarf-
semi, sem síðan hefur verið drif-
fjöður skemimtanalífs og metining-
ormála í sveitinmi.
Tvíburasystkinin frá Gautlönd-
um lögðu leið sína í Gagnfræða-
skólann á Akureyri. Tóku próf
U!PP í 2. bekk og stunduðu þar
®ám vetrarlangt. Voru heima
oaesta vetur þar á eftir, en síðan
®*sta vetur í 3. bekk (1908—1909)
°g útskrifuðust þaðan vorið 1909
með lofi.
Að gagnfræðanáminu loknu
fóru systkinin heim í Gautlönd og
fóku að sér forstöðu á búi föður
sms, sem varð nú að dveljast að
^iklu leyti á Húsavík (þegar hann
ekki sat á Alþingi). Kaupfélags-
starfsemin hafði færzt svo í auk-
ana, að forstjóri varð að dvelja að
staðaldri þar, sem félagið var rek-
ið.
Frá fermingáraldri átti Jón
Gauti við vanheilsu að stríða, —
^einskemmd í fæti. Vegna þessarar
Vanheilsu hans, gerðu systkinin
eins vetrar hlé á skólagöngunni á
Akureyri (1907—1908).
Hólmfríður var aftur á móti
keilsuhraust.
Jón Gauti fór til Kaup-
mannahafnar eftir tvítugsaidurinn,
Hl þess að leita sér lækningar.
Hvaldist þar á sjúkrahúsi. Fékk
nokkra lækningu, en engan veginn
fnlla bót. Barðist hann tvo tugi ára
®f mikilli hörku og dug við þenn-
®n sjúkdóm.
í utanför þessari kynnt.i Jón
Hauti sér eftir föngum, margs kon-
ar menningarviðhorf í Danmörku
°€ einnig í Bretlandi, því þangað
lagði hann leið sína í þessari för.
Heyjaði hann sér þekkingu á ýms-
nm sviðum, svo athygli vakti. Lög-
Sjöf um gjöld til sveitarsjóða og
Gkatlalög þessara landa kynnti
kann sér ítarlega, ásamt fram-
kvæmdareglum, er þar að lutu.
Vegna hins líkamlega meins,
þefði virzt betur henta fyrir Jón
®n búskapur, að gerast námsmað-
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
ur og skiiifstofumaður, sem hann
hefir alla œvi verið mjög vel til
failinn. En Gautlönd seiddu. í
brjósti hans rífcti átthagatryggðin,
búsýsl'Uáhuginn og landibótadyggð-
ir.
Enn um stund — eða svo lengi
sem með þurfti — stóðu tvíbura-
systkinin fyrir búi föður síns.
Á því búi voru véiar fyrst tekn-
ar til nota við heyskap í Mývatns-
sveit og yfirleitt var þar nýjum tím-
um boðið heim í búsháttum — að
því, er kunnugir tjá.
II.
Jón Gauti Pétursson.
Árið 1917 kvæntist Jón Gauti
Pétursson myndariegri konu og
vel gefinni Önnu Jakobsdóttur frá
Narfastöðum í itejkjadai í Suður-
Þingeyjarsýslu. Arið eftir hætti
Pétur faðir hans búskan og hóf
Jón þá eigin búrekstur á % af
jörðinni, sem nú er skráð Gaut-
lönd 1. Á % jarðarinnar bjuggu
Sólveig systir hans og maður henn
ar, Pétur Jónsson, sem nú eru lát-
in. Búa þar þeinra niðjar og nefn-
ist sú jörð á bókum, Gautlönd II.'
Auðvitað eru þessar bújarð-
ir vegna umbóta á landi og auk-
ins og endurnýjaðs húsakosts orðn-
ar allt aðrar og meiri undir bú
en þær voru, þegar Gautlöndum
var skift í tvö býli fyrir hálíri öld.
Jón Gauti var áhugamikiU og
hagsýnn bóndi. Hann átti jafnan
afurðagott bú, enda stundaði hann
kynbætur búpeningis. Yfirsýn um
efnahag var öll í bezta lagi.
Eítir sautjáin ára farsælt hjóna-
band andaðiist Anna Jakobsdóttir
kona Jóns Gauta, aðeins rúmlega
fertug, frá 4 börnum, er þau höfðu
eignazt. Var það þungt áfaU, eins
og geta má nærri. Naut þá heimilið
dáðríkis og tryggðar vinnulólks,
sem þar undi hag sínum. Hefur
mér verið sögð fögur saga um
dyggðir vinmukonunnar Jóhónnu
Iilugadóttur, sem sá um alla um-
sýslu innanbæjar, og börnin elsk-
uðu og tala ætíð um af ástúð og
virðingu. Er sú kona enn á Gaut-
löndum, þótt skift sé um húsbænd
ur.
Börnin fjögur eru í aldursröð
talin:
Ásgerður kennari, búsect í
Reykjavik.
Sigríður húsfrú á ísafirði og
kennari, gift Ragnari H. Ragnars
skólastjóra.
Böðvar, bóndi á Gautlóndum,
kvæntur Hildi Ásvaldsdóttur frá
Auðnum í Laxárdal.
Ragnhildur húsfrú á Akureyri,
gift Jóni Sigurgeirssyni frá Heliti-
vaði í Mývatnssveit, umsjónar-
manni við sjúkrahúsið á Akureyri.
Á Jón Gauti Pétursson hlóðust
félagsmálastörf. Uppeldi hans í
garði félagshyggjunnar og hæfi-
leikar gerðu hann nálega sjálfk.iör-
inn til víðtækrar forystu í félags-
málum. Hann var kosinn sveita r
stjórnaroddviti í Skútustaðahreppi
árið 1919 og gegndi því starti sam-
fleytt til 1966, að hann gaf ekki
kost á sér lengur í endurkjör.
Var þetta að sjálfsögðu oft tíma-
frekt starf í svo fjölmennum
hreppi og auðvitað ekki vinsæit
alltaf. Oddviti kemst aldrei íijá
árekstrum við einhverja, — og
allra sízt ef hann gætir vel sam-
eiginlegra hagsmuna hreppsbúa.
Hið stöðuga endurkjör þessa odd-
vita er honum öruggur vitnisburC-
ur.
í bókinni: „íslenzkir samtíðar-
menn“ eru talin upp félagsmála-
verk Jóns Gauta, — auk oddvita-
starfsins — á þessa leið:
„Formaður skólanefndar frá
1944. Formaður sjúkrasam’ags fra
1950. Matsmaður fasteigna frá
1932. í Yfirskattanefind Þingeyjar-
sýslu 1922—‘62. f sýsluneínd S.-
Þing. frá 1942. í sfjórn Kaupfél.
Þingeyinga 1926—1936. Endur-
skoðandi sama félags 1922—1926
og frá 1937. Fulltrúi þingeyinga
í Stéttarsamibandi bænda 1947—
1960. í skólaráði Laugaskóla frá
1946. í fræðsluráði S.-Þing. frá
1058. í Framleiðsiuráði iandbúnað-
arins 1955—‘59. í milliþiinganefnd
um útvsraslög 1946—’47. 1 múli-
þinganefiid til Jagasetningar um
17