Íslendingaþættir Tímans - 08.04.1970, Blaðsíða 23

90 ARA:
Krístín Sigfúsína Kristjánsdottir
Á Tómasarhaga 16 í Reyicjavík
á heima kona, sem 14. jainiar
síðastiiðinn brá sér í það að feta
yfir á tíunda tug ævi sdnnar. Ekki
er þó á henni að sjá, að árin séu
oröin svo mörg, því að furðu er
hún slétt í andliti, vel ern og
htreyfingairnair kvikar.
Þessi kona heitir Rristín Sig-
fúsína Rristjánsdóttir. Fædd er
hún í Ytra-Garðshorni í Svarfaðar-
dal 14. janúar 1880. Foreldrar
hennar voru Rristján Jónsson Oig
kona hans Sólveig Jónsdóttir.
Þegar Rristín var tveggja ára,
missti hún móður sína. En faðiir
hennar hélt áfrani búskap í Ytra
Garðshorni og kvæntist aftur. Var
seinni kona hans Guðný Gissurar-
dóttir.
Rristín ólst upp í föðurgarði
ásarnt nokkrum systkinum, en
hún var þeirra yngst. Eins og að
líkumi lætur vandist hún allri
sveitavinnu og tók snemnia þátt í
fjolmörgum störfum, seni nú
þættu ofætlun unglingum.
Snemma þótti hún kappsöm, rösk
og bráðdugleg, og hafa þeir kostir
fylgt henni aHa ævi.
Rristím var um fermingu, þegar
faðir hennar dó. Olii það henni
miklum sárindum sem vonlegt
var. Næstu tvö ár er hún hjá Hall-
grími bróður sinuin, sem tekur við
húsi, við bæjarlækinn að Flögu.
Við erfiðar aðstæður, að loknum
sumarönnum, færði hann laxinn
lifandi heim að bæ, oft langa ieið,
vakti yfir hrognunum að vetrar-
lagi, en dreifði síðan kviðpoka-
seiðum að vori. Af þekkingu sinni
á hegðan Sandár, ákvað hann að
setja seiðin að mestu eða öllu í
iæk, sem í ána rennur, en ekki í
hana sjálfa, og þessi aðferð gafst
svo vel, að blómaskeið hófst í
Sandá, og þannig starfaði Jóhann-
os að ræktunarmálum, næsta ára-
tuginn.
Árangurinn af þessu star/i, hafa
margir þekktir veiðimenn, úr
Reykjavík, af Akureyri, og víðar,
séð. Fengsælastur þeirra alra mun
Þó vera Hermann Stefánsson, frá
Akureyri, sem átti eitt sinn þrjá
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
búi í Ytra-Garðshorni að föður
sírnum látnum. Þá fer hún til syst
Uir sinnar. En átján ára vistast hún
að ílálsi í Svarfaðardal, miklu
rausnair- og myndairheimili. Þar
bjugigu sæmdarhjónin Jón Jónsson
og Guðrún Guðmuindsdóttir, Mun
Rristín hafa tekið þar rösklega til
höndurn, emda fengu húsbændurn-
ir miMar mætur á henni. Má það
til niarks vera, að Guðrún lét
Rristímu fara á þriggja vikna
saumanámskeið, sem haldið var á
Akureyri. Mun þaö fátítt á þeim
tíma, að vinnukona hefði tök á að
afla sér þess háttar lærdóms. Á
náimskeiðinu lærði hún að smíða
og sauma fatnað bæði á karlmenn
og stúlkur, og átti hún eftir að
sauma marga flíkina sér og öðrum
til hagræðis. Rétt eftir, að Rristin
kom af námskeiðinu, kemur hús-
móðir hennar með stranga og bið-
uir hana að sauma föt á bónda
sinn. Mun Rristínu hafa brugðið
nokkuð, því að húm óttaðist, að sér
yrði um megn að leysa þetta
vandaverk af hendi. En hún saum
aði fötin og tókst svo vel, að Guð-
rún var ánægð, en hún var kröfu-
hörð um vandvirkni og fallegt
handbragð.
Á Hálsi dvaldi Rristín 5 ár. En
1903 giftist hún Rristjáni Tryggva
Siigurjónssyni firá Gröf í Sva>rfaðar
veiðidaga, en hætti, eftir rúma tvo,
þá búinn að fá 54 laxa.
Sögur þekki óg fleiri um stór-
veiði, og framtak Jóhannesar á
þessum árum vei’ður lengi munað,
og víst er, að önnur aðferð hefur
enn ekki gefizt betur í Sandá, en
lífsbaráttan leyfir þó ekki alltaf,
að menn stundi jafn tímafrek hjá-
störf og laxarækt, en gildi hennar,
og aðferðar Jóhannesar, var
þai'na sannað, enda fór hanm að
eins og athyglisgáfan og náttúru-
þekkingin bauð honum.
Jóhannes er vinsæll maður, og
vinmargur, og á þessum degi, þeg-
ar ég kemst ekki til þess að sækja
hann heim, sendi ég honum kveðj-
ur mínar og þakkir, með von um
rnarga, góða endurfundi.
Garðar H. Svavarsson.
dal, öðlingsmanni, blíðlyndum og
heiðai'legum. Hvarf hún þá írá
Hálsi með þökk húsbændanna
fyrir holustu og vinnuafrek. Héizt
vinátta mil'li fólksins á Ilálsi og
ungu hjónanna um áraraðir.
Þau Rristín og Rristján dvöldu
fyrsta árið eftir giftinguna í Gx'öf,
en þá fluttust þau á sniáhýlið
S'kriðu, sem var í Grafarlaindi, en
fór í eyði fyrir mörguni árurn.
Þetta var næstum landi'aust kot,
svo að heyskap varð að fá annars
staðar. Var hægt að fn'amfieyta
þarna aðeins örfáum sauðkindum.
Lífsnauðsynja varð því að afla á
öðrum vettvangi. Stundaði
Rristján róðra bæði vor og liaust
og gat á þann hátt varizt efnaleg-
um áföilum. Líklega hafa þau
hjón fl-utt í Rrautarhól vorið 1906.
Sú jörð var að vísu lítil en veitti
þó meira olnbogarými, og var því
mögulegt að stækka búið. Töðu-
völlurinn fóðraði þó ek-ki nema
tvær til þrjár kýr. Á þeim árum
var smjörsaia heimilanna dirjúg
tekjulind. Svo reyndist það á
Brautarhóli. Þó að kýiinar þar
væru fáar, þá voru sumar kosta-
gripir, sem gáfu mikiar afurðir.
En þó að efnin væru lítii og búið
smátt, þá var fi'amfarahugurinn
vakandi. Hafizt var handa um tals-
verðair jarðabætur, húsabygg-
ingar og fieira, sem til bóta horfði.
Þess var þó vandlega gætt að reisa
sér ekki hux-ðarás um öxl, því að
skilvísi og orðheldni var í háveg-
urn höfð en brigð og vanefndir
fordæmd.
Síðan óg varð aldinn og bef
leitt hugann að þeixn árum, er éig
dvaldi á heimili þeirra hjóna, furð-
air mig, hvemig hægt var að láta
tekjurnar hrökkva til alira þarfa
og sinna jaifnfranit nokkrum fram
kvæmdum. Til þess þurfti áreið-
anlega útsjón og viljafestu. Og
það sern skipti mestu máli í þessu
efni var, hve Brautairhólshjónin
voru samhent um að sjá sér og
sínum farboi'ða. Ég heid líka, að
nýtni, hirðusemi og þrifmaður haíi
átt þa-r drjúgan þátt. Þá var heid-
ur ekki siður að sitja aúðum hönd-
um. Hver stund var notuð til vinnu
23