Íslendingaþættir Tímans - 20.06.1970, Blaðsíða 24

MINNINC
Guðrún Jóhannesdóttir
höfðu árum fyrr sigurreifar aust
ur á bóginn, hrökkluðust inn yfir
lar'íamærin. 02 þeir. sem áður
höfðu átt Lvök að verjast. ráku
flóttann og áttu margs í að hefna.
Austur-Prússland varð hart úti í
þeirri snerru, og fjölskylda Elísa-
betar beið mikið afhroð. Sjálfrar
biðu hennar miklar hörmungar og
iangvinnur hrakningur. Loks
barst hún með flóttamanna
straumnum vestur á Holtset ’and.
Það var í júlímánuði 1949, að
hún kom með togara til Reykjavík
ur, vistuð að Fossá í Kjós. Hún
hafði verið gift, en maðui hennar
yfirgefið hana í umróti bessara
ára. og dreng, sem hún átti á lífi,
varð hún að skilja eftir í fóstri í
Þýzkalandi. Eigur hennar voru
ekki aðrar en aflóga fötin, sem
hún stóð í — eina von hennar
þetta ókunna land, þar sem hún
gat ekki gert sig skiljanlega nema
með ber.dingum og látbragði.
Það verður aldrei skráð, hvern-
ig þessari langhröktu konu var
innan brjósts fyrstu vikurnar á
meðan hún var að átta sig á hinu
nýja umhverfi. Frið og skjól fann
hún hér að minnsta kosti, og inn-
an tíðar þann mann, sem upp frá
því varð förunautur hennar. Vor-
ið 1950 fluttist hún að Kiðafelli í
Kjós með Hafsteini L. Lútherssyni
frá Ingunnarstöðum, er þar gerð-
ist þá ráðsmaður, og á næsta
gamlársdag voru þau gefin saman
í hjónaband.
Þau Hafsteinn og Elísabet voru
tvö ár á Kiðafelli, en hófu síðan
húskap í Hrísakoti í Brýnjudal.
Þar bjuggu þau í tólf ár og eign-
uðust þrjú börn, Gunnar Björn
og Hafdísi, en fluttust síðan á
Akranes vorið 1964. Eftir að þang-
að var komið, veittist henni tæki-
færi til þess að bregða sér sumar-
tíma heim á ættjörð sína og hitta
systur sínar, er á lífi voru, og sjá
soninn, er hún hafði orðið að
skilja eftir.
Elísabet var að upplagi orku-
mikil og athafnasöm, en bágindi
þau, sem hún átti við að búa hin
seinustu ár sín í Þýzkalandi, höfðu
gengið nærri henni og lamað
heilsu hennar. Þær hörmungar,
sem hún hafði orðið vitni að og
yfir hana sjálfa höfðu gengið. voru
ægilegri en svo, að um heilt gæti
gróið. En hún undi að mörgu leyti
vel því hlutskipti að vera sveita-
kona, og kunni vel að annast dýr
og jurtir. Hún hafði sótt búnaðar-
Þegar samferðamennirnir
hverfa snögglega yfir móðuna
miklu, þá finnst okkur stundum
sem ský dragi fyrir sóiu, og dap-
urleiki sæki að okkur við þá ná-
lægð dauðans. Við þurfum stund
til að átta okkur. Þannig fór fyrir
mér þegar ég frétti lát Guðrúnar
í Sandvik, þann 21. apríl s.l.
Ég vissi að vísu, að hún gekk
ekki heil til skógar hin síðari ár,
en ég hélt ekki aö dauðinn væri
svona nærri. En maðurinn með
ljáinn gerir ekki alltaf boð á und-
an sér, og enginn ræður sínum
næturstað.
Guðrún fæddist 23. apríl 1907,
að Þverá í Fnjóskadal, dóttir hjón
anna Maríu Gunnarsdóttur og Jó-
hannesar Bjamasonar, sem þá var
fcennari þar.
Sama vorið og Guðrún fæddist
fluttu foreldrar hennar til Fiateyj-
ar á Skjálfanda, þar sem faðir
hennar gerðist kennari og hrepp-
námskeið í Vestur-Þýzkalandi
nokkru áður en hún kom til ís-
lands og lokið þar prófi með góðri
einkunn, og alla tíð langaði hana
til þess að koma upp dálitlu svína-
búi, þótt aldrei kæmi til þess. Hún
var hjálpfús og greiðvikin, glað-
lynd að eðlisfari, fljót að kynnast
og fljót að kœtast, þegar í lyndi
lék, ör í lund og hreinskiptin.
Fyrir rúmu ári fór hún að kenna
mikillar vanheilsu, og var þá gerð-
ur á henni mikill uppskurður. Hún
komst þó aftur á fætur og hresst-
ist svo, að hún gat farið í lengra
ferðalag um landið, er hún hafði
áður átt kost á. En um veturnæt-
ur syrti að á ný. Hún dó að öðr-
um uppskurði nýafstöðnum.
Fljótið Pregel liðast um hinar
miklu sléttur Austur-Prússlands,
þar sem hún var í heiminn borin.
Leg hlaut hún að Görðum á Akra-
nesi, þar sem gnípa Akrafjalls
stendur vörð um byggð þeirra,
sem lifa, og reit hinna dánu. „Der
Gipfel des Bei)ges“.
J.
stjóri. í Flatey er víðsýnt til allra
átta og vorfagurt er sígur sól yfir
norðurslóð. Þar ólst Guðrún upp
í hópi glaðra systkina. Hún vand-
ist snemma á öll störf, sem unn-
in eru til sjávar og sveita, enda
hygg ég að fá hafi þau störf ver-
ið, sem hún kunni ekki skil á.
Hún hlaut góða undirstöðu-
menntun hjá föður sínum, auk
þess sem hún dvaldi einn vetur
við nám á alþýðuskólanum jð
Laugum.
Þann 12. nóvember 1933 gifust
hún eftirlifandi eiginmanni sinum,
Jósep Kristjánssyni í Sandvík í
Glerárþorpi, og þar var heimili
þeirra æ síðan.
Þar bjó hún manni sínum og
dætrum indælt heimili, þar sem
saman fór myndarskapur húsfrcyj
unnar og listfengi húsbóndans.
Þau eignuðust 3 dætur, Maríu
Svövu, gift Arngrími Pálssyni,
Svanhvíti Aðalheiði, gift Svavari
Hjaltalín og Nönnu Kristínu, gift
Erni Herbertssyni.
Við andlát góðra samferða-
manna rifjast upp margar endur-
minningar frá liðnum árum. Þann
ig fer fyrir mér nú, að mér kem
ur í hug þegar ég í fyrsta sinn
var við setningu Glerárskólan*. þá
nýráðinn kennarj við hann. Þá
veitti ég athygli fríðri og glæsi-'
legri konu, sem mér var sagt að
héti Guðrún Jóhannesdóttir og
væri handavinnukennari við skól-
ann. Mér duldist ekki að þarna var
engin meðalmanneskja, heldur
hlaut hún að búa yfir miklum
hæfileikum. Það átti ég svo eítir
að sannreyna. Við vorum sam-
verkamenn um langt skeið, bæði
sem samkennarar, og ekki síður
eftir að hún var kosin í skólanefnd,
en því starfi gegndi hún í allmörg
ár.
Sem kennari var hún afar vin-
sæl af nemendum sínum og lagði
mikla alúð við kennsluna. í skóia-
nefnd var hún tillögugóð og viidi
vinna að heill skólans.
Hún unni söng og hjóðíæia-
slætti og hafði mjög blæfagra miili
24
ÍSLENDINGAÞÆTTIR