Íslendingaþættir Tímans - 27.06.1970, Blaðsíða 2

orð fór af, ein Sigríður lézt árið
1946. Varð þeim fimm barna auð
ið, en þau eru: Svava kennslukona,
íer giftist Jens Kaírvel Hjartar-
syni, og hafa þau nú búið á Kýr
unnarstöðum um 30 ára skeið.
Þuríður ljósmóðir, er stóð fyrir
búi föður síns eftir að móðir
hennar lézt. Umnur gift Jó-
hannesi Stefánssyni bónda á Kleif
um í Gilsfirði. Herdís, er gift var
Haraldi Sigurðssyni múrarameist
ara í Reykjavík sem nú er látinn,.
og Jón Emil framkvæmdastjóri
Ríkisútgáfu námsbóka. Halda þau
systkin öll á lofti heiðri styrkrar
ættar af mikilli prýði. Fósturson
ólu þau líka upp frá sjö ára aldri.
Dugnaður Guðjóns Ásgeirssonar
í búsýslu var löngum rómaður,
frábær hagsýni við störf, hug
kvæmni og atorka. Ekki hvað sízt
var aðkomumönnum starsýnt á
snyrtimennsku í ailri umgengni
úti sem inni á heimilinu. Þar var
staður fyrir hvern hlut og hver
hlutur á sínum stað, hvert verk
unnið á sínum tíma, annað leiðst
ekki. Um Guðjón hálfniræðan var
þetta ritað: „Eins og gefur að
ski'lja um slíkan framkvæmda
mann, hafði Guðjón oft og iðulega
menin í vinnu á búi sínu. Þótti
bóndi heimta mikið, bæði af sjálf
um sér og öðrum. Þó vildu þar
allir verið hafa, enda lék ekki á
tveim tungum, að vel var að hjú
um búið á allan hátt. Voru þeir
margir, er fóru þaðan hagnýtri
reynslu ríkari. Og einn maður,
sem oft vann á Kýrunnarstöðum
vor, sumur og jafnvel heil ár,
sagði mór af sannfæringu, að
vera sín þar hefði verið sér hrein
asti verkskóli, því Guðjón hefði
verið óþreytandi að segja fyrir um
haganleg handtök, þannig að
miklu mætti afkasta með sem
minnstu erfiði. Færi margt betur
á búi, ef slíka sögu væri að segja“.
Leti og ómennska heilbrigðra
manna var honum hins vegar ekki
að skapi og felldi sig ekki við
sýndarmennsku og yfirborðshátt.
Urðu sum tilsvör hans því viðkom
andi fleyg og lifa enn á ýmsra
vörum. En fáir voru stórtækari,
ef styðja þurfti aðra í erfiðleikum.
Átti aldrað fólk gjarna hlýja vist
á heimili bans. Og megi vitnisburð
ur gömiu kvennanna frá Kýrunn
arstöðum kveikja eld á kyndlum,
er nú vissulega bjart um Guðjón
Ásgeirsson.
Ekki væri saga nema hálfsögð,
ef Guðjóns væri einvörðungu get
ið sem bónda og heimilisföður. Á
langri starfsævi gegndi hann flest
um þeim störfum er fyrir koma
við framvindu félagsmála sveitar,
héraðs og sýslu. Hann sat í hrepps
nefnd hálfan fjórða áratug og
var oddviti í 16 ár. Sóknarnefnd
armaður var hann í aldarfiórðung
og formaður héraðsnefndar, með
an hún starfaði. Varasýslunef'idar
maður, stefnuvottur og skól?r’"nd
armaður um margra ára skeið, og
er þá ýmislegt ótalið.
Þegar Guðjón hóf búskap var
Kaupfélag Hvammsfjarðar nýstofn
að með aðsetri í Búðardal, upp úr
hinu gamla Verzlunarfélagi Dala-
sýslu, er Torfi Bjarnason í Ólafs
dal stóð fyrir. Aðstæður til verzl
unarrekstrar voru mjög erfiðar,
vegaleysi, hafnaleysi — og skipa
göngur inn á Hvammsfjörð svo
til engar fram að þessu. Það var
lán hins unga félags, að framsýn
ir og ötulir bændur víða um Dali
tóku höndum s-aman um að berj
ast fyrir tilveru þess, unz það var
komið á traustan grundvöll. Einn
þessara manna var Guðjón á Kýr
unnarstöðum. Frumbýlingsár hans
og kaupfélagsins fóru saman og
mátti segja að þar styddi hvor
annan. í Skarfsstaðanesi, sem er
niður u-ndan túnfæti á Kýrunnar
stöðum, byggði kaupfélagið hús
og var þar verzlað með allskonar
vörur fyrst, en síðan iengi með
matvörur. Þar gegndi Guðjón
störfum utibússtjóra í þrjátíu ár
eða frá 1918 til 1947. Þá var hann
deildarstjóri kaupfélagsins í fulla
tvo áratugi, átti sæti 1 stjórn þess
um nokkurra ára skeið og var eitt
ár formaður þess. Öll þessi féiags
störf leysti hann af hendi með
prýði, enda var hann samvinnu-
maður í beztu merkingu þess orðs
og hvatti mjög til heilbrigðrar
fram-sækni í verzlunarmálum
hinna dreifðu byggða, er horfa
mætti til efnalegra heilla, en forða
skuldabasli.
Um síðustu aldamót var fyrst
tekið að leggja vegarspotta um
sveitir í Dalasýslu, svo nokkru
næmi. Er þess getið í grein sem
Guðjón ritaði níræður að aldri, að
hann sá um lagningu fyrstu „brú-
ar“ eins og upphleyptir vegir voru
þá nefndir — í Hvammshreppi ár-
ið 1890. En af því tilefni má minna
á, að upp frá þvi annaðist hann
sýslu- og hreppavegagerð í sveit
sinni, tun 30 ára tímabil.
En þótt Guðjón væri þannig sí-
starfandi athafnamaður og iðu-
lega í fararbroddi um framkvæmd
ir, lét hann ekki hlut sinn e ftir
liggja á öðrum sviðum. Hann las
allmikið, enda skarpgáfaður að
eðlisfari og fylgdist vel með í
landsmálum. Ritfær var hann í
bezta lagi, skrifaði töluvert í dag-
blöð og nokkrar minningargreinar
frá fyrri árum. Hann fylgdi jafn-
an stefnu Framsóknarmanna og
þótti ekki ætið andstæSingum auð
veld-ur viðfangs. En ósanngirni var
honum framandi og hann deildi á
einstrengingshátt. hver sem í hlut
átti.
Alvörugefinn var Guðjón alla
jafna, en ræðinn og skemmtileg-
ur í kunningjahópi. Vinum sínum
var hann trölltryggur og mikill
haukur í horni. en ekki ölium við-
hlæjandi i fyrstu. Minnist undir-
ritaður þess, að ekki fannst mér
þessi höfðinglegi skörungur gizka
árennilegur við fyrstu sýn, enda
var ég þá að stíga fyfstu sporin
í ævistarfi mínu, en fann að hann
var þar hverju skrefi kunnugur.
Svo fór þó um samskipti okkar,
að kaldinn hvarf fyrir noíalegri
hlýju og gagnkvæmu trausti. Og
fáa vini hefi ég eignazt trans'ari,
tryggari, — betri. Þe*iar línur
eru aðeins smávægilegar minning-
ar, engin tæmandi mannlýsing,
sízt af öllu sorgaróður. Hvers
vegna? Vegna þess, að Guðjón Ás-
geirsson hefur bæði í sklptum sín-
um við móður náttúru og þjóðlífs-
stefnur unnað samvinnu við
grósku í hug og gróandi jörð. Ber
þess ljósan vott skógarreitur, er
hann gróðursetti í hlíðinni sinni á
elliárum. Hann var fyrst og fremst
maður gróandans, og þeirra er líí'
ið, þeim er dauðinn ekki til. Því
er eigi rúm fyrir harmatölur.
Ein heils hugar þakkir mínar og
minna flytur hann með sér yfir á
næsta athafnasvið. Vevtu sæll, vin-
ur. Gakk heill að nýju starfi.
Jóhann Bjarnason.
t
„Það er unun að líta, yfir
ljósbjarta tíð,
yfir langan og farsælan dag, l
og horfa á þann ávöxt sem
erfiðið bar
og allt sem var landinu í hag“.
Þetta voru kveðjuorð á gulibrúð
kaupsdegi, þann 5. júli 1908 til
Þuríðar Einarsdóttur og ÁsgeirS
2
íslendingaþættiR