Íslendingaþættir Tímans - 28.10.1970, Blaðsíða 8

Jóhannes Kristjánsson,
hreppstjóri á Reykjum
Fæddur 7. október 1892.
Dáinn 13. ágúst 1970.
„Lofstír hjá lýðum
Ijúfan og heiðan
gat hann sór æ
með góðu verki“.
Fr. Fr.
Jóhannes Blöndal Kristjánsson,
en svo hét hann fullu nafni, fædd-
ist 7. okt. 1892 á Hafgrímsstöð-
um í Tungusveit, Skagafirði. For-
eldrar hans voru Krústján bóndi
á Hafgrímsstöðum Kristjánsson,
bónda á Kimbastöðum, Jónssonar,
og ráðskona Kristjáns, Elín Arn-
ljótsdóttir.
Barnungur var Jóhannes tekinn
i fóstur af þeim Brúnastaðahjón-
um, Jóhanni P. Péturssyni. hrepp-
stjóra og dannebrogsmanni, og
konu hans Elíni Guðmundsdóttur
frá Guðlaugsstöðum í Blöndudal,
Hann var einn af helztu forustu-
mönnum verkalýðs á Norðurlandi,
var um skeið forseti Verkalýðs-
sambands Norðurlands og stóð
tíðum fremstur í flokki í kjara-
baráttu verkalýðs, þegar hún var
sem hörðust. Hann var hugdjarf-
ur verkalýðsforingi, einbeittur
stjórnmálamaður, óhvikull í bar-
áttu oig harðskeyttur ræðumaður.
Vettvangur ævistarfs hans var á
Siglufirði. Þar átti hann í bæjar-
stjórn frumkvæði að mörgum
iframfaramálum eða veitti þeim
'Stuðning sinn. Hann átti um aldar-
fjórðung sæti í stjórn stærsta at-
'vinnufyrirtækis í bænum, og á
fundi þeirrar stjórnar var hann
hér syðra, þegar hann féll frá.
Ég vil biðja þingheim að minn-
ast Bjarna Benediktssonar og ást-
vina hans og hinna sjö fyrrverandi
alþingismanna, sem látizt hafa á
þessu sumri, með því að risa úr
S£pium.
en hún var afasystir Jóhannesar í
móðurætt, og hjá þeim ólst hann
upp á kunnu myndarheimili.
Hinn 14. júní 1914 kvæntist Jó-
hannes Ingigerði Magnúsdótt-
ur frá Gilhaga. Þau hófu búskap
á Brúnastöðum árið 1921 og
bjuggu þar til 1945, er þau flutt-
ust á eignarjörð sína Reyki í Tungu
sveit og bjuggu þar síðan. Börn
þeirra, öH búsett hér í sveit, eru
þessi: Jóhann, járasmiður á Reykj-
um, Indriði og Kristján, bændur
á Reykjum, o.g Heiðbjört, hús-
freyja í Hamrahlíð. •
Jóhannes var af góðu bergi brot
inn. Má í ættum hans finna dugn-
aðarbændur, hagleiksmenn og fé-
lagsmálafrömuði. Um Arnljót 111-
ugason á Guðlaugsstöðum, forföð-
ur Jóhannesar, var sagt. — „var
smiður góður, verkmaður mikill og
stilltur vel“. Guðmundur sonur
hans var sagður „gáfumannlegur,
stillilegur og góðmannlegur“, og
Elín kona Guðmundar „þótti kven-
skörungur, aðsópsmikil og nokkuð
stórlát. . . sjálf var hún mikilvirk
og skyldurækin og krafðist þess
sama af öðrum“. Mannkosti og
skapeinkenni ættmenna sinna tók
Jóhannes Kristjánsson í arf.
Ungur að árum mun Jóhannes
hafa veitt fóstra sínum, Jóhanni
hreppstjóra, aðstoð í hans um-
svifamiklu störfum, en hann
stjórnaði Lýtingsstaðahreppi með
skörungsskap og prýði í hálfa öld.
Hygg ég, að hann hafi átt þess
kost, þegar Jóhann fóstri hans lét
af hreppstjórastörfum 1921, að
taka við af honum, en ekki sótzt
eftir því. Árið 1939 var Jóhannes
aftur á móti skipaður hreppstjóri,
þegar Sigurður Þórðarson frá
Nautabúi fluttist burt úr sveitinni,
og gegndi hann því embætti til
ársins 1958. Hann átti og sæti í
hreppsnefnd og skattanefnd
lengi, var sýslunefndarmaður
1942—50, um langt árabil formað-
ur Búnaðarfélags Lýtingsstaða-
hrepps, og mörgum öðrum trúnað-
arstörfum gengdi hann fyrir sveit
sína, þótt hér verði ekki talin. Um
áratuga skeið mátti segja, að eng-
in mál í Lýtingsstaðahreppi, sem
snertu byggðarlagið i heild, væru
til lykta leidd án þess að álits
hans væri leitað, eins þótt hann
ætti ekki að þeim beina aðild.
Jafnvel löngu eftir að Jóhannes
hætti opinberum störfum voru
mál lögð fyrir hann til umsagnar,
svo mikil var trú manna á dóm-
greind hans og gerhygli
Jóhannes Kristjánsson var ágæt-
lega til þess fallinn að gegna op-
inberum störfum, þótt undirbún-
ingsmenntun hans væri ekki feng-
in á skólabekk. Hann var mæta
vel að sér um margt af sjálfshámi,
greindur maður, sem tók ekki
hvatvíislegar ákvarðanir, kom vel
fyrir sig orði á fundum og lét
þar skoðanir sínar skýrt í ljós án
þess að hafa sig mjög í frammi,
var fjarri því að tala i ótíma. Ég
þykist vita, að í eðli sínu hafi
hann verið talsvert ráðríkur, en
það er samhljóða álit þeirra, sem
ég hef átt tal við og unnu lengi
með honum að opinberum málum
hér í hreppnum, að sú stífni, sem
ýmsir bjuggust við í fari hans,
hafi ekki komið fram i samstarfi,
hann hafi verið samvinnuþýður,
þegar á reyndi.
Jóhannes fylgdi Sjáltstæðis-
flokknum að málum, og auðvitað
átti hann sér andstæðinga eins og
gengur og gerist, t.d. í stjórnmál-
um, og hann gat verið erfiður
andstæðingum sínum og langminn
ugur á það, sem honum “var gert
á móti skapi. ef honum þótti. að
annað hefði átt við Hins vegar
fékkst hann ekki um pólitískt
þrakk í sjálfu sér. Og hann var
þannig gerður, að enginn flokkur
gat hneppt hann í fjötra, hann lét
ekki öðrum eftir að hugsa fyrir
sig, það vildi hann gera sjálfur.
Pólitískar þokur og gerningaveður
8
ISLENDINGAÞÆTTiR