Íslendingaþættir Tímans - 28.10.1970, Blaðsíða 32

3EXTUGUR:
Halldór Kristjánsson
KIRKJUBÓLI
>á farin er þjóðleið að sunnan
til Önundarfjarðar, er fyrst komið
að reisulegu býli. Kirkjubóli í
Biarnadal.
Hér eru bornir og barnfæddir
þjóðkunnir menn. Héðan er Ólafur
.Þ Kristjánsson skólastjóri í Flens-
borg.
Hér býr Guðmundur Ingi
Kristjánsson. Hér býr einnig systir
þeirra Jóhanna Kristjánsdóttir og
hér býr emnfremur sá yngsti þessa
systkinahóps, Halldór Kristjáns-
son, en í tilefni af sextugsafmæli
hans eru þessar línur skráðar.
Halldór Kristjánsson fæddist
að Kirkjubóli í Bjarnadal 2. okt.
1910, sonur hjónanna Kristiáns
Guðmundssonar bónda þar og
konu hans, Bessabe Halldórsdótt-
ur Átján ára að aldri heldur hann
að heiman til náms í unglinga-
S'kóla séra Sigtryggs Guðlaugsson-
ar á Núpi. Var það síðasta árið,
sem hinn merki skóla- og kenni-
maður stýrði skóla sínum. Næsta
ár stumdar hann enn nám á Núpi,
en nú hafði Björn Guðmundsson
tekið við skólastjórn, iafnframt því
að skóiinn féll undir hin nýiu hér-
afl^kólalög.
Má því segja að Halldór hafi
notið á skólaárum sínum. leiðsagn
ar og mótunar hinna merkustu
skóla- og félagsmálafrömuða þess
tíma Er ekki að efa að áhrif
þeirra, ásamt með uppeldi og mik
illi meðfæddri eðlisgreind — að
ekki sé meira sagt — hafa gert
Halidór að þeim félagsmálamanni,
sem raun ber vitni um.
Hér hafa eflaust þegar í upp-
hafi verið mótuð þau viðhorf til
Jífs og samtíðar sem æ síðan hef-
ur verið fylgt. Enda er Halldór
kunnur að því að vera trúr hug-
sjónum sínum og sannfæringu.
Slíkum mönnum eru fengin verk
að vinna.
Líklegt þykir mér að fyrstu fé-
lagsstörf Halldórs hafi verið inn-
an ungmennafélagshreyfingar-
innar, sem svo margra ungra
manna og kvenna í þann tima:
Fyrst innan eigin félags, en síðan
í heildarsamtökum þeirra. Árið
1945 er hann orðinn formaður
U.M.F.V. og er það til ársins 1958
að einu ári undanskildu. Á þeim
tíma var starf U.M.F.V. traust og
á ýmsan hátt með blóma. Hann
átti sér líka trausta samverka-
menn, svo sem Óláf H. Kristjáns-
son skólastjóra, sem þá var kenn-
ari á Núpi, en Núpur var þá aðal
vettvangur starfsins.
Ég minnist héraðsmótanna Qg
þróttmikilla héraðsþinga frá þess-
um tíma, og þess að ætíð átti for-
maðurinn orð til hvatningar og
umhugsunar í anda hreyfingarinn-
ar. Á vegum U.M.F.Í., fór hann í
fyrirlestraferðir á árunum 1938—
40. Fór hann um Norðurland og
mun að mestu hafa farið fótgang-
andi úr Fljótum í Skagafirði heim
til sín að Kirkjubóli, ef undan er
skilin siglingarleiðin út Djúpið.
Bindindi, hvort heldur á vín eða
tóbak, hefur verið Halldóri nánast
heilög hugsjón. Fyrir því hefur
hann barizt á hverjum þeim vett-
vangi sem boðizt hefur.
Það er því ekki að undra, að
önnur sú félagshreyfing, sem hann
hefur helgað krafta sína ©r Góð-
templarareglan.
Félagi í reglunni hefur hann
lengst. af verið og erindreki Um-
dæmisstúkunnar á Vestfjörðum
um nokkurt skeið, en á vegum
Stórstúku íslands fór hann fyrir-
lestraferð um Norðuiiand 1952
um Eyjafjörð til Húnaþings, stofn-
aði nýjar stúkur og vakti aðrar af
dvaTa.
Sæti átti Halldór á fjölmörgum
þingum og héraðsfundum á með-
an þeir voru og hétu. Endurskoð-
andi um langt árabi’l hjá Kaupfé-
lagi Önfirðinga. Sýslunefndar-
maður var hann á árunum 1938—
46. Skólanefndarformaður 1953—
66 og í skólanefnd Núpsskóla um
langt árabil.
Á fyrri árum hans þar var svo
komið að V-ísafjarðarsýsla ein bar
aðalþungan af rekstri skóTans en
upphaflega höfðu öll sýslufélögin
á Vestfjörðum staðið að skólanum
Var þá harla handahófskennt, að
hve miklu leyti ríkið styrkti hér-
aðsskólana og hve stór héruð
stæðu að hverjum og ,einum. Hóf
hann þá baráttu fyrir því að ríkið
tæki að sér rekstur þeirra að öTlu
leyti, sem og síðar varð.
Þá vann hann að stofnun MjóTk-
ursamlags ísfirðinga 1964 og hef-
ur verið stjórnarformaður þess frá
upphafi. í úthlutunarnefnd lista-
mannalauna hefur Halldór átt sæti
frá 1961.
Þá vil ég loks lítillega drepa á
stjórnmálaafskipti HaTldórs, en
þau hafa átt hvað drýgstan þátt
í að bera hróður hans um Tand
allt.
Mér er enn í fersku minni fram
boðsfundirnir í vor og haustkosn-
ingunum 1942. Þá var Halldór f
framboði í fyrsta sinn. Þá var
hann ungur og þá var hann bar-
áttuglaður, sem og enn þann dag
í dag. Ég var þá að komast á þann
aldur, sem í dag er kallaður tán-
ingaaldur, og sótti í fyrsta sinn
slíka fundi. Ekki veit ég hvort það
er óraunsönn mynd æskuáranna
sem veldur, en þegar ég ber ýmsa
Framhald á bls. 30.
32
ÍSLENDINGAÞÆTTIR