Íslendingaþættir Tímans - 28.10.1970, Blaðsíða 21

STEFÁN JÓNSSON
‘ FYRRV. HREPPSTJÓRI, HLÍÐ í LÓNI
Fæddur 16.9 1884.
Dáinn 14.9 1970.
Bæjarhreppi sem í daglegu tali
nefnist Lón, er skipt í þrjá hluta,
þ.e. Suður-Lón, sunnan Jökulsár,
Mið-Lón og Austur-Lón . í Suður-
og Austur-Lóni stendur bæjaröð-
in fram með fjallahringnum, en í
Mið-Lóni var bæjaröðin tvískipt,
þannig að önnur lá með lóninu út
undir sjó. Þar er nú aðeins búið
á einum bæ af þrem, sem áður
voru í byggð, þar af er einn bær-
inn, Bær, bær Úlfljóts þar sem
langt fram yfir .aldamót bjuggu
sex ábúendur, er nú enginn.
Hin bæjaröðin í Mið-Lóni ligg-
ur með fjöllum og í því byggða-
hverfi er Hlíð austasti bærinn. Bær
inn stendur neðarlega i sléttu túni
alveg í þjóðbraut. Neðan vegarins
voru áður miklir óræktaraurar,
sem allir eru nú komnir í iðja-
grænt tú>n.
Hlíðarheimilið er fyrir löngu
þjóðfrægt orðið fyrir mikla snyrti-
mennsku og góða og smekklega
umgengni á öllum sviðum. Þau
sæmdarhjón, sem gerðu garðinn
frægan, voru þau Kristín Jónsdótt
ir og maður hennar Stefán Jónsson
fyrrv. hreppstjóri og fræðimaður
meið meira, sem andaðist að heim-
ili sínu 14. sept., eða tveim dögum
áður en hann hefði orðið 86 ára.
Þessa látna vinar míns langar
mig að minnast með nokkrum
fátæklegum orðum. Stefán fædd-
ist að Bæ i Lóni, sonur hjónanna
Bannveigar Sigurðardóttur og Jóns
Bergssonar bónda þar. Þau hjón
fl'uttu síðar að Krossalandi í sömu
sveit og þar ólst Stefán upp fram
um tvítugsaldur. Krossaland er
umlukt vötnum, liggur á miðjum
Jökulsáraurum út við sjó, stórt og
mikið land, en á þeim árum ekki
vel fallið til ræktunar. Þetta var
Hka kirkjujörð, en það hefur löng-
um verið hugur bóndans að eiga
sína jörð, gerast sjálfseignarbóndi,
(SLENDINGAÞÆTTiR
og þegar jörðin Hlíð var auglýst
til sölu, þá mun Stefán hafa rennt
augum sínum til fjallanna og þurr
lendisins. Þar sá hann fram á mikla
ræktunarmöguleika, en Stefán var
þá nýlega útskrifaður gagnfræð-
ingur frá Flensborgarskóla, og
fuílur af framtíðax-hug, sem títt er
um unga menn, og því voru kaup-
in gerð, og þau kaup reyndust
farsæl, bæði fyrir sveit og kaup-
endur.
Á þessum árum var faðir hans
hinn raunveruTegi bóndi á jörð-
inni, en Stefán aflaði fjár til heim-
ilisins, með því að stunda vega-
gerð á sumrum, meðal annars
rnörg sumur í FagradaTsveg, og
svo nokkuð við barnakennslu á
vetrum.
Bergur hét annar bróðir Stefáns
búfræðingur að mennt, fluttist síð-
ar til Noregs og var búsettur þar,
en er nú látinn fyrir nokkrum ár-
um.
Það var gaman fyrir ungan
dreng, að horfa á vinnubrögð
þeirra bræðra. Þar fór saman bæði
mikil afköst og hagsýni, enda fékk
Hlíðai'tún að verða vart við vei'k
þeirra, það liðu ekki mörg ár áður
en það var allt slétt og það með
góðum viðauka.
Stefán kvæntist árið 1913 Krist-
ínu Jónsdóttur, senx var ekkja eft-
ir séra Benedikt Eyjólfsson prest
í Bjai’nanesi. Hafði hún fyrir 5
ungbörnum að sjá. og reyndist
Stefán þeirn sem hinn bezti faðir
í hvívetna, enda hafa þau öll kunn-
að að meta það. 1914 taka þau
hjónin svo fornxlega við bú-
inu í sínar hendur, og
hafa búið þar, þar til fyr-
ir nokkrum árum, að þau fengu
Jóni syni þeirra það í hendur.
Önnur börn þeirra Kristínar og
Stefáns eru Benedikt hreppstjóri á
Hvalnesi, Ragna húsfreyja á Múla
í Álftafirði og Kristin listmálari,
sem lézt ung að árurn.
Eins og ætla mátti hlóðust marg
vísleg störf á Stefán. Hann var
vegavei'kstjóri hjá Vegagerð rí’kis-
ins frá 1911 til 1949, hreppsnefnd-
aroddviti í 34 ár, hreppstjóri í 14
ár, sýslunefndarmaður, formað-
ur sóknarnefndai', og má þess vel
geta, að hann lét sér mjög annt
um kii'kju sina og kirkjugarð. Með
al annars sem hann lét gera fyr-
ir garðinn, má nefna að í honum
eru grafnir nokki'ir franskir sjó-
rnenn sem drukknuðu í sjóslysinu
mikla við Stókksnes, og Sigurjón
frá Þorgeirsstöðum gerði góð skil
í útvarpsþætti. Stefán fékk því
til leiðar komið í gegnum franska
sendiráðið að grafreiturinn var
hlaðinn upp og sett á hann falieg
plata. Þá var Stefán í stjórn Bún-
aðarfélags hreppsins og Bún ðar-
sambandsins, endurskoðandi Kaup
félags Austur-Skaftfellinga í 3ö ár
og margt fleira mætti telja. Öll
þessi stöi’f leysti hann af hendi
með mikilli lipurð og snvrti-
21