Íslendingaþættir Tímans - 04.01.1973, Qupperneq 20

Áttatíu ára
Sigríður Benediktsdóttir
Mikið vatn er runnið um farvegi
Skrifldalsánna, siðan kynslóð Sigriöar
á borvaldsstöðum átti bernsku i þess-
um fallega sveitardal. Geitdalsá og
Múlaá — og viö samruna þeirra
Grimsáir., auk þveránna austan megin
i dalnum, voru enn sem áður miklir
farartálmar, illreiöar i rigningatlö og
ófærar i leysingum. En hver sá, er býr
við vatnsfall eöa byggir i sveit, sem er
sundurskorin af ám á drauminn um
brúna. Hann kann frásögurnar um
slys og svaöilfarir og skilur hættuna,
þvi aö hann veit hve oft var teflt á tæp-
asta vað. Og þekkir þessa illu hindrun i
samfélagi fólksins og lifsbaráttu til
hlitar. En þungur niöurinn er ógnlegri
i eyrum þeirra, sem vita mikla nauð-
syn hinum megin viö árnar. Siðasta
ljósmóöirin i Skriðdal. sem hlustaöi
þannig á vatnið. er rennur af viðu
fjalllendi út i dalinn i óstöðvandi
hneigð til Fljótsins og Héraðs-flóa,
varð nýl. áttræð. bað á við um kynslóð
hennar i þessu efni sem flestu öðru, að
allt er orðið breytt, þar sem mann-
legur máttur sér úrræði til bóta og
framkvæmdir til betri hátta. — bau
borvaldsstaðahjón, Sigriður og Frið-
rik Jónsson fyrrverandi oddviti, eiga
sögu ötullar baráttu i brúamálum
,,vængi söngsins” og „töfravald tón-
anna", sem oft virðast svo klisju-
kennd, verða veruleiki i þessari litlu
stofu i kaupmannshúsinu meðai
þreytts fólks i afskekktu þorpi.
Hann Kjartan. —
bannig hefur það sjálfsagt oft verið,
að minningin um komu hans lyftir
huga, hvað þá þegar hann sjálfur var
þar. Og hann var oft þar. Fáir eru þeir
staðirnir, sem hann hefur ekki komið á
til að leiðbeina og þjálfa fólk til söngs.
Enginn staður var til þess of fámennur
eða of smár.
tslenzk kirkja stendur i mikilli þakk-
arskuld við Kjartan Jóhannesson og
hún átti i honum trúan þjón. Hann
vann sin störf að eflingu kirkjusöngs-
ins af slikri natni, samvizkusemi og
alúð að fátitt er. bar við bættist virð-
ing hans fyrir viðfangsefninu, sem
Þorvaldsstöðum
sveitar sinnar, sem á öðrum félags-
vettvangi, svo að nú er umskipt frá
fyrri tið. Hugur konunnar og fram-
ganga manns hennar eru þar eitt, eins
og endranær er um þá hluti, sem
mestu varða.
Ljósmöðirin i Skriðdal átti erfiðar
ferðir og hættusamar yfir árnar. Mætti
þar greina frá ýmsum þolraunum á
löngum starfsferli, ferðum með ánum
i umbrota færð og óveðrum i von um
færa leið, en hugurinn bundinn við
þann atburð, er ávallt er jafnmikill i
eftirvæntingu og óttablandinni gleði,
er leysist kind frá konu. En mældur
timinn dýr og nauðsyn á ferð ljós-
móðurinnar knýjandi, þegar að þvi
fer, að maður er i heiminn borinn.
bað er margt, sem kemur i huga
sveitunga og vina Sigriðar ljósmóður á
borvaidsstöðum á þessum tima-
mótum æfi hennar. Upprifjun þess i
orðfáum þakkarhuga hvers eins er þó
samboðnari virðulegum hlióðleik
hennar og holiustu við þögn starfs
trúnaðarins, en löng ræða i áheyrn
fjöldans, — fjarri byggðardalnum
fagra og árniðinum. bannig er það og
um húsmóðurina á hinum stóra garði.
Hún mun helzt kjósa varlegt hrós, þótt
verðskuldi lof. Heimili þeirra Friðriks
mótaði allt hans starf við kirkjuna og
smitaði frá sér til þeirra. sem með
honum voru og unnu. Hann smitaði
lika frá sér gleðinni. bessari falslausu
gleði, sem kom að innan. sá það skop-
lega i þvi smáa og særði engan. bað
var bjart yfir Kjartani, frá honum
stafaði sifellt glettni og góðvild.og
hann miðlaði sifellt af þvi rikidæmi
sinu. Af innri verðmætum var hann
rikur —en ekki af fé. Trúlega var hann
öreigi. ef i krónum væri mælt.
Ég er þakklátur að eignast þá
reynslu, að fá að vinna náið með
Kjartani siðustu starfsár hans, er
hann stjórnaði kirkjusöng i Stóra-
Núpskirkju. Nærvera hans við orgelið
brá enn bliðari blæ yfir þá fallegu
kirkju og athöfn hans þar opnaði hjört-
un mót himninum.
Bernharður Guðmundsson.
var lengstum stórt og mannaferð þar
mikil. Af kyrrlátri festu hefur hún
stjórnað öllu innan bæjar með áber-
andi prýði. Viðmót djúprar góðvildar
húsmóðurinnar á þessu fallega heimili
laðar þangað alla, sem njóta göfgandi
áhrifa þroskaðrar sálar hinnar lifs-
reyndu og góðu konu. Hún mildar
gáska gestsins, án þess að gera hann
fölan. og friðar um fjöruga hugsun
hans, utan að deyfa lifsþróttinn. Hún
reisir hið lága að háu og er mikil yfir
þvi, sem annars var litið. Allt með
þessum umfaðmandi mannkærleika
og bliðu hógværð.
Sigriður er fædd á borvaldsstöðum
23. nóvember 1892 og hefur alið þar
allan aldur sinn, nema hvað hún var
syðra á ungu árunum við ljósmóðurn-
ám og i Kvennaskólanum. Voru for-
eldrar hennar þau nafnkunnu bor-
valdsstaðahjón Benedikt Eyjólfsson
og Vilborg Jónsdóttir. Benedikt var
sonur Eyjólfs bónda i Litla-Sandfelli
Benediktssonar á Tjarnarlandi,
Rafnssonar, en Vilborg dóttir sira Jóns
á Klyppstað, siðast á Kirkjubæ i
Hróarstungu, Jónssonar vefara. Varð
þeim hjónum auðið 5 dætra. burlði
misstu þau unga, Jónina, sem nú er
látin, átti Helga á Geirólfsstöðum
Finnsson, en bórunn og borbjörg
ilentust syðra.
Sigriður og Friðrik giftust 1926, en
hann var þá ekkjumaður, aðeins á þri-
tugasta ári. Er hann sonur Jóns bónda
á Vikingsstöðum Ivarssonar og konu
hans Herborgar Eyjólfsdóttur Bene-
diktssonar, og eru þau hjón þvi syst-
kinabörn að frændsemi. Margrét
dðttir þeirra er ljósmóðir i Reykjavlk,
gift Sigurþór Sigurðssyni, en hin yngri,
Jóna Vilborg. og maður hennar, Kjart-
an Runólfsson frá Litla-Sandfelli, búa
á borvaldsstöðum og skipta miklu
stórhýsi, sem reist var 1955, og hinni
viðlendu jörð og ræktun með þeim Sig-
riði. Er þar mikið ástriki i öllu íjöl
skyldullfi og dótturbörnin yndi ömmu
sinnar og afa. Fer þar hið bezta á, sem
hér var von, og ánægjulegt að Vilborg
skuli enn heita húsfreyja á þessum
rausnargarði. Frá þvi, er amma
hennar, Vilborg Jónsdóttir, frá Klypp-
stað, skipaði húsmóðursæti a bor-
valdsstöðum er mikiö vatn til sjávar
20
islendingaþættir