Íslendingaþættir Tímans - 26.04.1973, Blaðsíða 14

Íslendingaþættir Tímans - 26.04.1973, Blaðsíða 14
eða drepast, dugnaður og hagsýni, voru aðalsmerki þess tima. Halldór Jónsson fékk þvi strax sem barn og unglingur að kynnast þessu lifsvið- horfi, hann byrjaði að stunda róðra með föður sinum strax og kraftar hans leyfðu. I þá daga var róið út frá fjör- unni hér i ólafsvik, engin höfn aðeins opin ströndin. Fékk Halldór Jónsson þvi snemma að finna fyrir þeim mesta þrældómi, sem flestir forfeður okkar hér I Ólafsvik urðu að reyna, bera afla og setja bátana á bakinu undan sjó og niður i sjó, vaða sjó uppundir hendur, gera að aflanum i fjörunni eða i gilfar- veginum, i hvaða veðri sem var. Það var þvi ekki að undra, þótt margir okkar forfeður væru meö mar- inn hrygg og stirðir af gigt. Halldór Jónsson fór ekki varhluta af þessari reynslu, en þetta varð til þess að herða lifsþrótt hans og ásetning að komast áfram. Halldór Jónsson hóf útgerð fyrir alvöru frá Ólafsvik 1936, fyrstu árin i félagi við aðra, Kristján Þórðarson og siðar Guðlaug Guðmundsson, sem þá var ungur og kraftmikill sjómaður, samútgerð þeirra stóð til 1951. Fyrsti báturinn, Vikingur, 12 smá- lestir, var sérstök happafleyta, sem lagði grunninn að útgerðarsögu Hall- dórs Jónssonar, en útgerð hans hefur ávallt verið rekin með sérstökum myndarbrag, var það eitt af sérkenn- um Halldórs að hafa allt vandað og traust. Sennilega er Halldór Jónsson eini maðurinn á Islandi sem tókst að reka útgerð i svo stórum stil, án þess að reka fiskverkun i sambandi við hana, og það með svo góðum árangri. Strax og synir hans komust á legg, var ljóst að þeir ætluðu allir að feta i fótspor fööur sins, jók þetta á bjartsýni og stórhug hans. Arið 1958 gerði hann út m/b Bjarna Ólafsson og m/b Glað, sem voru 36 smálestir aö stærð, það ár ákvað hann að láta byggja nýja báta. Gerði hann smiðasamning við skipa- smiðastöö KEA á Akureyri, sem byggði þrjá glæsilega og vandaða báta fyrir Halldór, en þeir voru Jón Jónsson 70 smálestir 1959, Steinunn, 74 smál. 1960 og Halldór Jónsson, 95 smál. 1961, urðu synir hans skipstjórar á þessum nýju bátum, Jón Steinn á Jóni Jóns- syni, Kristmundur á Steinunni og Leif- ur á Halldóri Jónssyni. Allir hafa bát- ar þessir reynzt sérstök happa- og aflaskip, enda skipstjórar þeirra sér- stakir dugnaðarmenn og miklir sjó- sóknarar. Ég var svo lánsamur að vera meö Halldóri við gerð samninga við KEA um smiöi þessara báta og mér er það eftirminnilegt, þegar við sátum við samningaborðið hjá Jakob Frimanns- syni, kaupfélagsstjóra og fulltrúum hans, hvað Halldór Jónsson, sem aldrei hafði gengið menntaveginn, var fljótur að átta sig á stórum tölum og hvernig hann lagði linurnar og áform sitt skýrt og ákveðið á borðið. Sá reyndi maöur, Jakob Frimannsson, var fljótur að sjá, að þarna hafði hann fyrir framan sig mann, sem vissi hvað hann vildi, mótaðan úr skóla lifbarátt- unnar, mann, sem hægt var að treysta i hvivetna. KEA-menn lögðu sig fram um að skila Halldóri Jónssyni traustum og vönduðum bátum. Skipasmiðameist- arinn, Tryggvi Gunnarsson, sem einn- ig teiknaði bátana, hefur sagt, að smiði þessara báta fyrir Halldór hafi verið ánægjuleg og lærdómsrikt verk- efni. Þannig var um öll viðskipti Halldórs Jónssonar, þau voru örugg og góð, hann naut óskoraös trausts lánastofn- ana og allir, sem unnu hjá honum fengu sitt með skilum. Arið 1926, 22. mai gekk hann að eiga Matthildi Kristjánsdóttur i ólafsvik. Hjónaband þeirra var sérstaklega far- sælt, þeim varð 10 barna auðið. Elztu dóttur sina, Laufeyju, misstu þau á öðru ári, en öll hin eru á lifi og öll bú- sett hér i Ólafsvik en þau eru: Jón Steinn, skipstjóri, kvæntur Hjörtfriði Hjartardóttur, Kristmund- ur, skipstjóri, kvæntur Laufeyju Ey- vindsdóttur, Pálina, gift Sigurði Þor- steinssyni, nemamanni, Leifur, skip- stjóri, kvæntur Ragnheiði Þorgrims- dóttur, Kristin, gift Per Sören Jörgen- sen, rafvirkja, Edda, gift Hermanni Hjartarsyni, framkv.stj., Bára, ógift. Bylgja, gift Aðalsteini Birgi Ingólfs- syni, Vikingur, skipstjóri kvæntur Sól- rúnu Guðbjörnsdóttur. Það var ekki litið afrek þeirra hjóna, að koma upp þessum stóra barnahópi, en þrek og kraftur Halldórs, dugnaður og hagsýni Matthildar og samstilltur vilji þeirra, var það sem dugði. Heimili þeirra i „Stakkholti” var sannkallað skjól og miðstöð fjölskyld- unnar allrar fram á þennan dag, þar var aldrei of þröngt, þar var ávallt op- iðhús, hjartahlýja og lifsgleði, það féll ekki aðeins i skaut allra barna þeirra, heldur einnig tengdabarna og barna- barna, vina og kunningja. Matthildur var einstök manneskja, hlý og lifsglöð, sá ávallt björtu hliðar lifsins. Hún lézt 19. marz 1962, varð hún allri fjölskyldunni harmdauði. Til minningar um hana gaf Halldór Jóns- son og börn hans hinni nýju Ólafs- vikurkirkju, mikið og vandað pipu- orgel, sem vigt var 25/5 1968. A silfur- skildi er Halldór lét setja á orgelið, standa þessi orð: „Gefið Ólafsvikur- kirkju af Halldóri Jónssyni og börnum, til minningar um hjartkæra eiginkonu og móður, Matthildi Kristjánsdóttur f.8/11 1903 d.19/3 1962 og Laufeyju Halldórsdóttur f.25/9 1923 d.19/4 1925. Guðs blessun fylgi gjöf þessari”. Þessi mikla og veglega gjöf sýnir vel stórhug og lifsviðhorf Halldórs, gjöfin lýsir hlýhug hans og ræktarsemi við kirkju hans og heimabyggð og var um leið sérstaklega verðug minningagjöf til að halda uppi minningu um ágæt- ustu konu, sem elskaði þorpið sitt og ól upp þrekmikla Ólafsvíkinga, sem sett hafa svip sinn á Ólafsvik. Eftir lát konu sinnar stofnaöi Hall- dór Jónsson útgerðarfyrirtækið Stakk- holt h/f með börnum sinum, er þetta fyrirtæki með traustustu útgerðar- fyrirtækjum, rekstur þess með mikl- um og sérstökum myndarskap, enda mótað af reynslu og stórhug Halldórs. Fyrirtækið á nú og rekur fjóra báta, m/b Jón Jónsson, m/b Steinunni, m/b Matthildi, m/b Halldór Jónsson. Framkvæmdastjóri Stakkholts h/f er Hermann Hjartarson, tengdasonur Halldórs, en allir tengdasynir hans vinna að útgerðinni, er það sjálfsagt einsdæmi að svo stór fjölskylduhópur skuli vinna svo samtillt að eflingu sama fyrirtækis, kemur þar enn i ljós hin sterku mótunaráhrif Halldórs. Halldór Jónsson var lifsglaður fé- lagshyggjumaður, var hrókur alls fagnaðar i hópi vina og kunningja sem voru margir um land allt. A yngri ár- um tók hann þátt i leikstarfsemi hér i Ólafsvik, sem þá átti miklum fram- gangi að fagna, og öllum er hann ógleymanlegur er sáu hann i hlutverki ,,Jóns sterka” i Skugga-Sveini. Hann var aðalhvatamaður og driffjöður að stofnun Bridge-félags i Ólafsvik. Hall- dór hafði sérstakt yndi af ferðalögum, bæði innanlands og utan, og naut þess að fræðast um allt er fyrir augu bar, var sérstaklega minnugur, heill sjór af ýmiss konar fróðleik. Þeir eru margir, sem notið hafa þeirrar ánægju að vera samferðamenn Halldórs i slikum ferð- um. Sumarið 1960 og 1961 fórum við hjón- in með Halldóri og Matthildi i ferða- lag. Fyrra sumarið norður og austur um land, en siðara sumarið suöur um landið. Verða þessi ánægjulegu feröa- lög okkur ávallt minnisstæð, áhugi, kraftur og rausnarskapur Halldórs, ljúfmennska og lifsgleði Matthildar, þrátt fyrir sjúkleika hennar, sem hún duldi svo vel. Það sópaði af Halldóri á áningarstöðum. Við höfðum ákveðið 14 islendingaþættir

x

Íslendingaþættir Tímans

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingaþættir Tímans
https://timarit.is/publication/303

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.