NT - 04.09.1984, Síða 27

Þriðjudagur 4. september 1984 27
Utlönd
Skálmöldin í Suður-Afríku:
Fjórtán blökkumenn
drepnir í blóðbaði
Sharpevillc, Jóhannesarborg-Reuter
■ Ekkert lát er enn á vargöld-
inni sem upphófst í þriðjungs-
þingskosningunum í Suður-
Afríku í síðasta mánuði. 1 gær
voru miklar óeirðir í svörtum
bæjarfélögum suður af Jó-
hannesarborg og að sögn lög-
reglu Iétu fjórtán manns lífið í
átökunum. Þá hefur tuttugu og
einn beðið bana í óeirð-
um í Suður-Afríku síðustu vik-
una. Þeir sem drepnir voru í
þetta sinn voru aliir svartir.
Verst var ástandið í Sharpe-
ville um 50 kílómetra suður af
Jóhannesarborg þar sem lög-
regla notaði gúmmíkúlur, al-
vörukúlur, táragas og svipur til
Allsherjarverkfall
lamar Argentínu
■ Buenos Aires-Reuter
Fyrsta allsherjarverkfallið,
sem hin níu mánaða gamla ríkis-
stjórn Raoul Alfonsins í Arg-
entínu hefur mátt glíma við
lamaði í dag hafnir, verksmiðjur
og samgöngur víða í Argentínu,
enda þótt stjómvöld og verka-
lýðsforingja greindi á um hversu
víðtækt þetta sólarhrings alls-
herjarverkfall væri. Lestir og
strætisvagnar stöðvuðust að
miklum hluta í Buenos Aires og
urðu miklar umferðartruflanir
af þeim sökum og ennfremur
lögðu starfsmenn í útvarpsstöðv-
um niður vinnu í korter á
hverjum klukkutíma til að mót-
mæla efnahagsstefnu ríkis-
stjórnarinnar.
Alþýðusamband Argentínu
(CGT) boðaði verkfallið á mið-
vikudag eftir að það hafði kom-
ist að þeirri niðurstöðu að stjórn
Alfonsins hefði ekki tekist að
vernda kaupmátt almennings
gegn áhrifum hinnar óskaplegu
verðbólgu sem geisar í landinu.
CGT, sem er stjórnað af Perón-
istum, stjórnarandstæðingum
Alfonsins, lýsti því yfir að hann
hefði eingöngu haldið áfram að
beita ráðleysislegri efnahags-
stefnu herforingjastjórnarinnar
og væri auk þess deigur í við-
skiptum sínum við Alþjóða
gjaldeyrissjóðinn, sem krefst
þess að Argentínumenn herði
sultarólar til að greiða gríðar-
legar erlendar skuldir. Alfonsin,
sem tók við 44 milljarða dala
skuldabagga frá herforingjun-
um, hefur ekki enn viljað tjá sig
um verkfallið.
Gemayel ræð
ir við Assad
Beirút-Reuter
■ Amin Gemayel, forseti Lí-
banons, var í gær í Damaskus
og átti viðræður við Hafez A1
Assad Sýrlandsforseta. Gem-
ayel var væntanlegur aftur til
Beirút í gærkvöldi, en þegar
blaðið fór í prentun í gær hafði
ekki enn verið skýrt frá niður-
stöðum viðræðnanna. Víst er
þó að þeir forsetarnir hafa rætt
Páfinn:
Fordæmir
kirkju-
marxisma
■ Vatikaniö-Reuter
Vatikanið birti í gær
plagg frá Jóhannesi Páli
páfa þar sem áhrif marx-
isma á guðfræði kaþólika
er fordæmd.
Plagg þetta er kallað
„Leiðbeiningar varðandi
ákveðin atriði í frelsunar-
guðfræði“, og er því fyrst
og fremst beint gegn ýms-
um tegundum „frelsunar-
guðfræði“ og „kirkju-
marxiWjia" sem komið
hafa upp'í sumum deildum
kaþólsku kirkjunnar í
Suður-Ameríku.
það hversu seint blandaðri þjóð-
stjórn kristinna og múhameðs-
trúarmanna í Líbanon hefur
gengið í fyrirhugaðri friðarvið-
leitni sinni og umbótum sem
miða að valdajafnvægi milli
trúarfylkinga.
Walid Jumblatt, leiðtogi
drúsa sem ásamt Nabih Berri
leiðtoga shíta hefur haldið uppi
mikilli gagnrýni á Gemayel síð-
ustu vikuna, var einnig í
Damskus í fyrradag og átti við-
ræður við Abdel-Halim
Khaddam, varaforseta
Sýrlands.
Meginástæðan fyrir heimsókn
Gemayels í Damaskus er talin
sú að leiðtogar múhameðstrú-
armanna í þjóðstjórninni með
Jumblatt og Berri í fararbroddi
séu æfir yfir því hversu seint
stjórninni gengur ætlunarverk
sitt. Gemayel hefur talið að
sæmilegur friður verði að kom-
ast á untan höfuðborgarinnar
og vill beita hernum í því skyni
áður en stjórnin hefji viðræður
um það hvernig tryggja megi
múhameðstrúarmönnum aukin
áhrif. Múhameðstrúarmenn
vilja hins vegar að viðræðurnar
hefjist áður en afvopnun á sér
stað.
Báðir aðilar hafa leitað úr-
lausnar hjástjórninni í Damask-
us, sem hefur beitt sér í hlut-
verki sáttasemjara í Líbanon
síðan þjóðstjórnin var sett á
laggirnar í maí síðastliðnum.
Þvf er talið að heimsókn
Gemayels geti orðið afdrifarík.
að dreifa þúsundum blökku-
manna sem að sögn lögreglu
fóru um með ránum, gripdeild-
um og íkveikjum. Að sögn íbúa
á svæðinu voru óeirðirnar sem
brutust út í fyrrakvöld í mót-
mælaskyni við hækkaða húsa-
leigu. Að sögn fréttamanna sem
fóru um Sharpeville síðdegis í
gær var þar um að litast eins og
á hroðnum vígvelli og mikill
viðbúnaður lögreglu þar í
grennd.
Einn þeirra sem lét lífið í
óeirðunum var aðstoðarborgar-
stjóri Sharpeville, sem að sögn
lögreglu var barinn til bana af
æstum múg. Auk þess munu sjö
lögreglumenn hafa særst í átök-
unum og þrjátíu og átta særst.
Þetta er ekki í fyrsta sinn að
smábærinn Sharpeville kemst í
heimsfréttirnar. Fyrir tuttugu
og fjórum árum, 21. mars 1960
brutust þar út óeirðir sem end-
uðu með því að suðurafrísk
lögregla skaut 69 blökkumenn
til bana. Fjöldamorðið þá vakti
gífurlega reiði víða um lönd og
leiddi til þess að mörg erlend
fyrirtæki minnkuðu eða hættu
umsvifum sínum í Suður-
Afríku. Æ síðan hefur þeirra
sem létu lífið í Sharpeville verið
minnst sem hetja í baráttunni
gegn aðskilnaðarstefnu Suður-
Afríkustjórnar.
Sprengja sprakk í miðborg
Jóhannesarborgar í gær og olli
skemmdum og minni háttar
meiðslum í skrifstofu innanrík-
isráðuneytisins, sem sá um
framkvæmd hinna umdeildu
kosninga í ágústmánuði.
■ Bilun hefur komið
fram í elsta kjarnorkuveri
Svía, Ofkarfhamm 1 á
austurströnd Svíþjóðar í
annað skiptið á um það bil
einu ári.
c«ð6/öj
ir
NT‘Sviþjói.
'9Linda
Bilun í sænsku
kjarnorkuveri
Komið hafa í ljós brestir
í málmfestingum sem
halda kjarnaofninum
saman. Brestirnirerutald-
ir stafa af aldri kjarnaofns-
ins sem var tekinn í notkun
fyrir um 13 árum. Ef
málmurinn brotnar og fell-
ur í kjarnaofninn getur
það leitt til þess að stjórn-
stangir sem loka fyrir
keðjuverkun í ofninum
hætta að virka.
Stjórnendur kjarnorku-
versins gera sem minnst úr
biluninni en kjarnorkueft-
irlit ríkisins lítur á hana
sem alvarlega ógnun við
öryggi kjarnorkuversins.
Sambærileg atvik hafa
■ Mondale fór í gærmorgun ásamt Geraldine Ferraro fyrir tíu þúsund stuðningsmönnum sínum sem
fylktu liði á Fimmtu götu í New York. Hann mun leggja hart að sér í kosningabaráttunni í þessari viku
og fylgja fast á hæla Reagans á ferðalagi um Bandaríkin. Símamynd-Polfolo
Mondale og Ferraro
aftarlega á merinni
Lokasprettur kosningabaráttunnar að hefjast
■ Washington-Reutcr
Lokaspretturinn í kosninga-
baráttunni í Bandaríkjunum
hófst fyrir alvöru í gær - á
hátíðisdegi vinnandi manna þar
í landi - en nú eru aðeins tveir
mánuðir í kosningarnar sem
fara fram 6. nóvember.
Ronald Reagan forseti var á
ferð í Suður-Kalifornínu, gamal-
grónu vígi repúblikana og var
ærið sigurviss, enda segja skoð-
anakannanir nú að hann hafi 23
prósent forskot á keppinaut
sinn, Walter Mondale.
Mondale og varaforsetaefni
hans, Geraldine Ferraro, gengu
í gærmorgun í fararbroddi fyrir
heldur fámennri skrúðgöngu á
Fimmtu götu í New York. Þar
sagði hann í ávarpi að hann væri
ekki trúaður á niðurstöður
skoðanakannananna, sem heita
honum 36 prósentum atkvæða en
Reagan 59 prósentum, og að
lokasóknin myndi breyta stöð-
unni honum í hag.
Mondale, sem í síðustu viku
vann að því að tryggja sér
stuðning blökkumannaleiðtoga
og fylkisstjóra og borgarstjóra
úr röðum demókrata, mun ætla
að leggja að baki meira en 15
þúsund kílómetra í kosninga-
ferðalagi sínu í þessari viku og
enda um helgina í Suðurríkjun-
um þar sem íhaldssöm stefna
Reagans nýtur mikils fylkis.
áður gerst í kjarnorkuver-
inu og þá einnig vegna of
langrar notkunar kjarna-
ofns. Ekki er samt fyrir-
hugað að loka Ofkar-
hamm 1 þar sem rekstur-
inn þykir sjaldan hafa
gengið betur.
í byrjun ágústs síðast-
liðins átti sér stað annar
alvarlegur atburður á
þessum stað. Þá missti
starfsmaður kjarnorku-
versins geislavirkt
brennsluefni niður úr tíu
metra hæð. Enginn skaði
hlaust samt af í það skipti.
Óhappið varð við árlegt
eftirlit og endurhleðslu úr-
aníubrennsluefnis.
Víðtæk
leit að
fréttamanni
Beirút-Reuter
■ Bretar báðu í gær líbönsku
stjórnina um aðstoð við að hafa
upp á Johathan Wright, bresk-
um fréttamanni Reuter, sem
saknað hefur verið í Líbanon
síðan fyrir sex dögum.
Wright, sem er þrjátíu ára að
aldri, lagði af stað í fréttaöfl-
unarferð til Bekaa-dals í Austur-
Líbanon 29. ágúst og hefur
ekkert spurst til hans síðan.
Að sögn Reuters hafa allir
reynst mjög hjálplegir í leitinni
að Wright; jafnt hermenn krist-
inna og múhameðstrúarmanna
sem hersveitir Sýrlendinga og
Palestínumanna.
Níu bankar
sækja um
í Noregi
Osló-Reuter
■ Níu erlendir bankar
hafa sótt um leyfi til að
hefja viðskipti í Noregi í
samræmi við þá nýju
stefnu Noregsstjórnar að
leyfa erlendum bönkum
starfsemi þar í landi.
Frestur til að sækja um
bankarekstrarleyfi í Nor-
egi rann út síðastliðinn
laugardag.
Meðal bankanna sem
sóttu um leyfi voru hinir
voldugu Chase Manhattan
og Citybank frá Bandaríkj-
unum, Banque Nationale
de Paris frá Frakklandi og
tveir sænskir bankar sem
líklega verður neitað um
rekstrarleyfi um sinn eða
þangað til Svíar opna pen-
ingamarkað sinn fyrir er-
lendum bönkum sem lík-
lega verður innan tveggja
ára.
í síðustu viku gekk
Bergen bank í Noregi til
liðs við sænskan og finnsk-
an banka með það fyrir
augum að verjast innrás
erlendra banka á Norður-
lönd. Talið er að ein-
hverjir norskir bankar
muni jafnvel neyðast til að
sameinast til að lagast að
hinum nýju aðstæðum.