Morgunblaðið - 11.08.2004, Blaðsíða 19

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 2004 19
Kerra
Sláttutraktor
Poulan Pro 17,5 Hö
Vökvaskiptur
Grassafnari
www.slattuvel.com
Faxafeni 14 : Sími 5172010
Tilboð
299.000.-
Tilboð
29.900.-
áður 59.900.-
s: 894 3000 - 894 3005
Túnþökur
Ná úruþökur
Túnþökurúllur
únþökulagnir
Áratuga reynsla og þekking
580 80 80
Vilt þú auglýsa!
Þetta svæði er laust núna
hringdu í síma
midlun@midlun.is
GRÓÐUR & GARÐAR
Hellur
steinar
borðinu
skuluð þið þekkja þær
Á yfir-
HELLUR STEYPA RÖR MÚRVÖRUR EININGAR
Reykjavík: Malarhöf›a 10 - S. 540 6800
Hafnarfir›i: Hringhellu 2 - S. 540-6855
Selfossi: Hrísm‡ri 8 - S. 540 6881
www.steypustodin.is
Hellur og steinar fást einnig í
verslunum BYKO
Stúlkum í boltaíþróttum er aðmeðaltali 4–6 sinnum hætt-ara við að slíta fremra kross-
band í hné heldur en jafnöldrum
þeirra af hinu kyninu
að því er fram hefur
komið í könnunum á
íþróttameiðslum. Stef-
án Ólafsson, sjúkra-
þjálfari á Akureyri,
rekur ástæðurnar m.a.
til ólíkrar líkamsbygg-
ingar, hormóna og lík-
amsbeitingar
kynjanna. Með stuðn-
ingi frá ÍSÍ sérhæfði
hann sig í svokallaðri
„Sportsmetrics“-
þjálfunaraðferð á
námskeiði á vegum
Cincinnaty Sportsme-
dicine Research and
Educational Founda-
tion í Bandaríkjunum í vor. Rann-
sóknir hafa sýnt fram á að með því
að beita þjálfunaraðferðinni megi
draga fimmfalt úr líkunum á kross-
bandameiðslum meðal stúlkna.
Stefán sagði í samtali við Morg-
unblaðið að ástæðurnar fyrir því að
stúlkum væri hættara við alvar-
legum hnémeiðslum væru í senn líf-
fræði- og þjálfunarlegar. „Líf-
fræðilegu ástæðurnar felast m.a. í
því að stúlkur eru með aðra líkams-
byggingu en piltar. Stúlkur eru
með breiðari mjaðmagrind og því
eru hnén hlutfallslega innar miðað
við mjaðmir. Hnén hafa þar af leið-
andi ríkari tilhneigingu til að leita
inn á við og fá á sig átakskraft sem
reyna á liðböndin,“ segir Stefán og
bætir við að liðbönd stúlkna séu
einnig mýkri og minni. „Kynhorm-
ónið estrogen skiptir máli – veikir
bandvefinn og gerir
það að verkum að
stúlkunum er hættara
við krossbanda-
meiðslum í kringum
egglos.“
Mjúk lending
Stefán segir sannað
að stúlkur beiti líkama
sínum að sumu leyti
öðruvísi en piltar í
íþróttum. „Stúlkur
fjaðra minna í mjöðm-
um og hnjám heldur en
piltar og nota vöðvana
síður sem dempara.
Aftanlærisvöðvarnir
virðast heldur ekki
vernda krossbandið eins vel við
álag og hjá strákum. Í rannsókn
var fótlegg ýtt snöggt fram. Hjá
stúlkunum spenntust framanlær-
isvöðvarnir fyrst en aftanlærisvöðv-
arnir fyrst hjá strákum. Viðbragð
stúlknanna jók álagið á kross-
bandið,“ segir Stefán. „Oft eru kon-
ur með lægra styrkhlutfall aft-
anlæris miðað við framanlæris.
Þannig er styrkur að aftan oft 40–
50% af styrk að framan en ætti að
vera kringum 65%. Eru þannig
framanlærisvöðvar of ráðandi eins
og þegar hné eru yfirrétt. Einnig
sjáum við oftar lausa ökkla inn á
við (ilsig) hjá stúlkum auk þess sem
munur í hoppgetu milli fóta er
meiri hjá þeim þ.e. veiki hlekkurinn
er veikari.“
Stefán segir að áðurnefndar
ástæður til viðbótar við niðurstöður
rannsókna þess efnis að hefðbundin
styrktarþjálfun skili sér ekki nægi-
lega vel til kvenna hefði valdið því
að ákveðið hefði verið að setja sam-
an sérstaka forvarnaraðferð fyrir
stúlkur sem kallast „Sportmetrics“.
„Þjálfunaraðferðin felur í sér mark-
vissar styrktaræfingar með sér-
stakri áherslu á dempun og fjöðrun.
Stúlkurnar eru þjálfaðar í að koma
eins mjúklega og þeim framast er
unnt niður úr stökkum. Hugað er
sérstaklega að líkamsstöðunni. Að
staðsetning hnjánna sé alltaf rétt
miðað við mjaðmagrind og tær,“
segir Stefán og tekur fram að ár-
angurinn hafi fyrst verið mældur á
einstaklinginn. Ekki aðeins hafi
lendingartækni og dempun batnað
heldur hafi stökkkraftur aukist.
„Síðan var gerð könnun á tæplega
400 stúlkna úrtaki í körfubolta,
blaki og fótbolta. Hópurinn fór í
gegnum sex vikna stífa þjálfun á
undirbúningstímabili samkvæmt
„Sportsmetrics“-þjálfunaraðferð-
inni. Samanburðarhópar af báðum
kynjum æfðu á hefðbundinn hátt.
Niðurstaðan leiddi í ljós fimmfalt
minni tíðni krossbandameiðsla hjá
„Sportsmetrics“-hópnum og voru
meiðslin álíka tíð og meðal drengja
í sömu íþróttagreinum.“
Stefán tekur að lokum fram að
alltof algengt sé að börn hafi ekki
nægilega góðan alhliða líkamlegan
grunn og samhæfingu til að taka
þátt í krefjandi íþróttaæfingum og
keppni fyrir börn og unglinga.
„Þjálfunaraðferðin frá Bandaríkj-
unum ætti að koma þar að góðu
gagni ásamt öðrum hefðbundnum
æfingum og alveg sérstaklega fyrir
stúlkur eins og áður er lýst,“ segir
Stefán. Hann stefnir á að halda fyr-
irlestra og námskeið um þjálfunar-
aðferðina á Íslandi á næstu mán-
uðum.
 HEILSA
Stúlkum miklu
hættara við
meiðslum í hnjám
Morgunblaðið/Margrét Þóra
Stefán: Álagið eykst á liðböndin ef
hné eru í óæskilegri stöðu.
Kynin: Beita líkamanum ekki eins að öllu leyti í íþróttum.
ago@mbl.is
Með sérstakri þjálfunaraðferð er unnt að
draga úr tíðni krossbandameiðsla hjá stelp-
um, segir Stefán Ólafsson sjúkraþjálfari.
Stefán Ólafsson
FRÉTTIR
mbl.is