Morgunblaðið - 10.09.2004, Blaðsíða 37

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 2004 37
Guðrún Símonardóttir
er 90 ára í dag. Hún fædd-
ist á Stokkseyri hinn 10.
september 1914. Foreldr-
ar hennar voru Kristgerð-
ur Eyrún Gísladóttir hús-
móðir og Símon Jónsson
verkamaður. Guðrún var
næstelst fjögurra systk-
ina. Eftir gagnfræðapróf
fór hún til Danmerkur og
lærði kjólasaum og vann
við það um tíma bæði á Ís-
landi og í Danmörku. Árið
1941 fékk hún útgefið
meistarabréf í iðn sinni.
Mamma giftist Unndóri Jónssyni
frá Hallgilsstöðum í Eyjafirði árið
1940. Þau eignuðust fimm börn; þrjár
stúlkur og tvo drengi. Elst er Gerður,
gift Vilhjálmi Einarssyni, fyrrv. rekt-
or og Ólympíumethafa í þrístökki, þá
Albína fóstra, gift Sigurði M. Ágústs-
syni, aðalvarðstjóra í Grindavík og
Þórdís skrifstofustjóri, gift Jóni
Snævari Guðnasyni framkvæmda-
stjóra. Á eftir systrunum komum svo
við bræðurnir, fyrst Jón Egill við-
skiptafræðingur, kvæntur Ólöfu Elfu
Sigvaldadóttur BA-nema og húsmóð-
ur og lestina rekur Símon Reynir,
tæknifræðingur og deildarstjóri,
kvæntur Láru Hallgrímsdóttur, MA í
ensku og verkefnisstjóra.
Upp úr 1960 og fram til 1990 vann
Guðrún hálfan dag-
inn við afgreiðslu-
störf í vefnaðarvöru-
verslun, fyrst í
Versluninni Vík á
Laugavegi og síðar
Þorsteinsbúð á
Snorrabraut en á
báðum þessum stöð-
um nýttust hæfileik-
ar hennar og þekking
á efnum og sauma-
skap mjög vel. Pabbi
féll frá árið 1973 og
eftir það sá mamma
ein um heimilið með okkur bræðrum.
Afmælisbarnið er vel ernt enn þann
dag í dag. Hún verslar inn ein, skellir
sér í sundlaugarnar endrum og eins
og fer á spilakvöld hjá öldruðum. Á
ættarmótum kveður hún sér hljóðs og
flytur fram áheyrilegt og gott mál.
Hún tekur alltaf vel á móti öllum sem
koma í heimsókn og er brunnur upp-
lýsinga og stálminnug á allt milli him-
ins og jarðar. Þetta var fyrsta konan
sem ég kynntist í lífi mínu og ég hef
elskað hana, dáð og virt alla tíð síðan.
Hún er smekkvís, falleg og glæsileg
og umfram allt réttsýn og góð móðir.
Megi hún eiga mörg góð ár með okk-
ur áfram. Til hamingju með afmælið
þitt, elsku mamma mín.
Þinn sonur,
Jón Egill Unndórsson.
GUÐRÚN
SÍMONARDÓTTIR
AFMÆLI
F
yrir áratug geisaði stríð
á Balkanskaga þar sem
þúsundir manna féllu. Í
stríðinu var iðulega
vísað til sögunnar þeg-
ar stríðsreksturinn var réttlættur. Í
dag vinna samtök evrópskra sögu-
kennara (EUROCLIO) að því að
breyta áherslum í sögukennslu á
Balkanskaga m.a. til að auka víð-
sýni og umburðarlyndi í þessum
löndum.
EUROCLIO hafa starfað í rúm
10 ár og vinna að því að bæta sögu-
kennslu alls staðar í Evrópu. Sam-
tökin hafa sérstaklega beitt sér á
Balkanskaganum, í löndum fyrrum
Júgóslavíu. Danir og Hollendingar
hafa stutt verkefnið fjárhagslega
með myndarlegum hætti. Samtökin
héldu nýlega stjórnarfund á Íslandi.
Manuela Carvalho, forseti
EUROCLIO, sagði að samtökin
ynnu að markmiðum sínum með
ráðstefnum og fundum bæði meðal
sögukennara og eins mennta-
málayfirvöldum í hverju landi fyrir
sig.
„Meginmarkmið okkar er að auka
fagþekkingu kennaranna og auka
samvinnu milli þeirra og einnig ann-
arra sem að kennslunni koma. Við
viljum koma á framfæri að hægt er
að fara nýjar leiðir við kennslu.
Alls staðar í heiminum er mikil
áhersla á þjóðarsögu hvers lands
fyrir sig. Þetta byggist á því að saga
hverrar þjóðar er mikilvægur þátt-
ur í að byggja upp þjóðarvitund. Að
mati EUROCLIO er þessi áhersla í
kennslunni á þjóðarsöguna mjög
víða of einstrengingsleg og of mið-
stýrð. Þetta leiðir oft til þess að
sjónarhornið er þröngt og ekki er
reynt að horfa á söguna út frá sjón-
arhóli minnihlutahópa eða þjóð-
arbrota og ekki er reynt að tengja
söguna við evrópska þróun eða það
sem var að gerast í heiminum al-
mennt,“ sagði Carvalho.
Telja sögu eigin lands einstaka
Carvalho sagði að EUROCLIO
legði einnig áherslu á að sögukenn-
arar hefðu frelsi til að kenna söguna
með ólíkum hætti. Samtökin væru
t.d. andvíg því að kennurum væri
fyrirskipað að halda sig við eina
kennslubók, en þannig væri kennsl-
unni háttað í sumum löndum. Í
Rússlandi væri t.d. sögukennslan
mjög miðstýrð og kennarar hefðu
lítið svigrúm til að breyta út af
þeirri línu sem menntamálayfirvöld
gæfu skólunum. „Það viðhorf er
mjög ríkjandi í Rússlandi að saga
þjóðarinnar sé einstök og þar með
er talið að hægt sé að kenna hana
án þess að benda á tengsl við sögu
annarra þjóða. Þetta er reyndar
ekkert sérrússneskt fyrirbæri því
að svipuð viðhorf má finna mjög
víða,“ sagði Joke van der Leuw-
Roord, framkvæmdastjóri
EUROCLIO, og vísaði m.a. til þess
hvernig stjórnmálamenn í Banda-
ríkjunum töluðu gjarnan um ágæti
þjóðar sinnar.
Hún sagði að í Litháen væri núna
tekist hart á um áherslur í sögu-
kennslu. Um 30% þjóðarinnar er af
rússneskum uppruna og þjóðin hef-
ur aðeins verið sjálfstæð í nokkur
ár, auk áranna milli heimsstyrjald-
anna. Hún sagði að það hlytu allir
að sjá að það væri engin skynsemi í
því að kenna sögu Litháens með
þeim hætti að leggja áherslu á þjóð-
arsöguna þegar hún væri svo sam-
ofin sögu nágrannaríkjanna.
Van der Leuw-Roord sagði að
EUROCLIO væri ekki að leggja
áherslu á að dregið væri úr kennslu
þjóðarsögu þó að samtökin væru að
benda á þessa hluti. „Það sem við
erum að segja er: Losið ykkur við
þessa hugmynd að við séum ein-
stök.“
Ekki auðveldir fundir
EUROCLIO hefur lagt sérstaka
áherslu á að vinna að framförum í
sögukennslu á Balkanskaga og ekki
síst í löndum fyrrum Júgóslavíu.
Þetta hefur m.a. verið gert með
fundum og ráðstefnum þar sem
kennarar frá löndunum hittast og
ræða málin. Carvalho sagði að fund-
irnir væru ekki alltaf auðveldir,
a.m.k. til að byrja með. Þarna væru
að hittast kennarar frá löndum sem
fyrir 10 árum háðu grimmúðlegt
stríð og margir teldu sig eiga óupp-
gerðar sakir. Stundum byrjuðu
menn á að takast á um þessa erfiðu
hluti, oft með hvössum orðum, en
nánast undantekningarlaust næðu
menn hins vegar saman og gætu á
eftir rætt saman á málefnalegan
hátt. Samræðurnar væru því alltaf
gagnlegar og það væri áberandi að
fólk reyndi ekki að forðast að ræða
þessi erfiðu mál heldur ræddi þau í
þaula.
Van der Leuw-Roord bætti við að
meðal kennara, sem samtökin hefðu
verið að vinna með í Balkanverkefn-
inu, væru ekkjur sem hefðu misst
eiginmenn sína í stríðinu. Nálægðin
við stríðið og hörmungar þess settu
því svip á fundina, en samt væri
ótrúlegt hvað samskiptin gengju
vel. Hún sagði að Balkanverkefnið
væri með ánægjulegustu verkefnum
sem hún hefði tekið þátt í, ekki síst
vegna þess að það skilaði svo greini-
legum árangri.
Van der Leuw-Roord sagði að
fyrst eftir stríðið í Júgóslavíu hefði
verið áberandi að þjóðirnar sem
borist höfðu á banaspjótum kenndu
hvor annarri um það sem gerst
hefði. Þessara viðhorfa hefði að
sjálfsögðu gætt mikið í sögukennsl-
unni. Það hefðu hins vegar orðið
miklar og jákvæðar breytingar til
batnaðar á sögukennslu í þessum
löndum á síðustu 10 árum.
Samtök evrópskra sögukennara vinna á Balkanskaga
Tilhneiging til að horfa
of mikið á þjóðarsöguna
Morgunblaðið/Golli
Manuela Carvalho, forseti EUROCLIO (t.v.) og Joke van der Leuw-Roord,
framkvæmdastjóri samtakanna, vinna að verkefni á Balkanskaga.
Hvernig á að kenna
söguna í löndum fyrr-
um Júgóslavíu þar
sem háð var stríð m.a.
til að gera upp söguleg
ágreiningsefni?
egol@mbl.is
„ATVINNUBYLTING Íslend-
inga í upphafi heimastjórnar og
áhrif hennar á 21. öldinni“ er yf-
irskrift málþings sem forsætis-
ráðuneytið efnir til í dag, föstu-
daginn 10. september, í samstarfi
við Íslandsbanka og Viðskipta- og
hagfræðideild HÍ. Á málþinginu,
sem haldið verður í hátíðarsal
Háskóla Íslands, verður fjallað
um þær framfarir í atvinnumálum
sem urðu í upphafi 20. aldar og
lærdóma sem draga megi af þeim
fyrir íslenskt atvinnulíf í upphafi
21. aldar. Flutt verða fjölmörg er-
indi á málþinginu sem er hið síð-
asta í röðinni af þremur sem efnt
er til á þessu ári í tilefni af 100
ára afmæli heimastjórnar á Ís-
landi.
Málþingið hefst kl. 13.30 með
erindi Jóns Þ. Þór sagnfræðings
sem mun fjalla um helstu fram-
farir í atvinnumálum á heima-
stjórnartímabilinu. Því næst mun
Einar Sveinsson, formaður
bankaráðs Íslandsbanka, fjalla
um hvaða þýðingu opnun Íslands-
banka árið 1904 hafði fyrir at-
vinnulífið, og þar á eftir flytur
Jón Páll Halldórsson, fyrrverandi
forstjóri Norðurtangans á Ísa-
firði, erindi sem ber yfirskriftina
„Lagði sjávarútvegur grunninn
að velmegun 20. aldarinnar?“ Að
loknu kaffihléi mun Vilhjálmur Þ.
Vilhjálmsson, formaður Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga,
flytja erindi sem ber heitið
„Heldur byggðaþróun 20. aldar
áfram á Íslandi?“ Þá mun Berg-
lind Ásgeirsdóttir, sendiherra og
aðstoðarforstjóri OECD, flytja
erindi sem ber heitið „Menntun
og atvinnusköpun og loks mun
Jón Sigurðsson, bankastjóri Nor-
ræna fjárfestingarbankans og
fyrrverandi ráðherra, flytja er-
indi sem ber yfirskriftina „Frá
heimastjórn til hnattvæðingar:
Hvað er framundan?“
Málþing um atvinnubyltingu Íslendinga